سیدحمزه حسنی، کارشناس اقتصادی و برگزیده جشنواره اقتصاد مردمی در گفتوگو با ایکنا، ثبات مدیریتی، تقویت زیرساختهای اقتصادی و اعتماد به مردم در حکمرانی را از ملزومات تحقق توسعه سریع و مستمر عنوان کرد و گفت: ثبات مدیریتی در رشد و توسعه مستمر و سریع اقتصادی کاملاً مؤثر است. برنامههای کارآمدی که از سوی دولتها تدوین میشود باید در دولتهای بعدی اجرای آن ادامهدار باشد نه اینکه با تغییر دولتها این برنامهها از مرحله اجرا خارج شود. متأسفانه در کشور ما ثبات مدیریتی و پایبندی به برنامه و تصمیمات کمتر دیده میشود و به عبارت بهتر مسیرهای درستی که در هر دولتی پیش میرود در دولتهای دیگر تداوم پیدا نمیکند.
این کارشناس اقتصادی به تقویت زیرساختهای اقتصادی اشاره و تأکید کرد: هر اقتصادی برروی یک سری زیرساختها و ستونها بنا نهاده شده است. نظام بانکداری، نظام گمرکی، نظام توزیع یارانه و مانند آن از ستونهای جدی در هر اقتصادی به شمار میروند. اگر مجموعهای از این نظامها به درستی ساماندهی شده باشند میتوان اطمینان حاصل کرد که سیر توسعه اقتصادی تداوم پیدا کند.
حسنی افزود: در حال حاضر برخی نظامهای اقتصادی که مورد اشاره قرار گرفت حقیقتاً با مشکلاتی روبهرو هستند و حل اینها تنها از سوی دولت امکانپذیر نیست بلکه باید مجموعه حاکمیت برای حل این مشکلات تلاش کنند. به عنوان مثال حل مشکلات مرتبط با نظام بانکی نیازمند همکاری سازنده میان دولت و قوه مقننه است و مجلس باید دولت را ملزم کند و همچنین ضروری است دستگاههای تقنینی و قضایی بر عملکرد دولت در این زمینه نظارت داشته باشند.
وی تأکید کرد: مثلا بانک مرکزی نیازمند استقلال نسبی از دولت و دستگاههای اجرایی است. متأسفانه در طول این سالها بانک مرکزی به عنوان یک ابزار و به عنوان یک منبع نقدینگی در کنار دولتها و شبکه بانکی قرار گرفته و حوائج کوتاهمدت و سطحی دولتها را از طریق خلق پول و آسیب زدن به پایههای اقتصادی تأمین کرده؛ در حالی که اگر استقلال نسبی در بانک مرکزی وجود داشت و بانک مرکزی بیش از آن که دولتی باشد، ملی اداره میشد هرگز این اتفاقات مخرب رخ نمیداد و نظارت مؤثری بر شبکه بانکداری کشور اتفاق می افتاد.
برگزیده جشنواره اقتصاد مردمی، تقویت نظام گمرکی را ابزاری کارآمد در راستای تحقق توسعه سریع و مستمر اقتصادی دانست و گفت: میتوان بخش جدی از درآمدهای کشور را از طریق گمرک رقم زد. کشور ما از موقعیت جغرافیای بسیار خوبی برخوردار است و در این زمینه در منطقه همتایی ندارد اما متأسفانه از ظرفیتهای گمرکی کشور به خوبی استفاده نمیشود. براساس آماری که اعلام شده بخش قابل توجهی از قاچاق از طریق مبادی رسمی صورت میگیرد و به همین دلیل با این پرسش مواجه میشویم که آیا گمرکات ما به خوبی ایفای نقش میکنند؟
حسنی معتقد است که نظام توزیع یارانه با ضعف روبهروست و در این رابطه یادآور شد: به عنوان مثال بخشی از خصوصیسازی را از طریق توزیع سهام عدالت انجام دادند تا از قشر آسیبپذیر حمایتی صورت گیرد ولی هرگز نسلهای بعد در نظر گرفته نشدند و فقط حمایت از اقشار ضعیف در یک مقطع زمانی محدود مدنظر قرار گرفت.
به گفته وی، اگر میخواهیم رشد سریع و مستمر اقتصادی را تجربه کنیم باید مجموعه نظاماتی که مورد اشاره قرار گرفتهاند اصلاح شوند.
این کارشناس اقتصادی در بخش دیگری از گفتوگوی خود نبود اعتماد کافی میان حاکمیت و مردم را یک عارضه توصیف کرد و در این رابطه ادامه داد: به عنوان مثال این پرسش باید مطرح شود چه میزان از خصوصیسازی به بخش واقعی اقتصاد که در دست مردم است منتقل شده است؟ و به این سؤال میتوان اینگونه پاسخ داد که متأسفانه به هردلیلی و با هر انگیزهای اعتماد دولت به مردم اندک است و این اعتماد اندک در واسپاری تصدی بنگاههای اقتصادی از سوی دولت به مردم تأثیرگذار بوده و در بدنه کلیدی و اصلی اقتصاد به وضوح قابل مشاهده است، طوری که بخش قابل توجهی از شرکتها و فعالیتهای اقتصادی دولتی هستند. همچنین شاهد هستیم بخش عمدهای از نظارتها از طریق دستگاههای دولتی و نظامهای حاکمیتی اتفاق میافتد و استفاده از ظرفیت مردم در مباحث نظارتی بسیار ناچیز است.
وی افزود: در سرمایهگذاریها سهم مردم و سرمایههای خرد و پراکندهای که در اختیارشان است بسیار ناچیز جلوه میکند. میتوان این سرمایهها را به جای اینکه به کالای مصرفی تبدیل کرد و یا در فعالیتهای سفتهبازانه مصرف شود در فعالیتهای مولد اقتصادی به کار گرفت. برای اصلاح امور باید میزان اعتماد حاکمیت به مردم ارتقا پیدا کند و نقش مردم در اداره جامعه اعم از تأمین مالی، سرمایهگذاری و فعالیتهای نظارتی و تولیدی بهبود یابد.
این کارشناس اقتصادی گفت: ایفای نقش مردم و نقش خواستن از مردم و مطالبه کمک از مردم مستلزم روشها و تکنیکهای خلاقانه است و باید پذیرفت در چهارچوب این خلاقیتها مردم به خوبی ایفای نقش خواهند کرد. به عنوان مثال این مردم هستند که راهپیمایی اربعین را پرشور برگزار میکنند یا بخش زیادی از نظامات خیریهای در کشور از جانب مردم هدایت و رهبری میشوند. پس باید تکنیکهای خلاقانهای را برای مردمیکردن اقتصاد و حکمرانی و نظارت فرا گرفت.
حسنی تجربه سازمانی مدیران کشور را در راستای تحقق توسعه سریع و مستمر مهم دانست و در این رابطه تأکید کرد: به عنوان مثال نمیتوان یک هیئت علمی دانشگاه را به صرف استاد دانشگاه بودن به عنوان مدیر انتخاب کرد یا نمیتوان مدیر شرکت خصوصی و دولتی کوچکی را به یک باره به سمت وزیر برگزید. پس مدیری که قرار است در رأس یک سازمان انتخاب شود باید قبلاً تجربه زیسته در آن سازمان یا سازمانهای مشابه را داشته باشد تا به ارکان سازمان و خطوط قرمز آن اشراف داشته باشد.
وی بیان کرد: از سوی دیگر باید پذیرفت توسعه و پیشرفت کشور مستلزم جدا کردن رویکردهای سیاسی از رویکردهای سیاستی است. ما باید میان سیاستگذاری و مدیریت تخصصی از یک سو و بازی سیاسی و حزبی از سوی دیگر تفاوت قائل شویم. ولی اگر این اتفاق نیفتد مدیرانی کاملاً بیگانه با یک سازمان به یکباره در رأس آن سازمان قرار میگیرند و انگیزه تمام بدنه آن سازمان از بین خواهد رفت. پس نباید مناصب و جایگاههای تخصصی کشور را که نیازمند تجربیات اجرایی و سازمانی است فدای منافع سیاسی کرد و ضرورت دارد این موضوع مهم به مطالبه عمومی مردم تبدیل شود.
این کارشناس اقتصادی در پایان برخورد کاریکاتوری با جوانگرایی را مانع تحقق رشد سریع و مستمر اقتصادی عنوان کرد و گفت: گاهی اوقات برخورد کاریکاتوری با جوانگرایی را در مناصب کلیدی و مدیریتی کشور شاهد بودهایم. اگر قرار است فرد جوانی را به عنوان مدیر یک سازمان انتخاب کنیم باید از مسیر سازمانی و طبیعی خود به این سمت دست پیدا کرده و کسب تجربه کند. ولی اگر به یکباره جوانی را در رأس سازمان بگماریم قطعاً این اقدام از او مدیر جوان نمیسازد.
گفتوگو از سعید امینی
انتهای پیام