روسیه و تعامل با جهان اسلام از مسیر مسابقات قرآنی

به گزارش ایکنا به نقل از المصر نیوز، بیستمین دوره مسابقات بین‌المللی قرائت قرآن کریم مسکو  از جمعه گذشته، 27 آبان  به مدت سه روز با حضور نمایندگان ده‌ها کشور از جمله ایران، ترکیه، لبنان، سوریه، بنگلادش، امارات، سودان، اردن و ... آغاز به کار کرد.

تجلیل از میزبانی روسیه

شیخ عبدالمحسن بن محمد القاسم، امام و خطیب مسجدالنبی درباره برگزاری این مسابقات در روسیه گفت: مسجد جامع مسکو به یک صحنه بین‌المللی تبدیل شده است که نمایندگان ده‌ها کشور در سراسر جهان در تلاوت صحیح قرآن کریم با هم رقابت می‌کنند.

وی افزود: در پایان این مسابقات، طرف روسی بار دیگر در اجرای این پروژه بین‌المللی کار سازمانی بالایی را به نمایش گذاشت.

وی ادامه داد: حافظان قرآن تنها کسانی نیستند که از این مسابقات بهره می‌برند، بلکه همه کسانی هستند که به تلاوت قرآن گوش می‌دهند. من مطمئن هستم که روسیه به این سنت‌های خوب و خیرخواهانه ادامه خواهد داد. 

همچنین احمد فیصل، مدیر دفتر اتحادیه جهانی اسلام در روسیه در افتتاحیه این مسابقات گفت: چیزی که بهجت و سرور ما را افزایش میَ‌دهد علاوه بر آنچه که در این مسابقه قرآنی که در موسکو برگزار می‌شود شاهدیم این است که اهالی قرآن از سراسر اتحادیه روسیه را در کنار اهالی قرآن از کشورهای عربی و شرق آسیا و دیگر کشورها می‌بینیم و این نشانه‌ای از موفقیت مسلمانان روسیه در تمسک به دین و توجه به کتاب پروردگارشان و دلیلی بر پیشرفت روابط کشورهای اسلامی با روسیه است.

روسیه؛ میزبان بزرگترین اقلیت مسلمان در اروپا

اگرچه اسلام دین اقلیت در روسیه است، اما این کشور بیشترین جمعیت مسلمان را در اروپا دارد. بر اساس یک نظرسنجی جامع که در سال 2012 انجام شد، مسلمانان 6.5 درصد از جمعیت روسیه را تشکیل می‌دادند. اما طبق آمار وزارت امور خارجه ایالات متحده در سال 2017، تعداد مسلمانان روسیه 14 میلیون نفر یا تقریباً 10 درصد از کل جمعیت است. با این حال، به دلیل ناآرامی‌های سیاسی، جمعیت دو جمهوری‌ مسلمان‌نشین که با هم نزدیک به 2 میلیون نفر جمعیت دارند، یعنی چچن و اینگوشتیا، بررسی نشده است، بنابراین تعداد کل مسلمانان ممکن است بیشتر از این رقم باشد. مفتی اعظم روسیه، شیخ راوی عزالدین، تعداد مسلمانان روسیه را تا سال 2018، حدود 25 میلیون نفر تخمین زد.

مسلمانان در جمهوری‌های تاتارستان و باشقیرستان در ناحیه فدرال ولگا اکثریت را تشکیل می‌دهند و در میان ملیت‌های ناحیه فدرال قفقاز شمالی که بین دریای سیاه و خزر واقع شده‌اند یعنی چرکس‌ها، بلغارها، چچن‌ها، اینگوش‌ها، کاباردی‌ها، کاراچای و داغستان هم اکثریت دارند. همچنین، در مرکز منطقه ولگا، جمعیت تاتار و باشقیر ساکن هستند که قریب به اتفاق آنها مسلمان هستند. در سایر مناطق روسیه همچون مسکو، سن پترزبورگ، اوستیای شمالی، آستاراخان، مسکو، اورنبورگ و اولیانوفسک هم جمعیت مسلمان قابل توجهی زندگی می‌کنند.

پیشینه اسلام در روسیه

اسلام که در قانون اساسی و از دیدگاه رهبران سیاسی این کشور به عنوان یکی از ادیان سنتی روسیه به رسمیت شناخته شده است، بخشی از میراث تاریخی این کشور محسوب می‌شود و  دولت روسیه از آن حمایت می‌کند. جایگاه اسلام به عنوان یکی از ادیان اصلی روسیه، همراه با مسیحیت ارتدوکس، به زمان کاترین کبیر برمی‌گردد که از روحانیون و علمای مسلمان از طریق انجمن اورنبورگ حمایت می‌کرد.

تاریخ اسلام و روسیه شامل دوره‌های درگیری بین اقلیت مسلمان و اکثریت ارتدوکس و همچنین دوره‌های همکاری و حمایت متقابل است. مطالعه رابرت کروز در مورد مسلمانانی که در دوره حکومت تزار زندگی می‌کردند نشان می‌دهد که توده‌های مسلمان به حکومت کاترین وفادار بودند و در مقابل رقیب این کشور یعنی حکومت عثمانی‌، همراه با او بودند.

پس از سقوط رژیم تزاری، اتحاد جماهیر شوروی سیاست الحاد دولتی را در پیش گرفت که مانع از اجرای اسلام و سایر ادیان و منجر به اعدام و سرکوب بسیاری از رهبران مسلمان شد. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، اسلام جایگاه برجسته و قانونی در سیاست روسیه به دست آورد.

حمایت پوتین از مسلمانان روسیه

اخیراً، ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور این کشور این روند را تقویت کرده است و از تأسیس مساجد و آموزش اسلامی حمایت می‌کند و آن را بخش جدایی‌ناپذیر رویکرد فرهنگی روسیه توصیف کرده است.

پوتین همچنین مهاجرت از کشورهای شوروی سابق با اکثریت مسلمان را تشویق می‌کند و سخنان نفرت‌انگیز علیه مسلمانان مانند کاریکاتورهای اهانت‌آمیز به ساحت پیامبر(ص) اسلام را محکوم کرده است.

بیش از 5000 سازمان اسلامی در روسیه ثبت شده است که معادل بیش از یک ششم تعداد سازمان‌های مذهبی ارتدوکس روسیه در دسامبر 2006 بوده است که حدود 29 هزار و 200 سازمان ثبت شده بود.

ترجمه از محسن حدادی