مخالفت صریح قرآن با رشد بدون ریسک دارایی پولی/ رباخواری ثبات اقتصادی را بر هم می‌زند
گروه اقتصاد: حجت‌الاسلام والمسلمین رجایی اظهار کرد: رباخواری از موانع رشد و مانع رزق است و باعث از بین رفتن نعمت‌های الهی می‌شود و در این صورت پیامدهای بعدی از جمله نابرابری، بیکاری و عدم ثبات اقتصادی را در پی دارد.
حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمد رجایی رامشه، عضو هیئت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، به بحث درباره پیامدهای رباخواری برای جامعه و نگاه قرآن به این موضوع پرداخت و اظهار کرد: ربا به معنای زیاده است اما آنچه امروزه مرسوم است، ربای قرضی است و در واقع از فرد یا نهادی، قرضی گرفته می‌شود و زیاده‌ای داده می‌شود.
مخالفت صریح قرآن با رشد بدون ریسک دارایی پولی
وی در ادامه به بیان پیامدهای ربا برای جامعه پرداخت و اظهار کرد: قرآن می‌فرماید: «یَمْحَقُ اللّهُ الْرِّبَا وَیُرْبِی الصَّدَقَاتِ وَاللّهُ لاَ یُحِبُّ کُلَّ کَفَّارٍ أَثِیمٍ ؛ خدا از (برکت) ربا مىکاهد، و بر صدقات مىافزاید، و خداوند هیچ ناسپاس گناهکارى را دوست نمىدارد» (البقرة/276) بنابراین اثر ربا بر اقتصاد یک جامعه این است که آن اقتصاد را از بین می‌برد.
رجایی افزود: ربا نمو ایجاد نکرده و جریان پول را با جریان فیزیکی عجین نمی‌کند. در این شرایط، پول بدون اینکه توسط صاحب سرمایه در فرایند تولید قرار گیرد، قرض داده می‌شود و زیاده دریافت می‌شود و یک حق دائمی برای صاحب دارایی پولی بدون هیچ تلاشی، ایجاد می‌شود؛ به همین دلیل است که از نظر قرآن، اینکه بگوئیم این دارایی پولی، این استعداد را دارد که به صورت مستمر و بدون ریسک، نمو کند، ممنوع است.
لزوم به‌کارگیری سرمایه در تجارت و تولید
عضو هیئت‌علمی مؤسسه امام خمینی(ره) ادامه داد: اگر برای پول به عنوان یک دارایی مالی نگاه سرمایه‌ای داشته و بگوئیم صاحب پول بدون هیچ تلاشی چنین حق بدون ریسکی را دارد و این پول بدون ارتباط با بخش فیزیکی، کالا و خدمات و بازارها مرتب اضافه شود، مورد نهی شدید قرآن است.
وی تأکید کرد: اگر چنین اتفاقی برای پول افتاد و بدون اینکه در تجارت قرار گرفت مورد اسفاده قرار گیرد باعث آسیب‌های شدید اقتصادی می‌شود؛ چراکه باید در فرایند تولید قرار گرفته و به عنوان ابزار تولید قرار گیرد و در این صورت ممکن است اضافه‌ای هم ایجاد شود.
زیاده قرض متعلق به قرض‌گیرنده است
این پژوهشگر اقتصاد اسلامی تأکید کرد: ما معتقد نیستیم که پول این قابلیت را ندارد که تبدیل به سرمایه فیزیکی شود و در خدمت تولید قرار گیرد اما وقتی تبدیل شد، امکان ایجاد اضافه را هم دارد و وقتی این اتفاق افتاد، صاحب دارایی پولی، اگر ملکیت خود را از پول جدا نکرده باشد می‌تواند در زیاده شریک باشد.
رجایی اظهار کرد: در قرارداد قرض، وقتی صاحب دارایی پولی قرض می‌دهد، خودش را از پول جدا کرده و ملکیت دارایی را به قرض‌گیرنده منتقل می‌کند؛ بنابراین اگر زیاده‌ای ایجاد شد، آن زیاده به قرض‌گیرنده تعلق پیدا می‌کند، نه قرض دهنده؛ چراکه ملکیت منتقل شده است.
عواقب رباخواری
وی افزود: صاحب دارایی پولی می‌تواند قرض ندهد و اگر قرض داد، این ظلم است که زیاده را دریافت کند و هنگامی‌که ظلم اتفاق افتاد، بدون اینکه سرمایه صاحب دارایی پولی در فرایند تولید قرار گیرد، از فضای واقعی جدا شده و زیاده متعلق به صاحب پول که در اینجا قرض‌گیرنده است را از آن خود کرده است.
عضو هیئت‌علمی مؤسسه امام خمینی(ره) در پایان تأکید کرد: این ظلم از موانع رشد و مانع رزق است و باعث از بین رفتن نعمت‌های الهی می‌شود و در این صورت پیامدهای بعدی از جمله نابرابری، بیکاری و عدم ثبات اقتصادی را در پی دارد؛ برعکس صدقه، زکات و انفاق که باعث ایجاد رشد اقتصادی می‌شوند.
