اهداف مهم پیامبر(ص) در شکل‌گیری جامعه اسلامی
استادیار دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) با اشاره به اهداف بزرگ و مهم پیامبر(ص) در شکل‌گیری جامعه اسلامی گفت: وحدت میان آحاد مردم یکی از زمینه‌های مهم شکل‌گیری جامعه اسلامی است که در آموزه‌های دینی اعم از آیات و روایات، این موضوع مورد توجه جدی است.
محدثه معینیفر، استادیار دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره)، در گفت‌وگو با ایکنا از قزوین، با بیان اینکه مهدویت، ظرفیت و محور مشترک وحدت بین شیعه و سنی است، گفت: محور وحدت برای همه مؤمنان، مسلمانان و چه بسا برای همه مردم در تحقق انقلاب جهانی امام زمان(عج) است.
وی تأکید کرد: مهدویت و آموزه‌های شیعی و اهل سنت درباره آن به‌عنوان آخرین امام برای شیعیان و فرزندی از فرزندان پیامبر(ص) برای اهل سنت می‌تواند پس از محوریت پروردگار عالم، محور وحدت برای همه مسلمانان باشد.
این استادیار فقه و مبانی حقوق افزود: انتظار موعود نه تنها برای مسلمانان، بلکه در سایر ادیان، امیدی مشترک است که می‌تواند همه جهانیان را در رسیدن به آینده‌ای روشن همراهی کند. آمادگی برای ظهور نه فقط برای شیعیان مطرح است، بلکه همه جان‌های بشریت باید آماده پذیرش این تحول عظیم انسانی باشد؛ بنابراین، وحدت مسیری است که ما را به این آمادگی می‌رساند و در عین حال، آموزه‌های مهدویت خود روشن‌کننده این مسیر است و از همین‌جا ارتباط دوسویه میان وحدت اسلامی و مهدویت آشکار می‌شود.
دکترین وحدت در قرآن و احادیث
معینیفر در ادامه با اشاره به اهداف بزرگ و مهم پیامبر(ص) در شکل‌گیری جامعه اسلامی بیان کرد: وحدت میان آحاد مردم یکی از بسترهای مهم شکل‌گیری جامعه اسلامی است و به همین جهت، در آموزه‌های دینی اسلام اعم از آیات و روایات، موضوع وحدت مورد توجه جدی بوده است.
وی افزود: علاوه بر این، حیات اجتماعی در اسلام حائز اهمیت است و از همین رو، اسلام در کنار دستورالعمل‌ها برای سعادت فردی به دستورالعمل‌هایی برای سعادت جمعی یا اجتماعی نیز اشاره کرده که مهمترین آن، موضوع وحدت میان آحاد مردم در جوامع اسلامی از یک‌سو و میان جوامع اسلامی با همدیگر از سوی دیگر است.
این پژوهشگر علوم دینی ادامه داد: شاید بتوان آشکارترین آیه‌ای را که به موضوع وحدت اشاره دارد، آیه «وَ اعتَصِمُوا بِحَبلِ اللهِ جَمیعاً وَ لاتَفَرَّقوا» دانست. در این آیه پروردگار عالم با بیان دو جمله که با حرف «و» به هم عطف شده‌اند، اما یکی با فعل امر «اعتَصِمُوا» و دیگری با فعل نهی «لاتَفَرَّقوا» تأکید بیش‌از اندازه این مسئله را مدنظر قرار داده و در عین حال، راهکار اساسی برای دستیابی به این وحدت را هم بیان کرده است.
وی تصریح کرد: محور وحدت برای همه مؤمنان، مسلمانان و حتی چه‌بسا برای همه جهانیان در تحقق انقلاب جهانی امام زمان (عج) همان خداوند است، زیرا خداوند آفریننده و مربی انسان است و اوست که می‌داند آنچه صلاح انسان است، چیست.
معینیفر اظهار کرد: البته در یک رابطه طولی می‌توان به محور پیامبر اسلام(ص) و ائمه اطهار (ع) نیز اشاره کرد که پس از خداوند در رتبه‌های بعدی قرار دارند، اما آیه آنچه را مدنظر قرار می‌دهد، همان محوریت پروردگار جهانیان است. وحدت انسان‌ها در مبدأ آفرینش و وابستگی تام و تمام آن‌ها از خلقت تا اداره امور روزانه زندگی به همان مبدأ آفرینش، به‌خوبی محوریت الله را برای وحدت انسان‌ها نشان می‌دهد.
وی با بیان اینکه محور الله چون هسته‌ای است که وجود انسان‌ها و همه موجودات حول آن می‌چرخد و از آن با واسطه‌های مختلف کسب فیض میکنند، گفت: به علاوه، موضوع تقسیم هدایت، به هدایت تشریعی و تکوینی نیز می‌تواند در تقویت این مسئله بسیار مؤثر باشد، هرچند برخی انسان‌ها خود را از هدایت تشریعی پروردگار محروم میکنند، اما همه انسان‌ها و البته سایر موجودات از هدایت تکوینی پروردگار برخوردار خواهند بود. بر همین اساس، فطرت و عقل بشریت ضمن آن‌که می‌تواند زمینه را برای هدایت تشریعی و پذیرش پیامبران(ع) فراهم آورد، خود می‌تواند محور وحدت انسان‌ها باشد.
نقش علمای شیعه و سنت در وحدت
این محقق فقه و حقوق اسلامی اظهار کرد: در بررسی تاریخ انقلاب اسلامی از دو منظر می‌توان به این مسئله نگاه کرد: یکی بُعد نظری است که تلاش علما و بزرگان این دو گروه باید مورد بررسی قرار گیرد. از عملکرد علمای شیعه به‌عنوان اکثریت شروع می‌کنیم. برای نمونه، تشکیل مجلس بررسی نهایی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران یا همان مجلس خبرگان قانون اساسی در سال ۱۳۵۸ که مشروح مذاکرات آن از تلویزیون هم در سال‌های اخیر بخش شد، یک واقعیت مهم را به نمایش می‌گذارد و آن هدف بنیان‌گذار فقید جمهوری اسلامی ایران امام خمینی (ره) در وحدت میان مذاهب اسلامی و ادیان مختلف در ایران و همچنین اقوام مختلف ایرانی و همچنین احزاب سیاسی موجود بوده است.
وی افزود: حضور نمایندگانی از احزاب سیاسی، اقوام، ادیان مختلف و حتی حضور یک بانو در این جلسات و تلاش این جمع برای ملاحظه حقوق اقوام مختلف ایرانی، ادیان و مذاهب اسلامی می‌تواند در مقام نظر، مهر تأییدی بر درون‌مایه برادری میان این اقوام و مذاهب و ادیان در ظهور انقلاب اسلامی باشد که می‌توان از آن با عنوان «ادب مسلمانی» یاد کرد. امری که پیش از این نیز با عنوان «ادب خلاف» در متون فقهی شیعه وجود داشته است.
معینیفر ادامه داد: نگارش متون مشترک میان مذاهب اسلامی و معرفی آن‌ها در کنار یکدیگر و تشابه میان نظرات و دیدگاه‌های فرق اسلامی نیز می‌تواند از دیگر راهکارها در عرصه نظری برای دستیابی به این وحدت باشد. همچنین وجود کتب و مقالات مختلف که توسط نویسندگان شیعی مذهب نوشته شده‌اند، نیز می‌تواند اهمیت این موضوع را میان شیعیان به‌خوبی نشان دهد.
این استاد دانشگاه در مورد عملکرد علمای اهل سنت گفت: همچنین می‌توان به نویسندگان اهل سنتی در ایران اشاره کرد که به نگارش کتب و مقالات با رویکرد مذاهب خمسه اقدام کرده‌اند. تأکید علمای اهل سنت در خطبه‌های نماز جمعه بر موضوع وحدت اسلامی نیز می‌تواند از اقدامات این بزرگان از بعد نظری در این زمینه باشد که در برخی موارد منجر به شهادت و ترور این انسان‌های آزاده و درستکار به دست کوردلان و دشمنان این مردم شده است.
وی خاطرنشان کرد: البته در جهان اسلام، می‌توان به اقدام ارزنده شیخ محمود شلتوت شیخ بزرگ الازهر اشاره کرد که در زمان آیت‌الله بروجردی و با همکاری ایشان، حکم جواز پیروی از مذهب شیعه امامیه را صادر کردند و با معرفی کتب و دیدگاه‌های علمای شیعه سعی و مجاهدت بسیاری در نزدیکی میان این دو گروه نمودند.
معینیفر درخصوص بُعد عملی بررسی تاریخ انقلاب اسلامی بیان کرد: در این زمینه می‌توان به مواردی چون نامگذاری هفته وحدت در سال ۱۳۶۰ توسط امام خمینی(ره) که پیشنهاد اولیه آن توسط آیت‌الله خامنه‌ای در دوران تبعید در سال ۱۳۵۶ به شهر ایرانشهر سیستان و بلوچستان مطرح شد و صدور فتوای حرمت اهانت به مقدسات اهل سنت از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی آیت‌الله خامنه‌ای اشاره کرد که در واکنش به توهین یاسر الحبیب روحانی شیعه اهل کویت به عایشه همسر پیامبر (ص) و استفتای جمعی از علمای شیعه عربستان صادر شده است.
وی افزود: به علاوه، تلاش علمای دیگر شیعه برای مقابله با اهانت به مقدسات اهل سنت نیز می‌تواند در تقویت این جریان در میان عامه مردم بسیار مؤثر باشد. در آن طرف نیز علمای اهل سنت نیز با تشویق مردم برای حضور در راهپیمایی‌های مختلف مانند ۲۲ بهمن و غیره تلاش بسیاری برای حفظ وحدت میان مسلمانان در ایران در مرحله عمل انجام می‌دهند.
تلاش مجمع تقریب مذاهب در تحقق وحدت
معینیفر گفت: مجمع تقریب بین مذاهب اسلامی به ابتکار مقام معظم رهبری در سال ۱۳۶۹ با هدف نزدیکی و تقریب واقعی تمامی فرق اسلامی و تحقق وحدت اسلامی پا به عرصه وجود گذاشته و در این سال‌ها تمامی تلاش خود را صرف این امر کرده است. این مجمع با برگزاری کنفرانس‌های بین‌المللی وحدت اسلامی در هر سال و جمع نمودن چهره‌های مطرح جهان اسلام، سعی کرده است تا عرضه افکار و اندیشه‌های درست را در میان مذاهب اسلامی تسهیل کند.
وی ادامه داد: تأسیس دانشگاه مذاهب اسلامی در تهران نیز می‌تواند یکی از راهبردهای این مجمع در تحقق وحدت اسلامی به شمار آید. محیط این دانشگاه که هم‌زیستی مسالمت‌آمیز دانشجویان و استادان اهل سنت و شیعه را به‌خوبی به تصویر می‌کشد، فضایی آکنده از دوستی، احترام و وحدت میان فرق اسلامی است تا حدی که نمازگزاران شیعه و اهل سنت در نماز جماعت کنار هم می‌ایستند و در یک‌کلام، در کنار هم زندگی میکنند.
این استاد دانشگاه در پایان گفت: به‌علاوه مکتوبات منتشر شده توسط این مجمع نیز می‌تواند در تنویر افکار علما و عامه مردم اهل سنت و شیعه مؤثر باشد. در نهایت تلاش این مجمع در کشورهای اسلامی در معرفی اندیشه‌های مربوط به وحدت اسلامی نیز می‌تواند یکی دیگر از فعالیت‌های این مجمع برای تقریب میان مذاهب اسلامی و ترویج و تقویت مذاهب اسلامی باشد.
انتهای پیام
