تأکید قرآن بر کرامت انسانی زن؛ مبنایی برای ارتقای تمدنی

به گزارش ایکنا؛ نشست «زن طراز قرآنی، نقش زن در شکل‌گیری تمدن اسلامی» از سلسله نشست‌هاى تخصصى بين‌المللى بيست‌و‌نهمین نمايشگاه بين‌المللى قرآن شامگاه یکشنبه، چهارم اردیبهشت، در مصلای امام خمینی(ره) در تهران برگزار شد.

زینب برخورداری، دکترای منطق از دانشگاه تهران و کارشناس حاضر در نشست سخنان خود را به فضیلت و ارزش زنان در تمدن اسلامی اختصاص داد. از نظر وی در نگاه به مسئله زنان می‌توان دو حق مهم را در نظر گرفت که با توجه به هرکدام می‌توان نگاه هر تمدنی به زنان را تبیین کرد؛ این دو حق مهم عبارت‌اند از حق به رسمیت شناخته شدن و حق دیده شدن.

مؤلف کتاب «عفاف‌گرایی در غرب» افزود: با توجه به این دو رویکرد نیز می‌توان فضیلت و شبه فضیلتی را از هم تمایز داد. تأکید بر حق دیده شدن می‌تواند به شی‌ء‌انگاری زن و تأکید بر زیبایی بدنی او و محدود شدن نقش زن در اجتماع منجر شود. از سویی تأکید بر به رسمیت شناخته شدن می‌تواند تأکید بر کرامت انسانی و  اهمیت وجهه انسانی فارغ از شی‌ء‌انگاری زن شود.

 از نظر وی نگاه قرآنی حاوی تأکید بر به رسمیت شناخته شدن و تأکید بر جنبه انسانی زن فارغ از شی‌ء‌انگاری او است. تأکید قرآن در آیه 189 سوره اعراف بر آفریده شدن زن و مرد از یک نفس واحد به خوبی نگاه قرآنی در یکسان دانستن جنبه انسانی زن و مرد را نشان می‌دهد. با این‌ حال تأکید قرآن در آیات 30  و 31 سوره نور و همچنین آیه 59 سوره احزاب بر حفظ عفاف زن را می‌توان به نوعی تأکید بر مقابله با شی‌ء‌انگاری زن دانست.

مدرس دانشگاه تهران در پایان سخنان خود تأکید کرد: نقش زنان در تمدن جدید اسلامی نیز  مبتنی بر به رسمیت شناخته شدن آن‌ها، عدم شی‌ء‌انگاری و  اهمیت کرامت انسانی زنان خواهد بود، در این رویکرد زنان به عنوان یک عامل مستقل انسانی و نه یک شی‌ء در ساختن تمدن اسلامی نقش خواهند داشت.

داشتن یک جامعه مطلوب در گرو تلاش زنان است

در ادامه این وبینار نزیهه صالح، استاد دانشگاه، محقق و پژوهشگر قرآنی از لبنان نیز به بیان دیدگاه خود درباره جایگاه زنان در تمدن اسلامی پرداخت.

صالح با تأکید بر اینکه از نظر اسلام زن و مرد از یک جوهر واحد آفریده شده‌اند و جایگاه آن‌ها از نظر دینی و انسانی نه با توجه به جنسیت آن‌ها بلکه با توجه به شخصیت دینی هرکدام تعیین می‌شود.

به گفته وی در تاریخ اسلام می‌توان زنانی را مشاهده کرد که زودتر از همسران خود به پیامبر ایمان آورده‌اند.

نزیهه صالح تصریح کرد: اگرچه پیش از ظهور اسلام و در دوران جاهلیت زنان موجوداتی با ارزش کمتر از مردان شناخته می‌شدند اما در اسلام بر کرامت انسانی زن و مرد و همچنین برابری آن دو در خلقت از جوهری واحد تأکید شده است. در نگاه اسلامی می‌توان دید که با توجه به اهمیت جایگاه زن در خانواده و نقش محوری او در تربیت فرزندان صالح، داشتن یک جامعه مطلوب در گرو تلاش زنان است.

قرآن‌پژوه لبنانی در پایان با تأکید بر اینکه اسلام حقوق زنان را به رسمیت شناخته است و زن و مرد از نظر ایمان به خداوند از حقوق یکسانی برخوردار هستند، سخن امام خمینی(ره) درباره به معراج رفتن مرد از دامن زن را نقل کرد و آن را مؤیدی بر این دانست که زنان با پرورش مردان و فرزندان صالح نقشی محوری در ایجاد  تمدن و جامعه اسلامی دارند.

در ادامه این نشست نرگس حشمتی، دیگر کارشناس حاضر در نشست نیز در سخنان خود درباره نقش زنان در شکل‌گیری تمدن اسلامی نخست به تاریخ صدر اسلام پرداخت.

وی با بیان اینکه در تاریخ صدر اسلام شاهد آن هستیم که انقلابی در جایگاه زنان ایجاد و این امر منجر به ایجاد دوره‌ای طلایی در تمدن اسلامی می‌شود، تأکید کرد: امروز نیز اگر خواهان ارتقای تمدنی هستیم باید از آن دوران الگو بگیریم.

حشمتی با اشاره به اینکه در دوران جاهلیت نگاه جامعه آن روز حجاز به زن نگاهی غیرانسانی بوده است اما اسلام این نگاه را متحول کرد و شخص پیامبر(ص) نیز در این رفتار پیشگام بود، جامعه کنونی را درگیر جاهلیتی مدرن دانست که مقابله با آن نیز از طریق تحول نگاه به زنان صورت می‌گیرد.

وی در پایان تصریح کرد: از نظر اسلام زنان و مردان از نظر کرامت انسانی برابر هستند اما به دلیل تفاوت‌های جسمانی وظایف و حقوق مختلفی دارند و این امر نباید به معنای جایگاه انسانی پایین‌تر تلقی شود.