وحدت اصلی‌ترین موضوع در امر به معروف و نهی از منکر است + فیلم

حجت‌الاسلام والمسلمین محمد حاج‌ابوالقاسم، عضو مجلس خبرگان رهبری در گفت‌وگو با ایکنا، با بیان تبریک هفته وحدت گفت: یکی از موضوعات مهم قرآن کریم، که پیوسته ما را به آن سوق داده، اتحاد و همبستگی امت اسلامی است. خداوند مسلمان را در قرآن، امت واحد دانسته است و فرموده: «إِنَّ هَذِهِ أُمَّتُكُمْ أُمَّةً وَاحِدَةً وَأَنَا رَبُّكُمْ فَاعْبُدُونِ»؛ فقط مرا بپرستید و نیز فرموده است: «وَ أَنَا رَبُّكُمْ فَاتَّقُونِ»؛ فقط از من بترسید. برای دست پیدا کردن به این انسجام، باید بر محوریت عبادت خدا و تقوای الهی حرکت کرد. بنابراین در سایر آیات قرآن مسلمان به اتحاد و همبستگی دعوت شده‌اند؛ مثلا در سوره آل‌عمران آمده است: «وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِيعًا وَلَا تَفَرَّقُوا»؛ از یکدیگر فاصله نگیرید و فرقه فرقه نشوید و با ریسمان الهی و حبل الله ارتباط برقرار کنید و در سایه حبل الله به اعتصام دست خواهید یافت.

حاج‌ابوالقاسم با اشاره به اینکه «اعتصام» به معنای «درامان ماندن» است، یعنی به وسیله ریسمان الهی درامان بمانید، افزود: به ریسمان الهی چنگ بزنید و متصل شوید تا در امان بمانید و مشمول عنایت الهی شود و به جای اینکه به غیرخدا و عوامل تفرقه‌آمیز(که شما را از یکدیگر جدا می‌کند) چنگ بزنید، به عوامل اصلی مودت و محبت، که ایمان به خداوند است، توجه کنید و براساس ایمان به خدا و بر این پایه دور هم جمع شوید و با هم همبستگی داشته باشید. جالب است که در ادامه آیات خداوند درخواست می‌کند که باید افرادی امر به معروف و نهی از منکر کنند و دوباره در آیه 105 سوره آل‌عمران می‌فرماید: «‌وَ لا تَكُونُوا كَالَّذِينَ تَفَرَّقُوا وَ اخْتَلَفُوا مِنْ بَعْدِ ما جاءَهُمُ الْبَيِّناتُ». چینش این آیات در کنار هم  این پیام را به ما می‌رساند که اصلی‌ترین موضوع برای امر به معروف و نهی از منکر همین موضوع انسجام است. همچنین، آیه 103 سوره مبارکه آل‌عمران دعوت به انسجام و نیز آیه 104 همین سوره دعوت به امر به معروف و نهی از منکر می‌کند و آیه 105 سوره آل‌عمران مسلمانان را از تفرقه بازمی‌دارد.

بزرگترین معروف اتحاد امت است

وی گفت: بنابراین یکی از مجاری اصلی امر به معروف و نهی از منکر، اختلاف و نیز نقطه مقابل آن انسجام است. بزرگترین معروف، اتحاد امت و بزرگترین منکر تفرقه و اختلاف امت است. خداوند از امت اسلام خواسته است که دور هم جمع شوند و با هم به قدرت واحد تبدیل شوند. پس نیازمند چند عنصر وحدت‌آفرین هستیم؛ عناصری که توجه به آنها وحدت را در بین ما پررنگ‌تر می‌کند.

بیشتر ببینید؛

• فیلم | پیامبر واحد و امت واحده
• فیلم | مهمترین مولفه‌های وحدت
• فیلم | اهمیت گفت‌وگو در اسلام

این حافظ قرآن با تأکید بر اینکه مهمترین عنصر وحدت‌آفرین، خدای واحد است، اظهار کرد: خدای تمام مذاهب اسلامی واحد است و خدای واحد نمی‌تواند شیوه‌های کاملا متضاد با یکدیگر را به رسمیت بشناسد. پس باید تا جایی که امکان دارد در مسیر بندگی و زندگی با یکدیگر نزدیک شویم. عنصر وحدت‌بخش دیگر، پیامبر واحد است. ما مسلمانان یک پیامبر واحد داریم؛ پیامبر بزرگی که خداوند در چند آیه به نیکی از او یاد کرده است :«لَقَدْ جاءَکُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِکُمْ عَزيزٌ عَلَيْهِ ما عَنِتُّمْ حَريصٌ عَلَيْکُمْ بِالْمُؤْمِنينَ رَؤُفٌ رَحيمٌ». پیامبری که از بین شما برخاسته، مشقت امت اسلام بر او گران است و برای هدایت شما حرص می‌ورزد و نسبت به مؤمنان بسیار مهربان و دلسوز است. او پیامبری است که خداوند در وصف او فرموده: «لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ إِذْ بَعَثَ فِيهِمْ رَسُولًا مِنْ أَنْفُسِهِمْ»؛ خداوند بر شما منت نهاد که این پیامبر را به سوی شما فرستاد. ایام هفته وحدت ایام ولادت این پیامبر است. ایشان منادی وحدت بود و تلاش می‌کرد که مؤمنین با هم پیوند یابند و در وصف او و اطرافیان او در قرآن می‌خوانیم: «مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَالَّذِينَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَى الْكُفَّارِ رُحَمَاءُ بَيْنَهُمْ...»؛ همراهان و اطرافیان پیامبر با یکدیگر بسیار صمیمی و مهربان هستند.

مسلمانان ظرفیت بسیاری برای اتحاد دارند

وی ادامه داد: عنصر سوم کتاب واحد است. ما مسلمانان ظرفیت بسیاری برای اتحاد داریم. یکی از آنها، قرآن به عنوان کتاب واحد و نقشه راه واحد است که می‌تواند ما مسلمانان را دور هم جمع کند. خدای متعال این مائده آسمانی را برای هدایت ما فرستاده است: «وَ شِفاءٌ لِما فِي الصُّدُورِ وَ هُدىً وَ رَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِينَ». ای مردم، این کتاب موعظه‌ای از طرف پروردگار شماست. مایه شفای بیماری‌ دل‌ها و مایه هدایت و عامل نزول رحمت الهی بر شماست.

این عضو مجلس خبرگان رهبری تصریح کرد: عنصر چهارم، قبله واحد است و ما مسلمانان به سوی یک قبله نماز می‌خوانیم «فَوَلِّ وَجْهَکَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرام». دین مبین اسلام کانون توحید و قبله میلیون‌ها انسان دلداده است. مسجدالحرام مرکز توجه مسلمانان سراسر جهان است. پس از مهمترین عناصر وحدت‌بخش در میان ما مسلمانان، قبله واحد است. در کنار این چهار عنصر، مناسک دین، که ما مسلمانان به آنها اعتقاد داریم، در اصل و اساس با هم مشترک هستند و همه ما اهل نماز خواندن و حج و سفر بیت‌الله و زیارت نبی مکرم اکرم(ص) هستیم. مناسک دین عامل وحدت هستند. همچنین، نماز جماعت در فرق اسلامی می‌تواند عامل وحدت باشد و حج عامل مهمی برای اتحاد امت اسلام است.

مودت نزدیکان پیامبر اکرم(ص)

حاج‌ابوالقاسم اضافه کرد: عنصر دیگر عنصر مودت است. خداوند در قرآن در آیات متعددی به این موضوع اشاره کرده است؛ از جمله در سوره شوری: «المَوَدَّةَ فِى الْقُربى». مودت و محبت نزدیکان پیامبر اکرم(ص) را به عنوان یکی از اصلی‌ترین رموز موفقیت امت اسلام معرفی کرده است و این امت برای وحدت عناصر بسیاری دارد، اما اتحاد و انسجام اقتضائاتی دارد. اگر بخواهیم با هم متحد و منسجم باشیم، باید به یک سلسله امور توجه کنیم. نکته اول این است که باید در جامعه اسلامی و در میان مؤمنان از عناصر تبعیض‌آمیز و تفرقه‌افکن پرهیز کنیم و باید ملیت و تعصب قومی و نژادی را کنار بگذاریم. فارس، کُرد، عرب و عجم همه یکسان و مسلمان هستند و زیر یک پرچم و به سوی یک قبله و بر پایه تعالیم یک کتاب در کنار هم زندگی می‌کنند. باید با تمام مسلمانان ارتباط دوستانه برقرار کنیم و فارغ از عناصر تفرقه‌افکن، با برادران مسلمان خود ارتباط صمیمی داشته باشیم.

این حافظ کل قرآن اظهار کرد: نکته دیگر از اقتضائات اتحاد، پررنگ کردن مرزها با دشمنان مشترک عالم اسلام است. اگر قرار است ما به هم بپیوندیم و منسجم باشیم، باید دشمن یک دسته از مسلمان، دشمن تمام مسلمانان حساب شود. یک پیمان نانوشته و غیر مکتوب اما استوار در اعماق قلوب تمام مسلمانان حاکم شود که ما در برابر دشمنی در برابر یک گروه مسلمانان سینه را سپر کنیم و بایستیم. فردی که به فلسطین مظلوم خیانت می‌کند مثل این است که به سایر مسلمانان تجاوز کرده است. فردی که در عراق یا افغانستان، یمن و سوریه و هر جای دیگر به مسلمانان لطمه وارد می‌کند، مسلمانان باید احساس کنند که ضربه‌ای به حیثیت جمعی آنها وارد شده و خداوند نیز در آیات قرآن از جمله سوره مائده به آن پرداخته است.

گفت‌وگو از محسن مسجدجامعی