بررسی ماهیت مرگ‌اندیشی از منظر قرآن در دوفصلنامه «تفسیرپژوهی»
نوزدهمین شماره دوفصلنامه «تفسیرپژوهی»، به صاحب امتیازی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، مدیرمسئولی کریم علی محمدی و سردبیری صمد عبداللهی عابد منتشر شد.
به گزارش ایکنا، نوزدهمین شماره دوفصلنامه «تفسیرپژوهی»، به صاحب امتیازی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، مدیرمسئولی کریم علی محمدی و سردبیری صمد عبداللهی عابد منتشر شد.
مهمترین عناوین مقالات این شماره بدین قرار است: «ماهیت مرگ‌اندیشی از منظر قرآن و کتب مقدس»، «نگاهی به تفسیر منسوب به امام عسکری(ع) بر اساس بررسی شخصیت رجالی محمد بن قاسم مفسر استرآبادی»، «تأثیرگذاری پیش‌دانسته‌های موجه مفسر در تفسیر قرآن»، «صبغه الله در آیینه تاریخ»، «زوجیّت سورههای قرآن کریم؛ مطالعه موردی زوج سوره کوثر و ماعون»، «روش‌های قطب‌الدین راوندی در تفسیر».
در چکیده مقاله «ماهیت مرگ‌اندیشی از منظر قرآن و کتب مقدس» آمده است: «خداوند روح انسان را جاودانه قرارداده و انسان به واسطه مرگ با سیر تکاملی به سوی جهان آخرت انتقال می‌یابد. از این رو لازم است انسان خود را برای سرای جاودانه ی آخرت آماده کند. تحلیل‌های متفاوت درباره حقیقت و ماهیت مرگ، هراس از مرگ و یا عوامل کاستن وحشت از مرگ، تأثیر مستقیمی در معناداری زندگی دارد. این پژوهش درصدد پاسخگویی به این سؤال است که از دیدگاه قرآن کریم و کتب مقدس، مفهوم مرگ‌اندیشی و حیات ابدی دارای چه ابعاد و آثار تربیتی بر زندگی انسان است. بررسی توصیفی - تحلیلی این مسئله نشان می‌دهد مفهوم مرگ‌اندیشی و حیات ابدی در قرآن و کتب مقدس به معنای اعتقاد به عدم فنا و نابودی، پس از زندگی دنیایی و اعتقاد به قیامت و عدم انکار آن است. ارزشمندی زندگی، انسان را به تفکر در آفرینش و هدفمندی آن و نیز ایمان به معاد و اعتقاد به جاودانگی فرامی‌خواند. توجه به ابعاد حیات اخروی، عدم غفلت از مرگ و ... موجب می‌شود جهت زندگی مشخص شده، آمادگی برای انتقال به حیات ابدی میسر گشته و زندگی از چالش بی‌معنایی و پوچی رها شده، آرامش یاد الهی افزایش و مستقر گردد. لذا قرآن و کتب مقدس یاد مرگ و اعتقاد به قیامت را دارای آثاری تربیتی نظیر: از بین بردن زیاده‌خواهی، صبر بر مصائب، زنده دلی، بی‌اعتنایی به دنیا، آمرزش گناهان و ... می‌داند.»
در طلیعه مقاله «تأثیرگذاری پیش‌دانسته‌های موجه مفسر در تفسیر قرآن» آمده است: «هنگام تفسیر قرآن برخی اطلاعات در ذهن مفسر وجود دارد که نمی‌توان منکر این اطلاعات و محفوظات شد. این اطلاعات دارای تأثیراتی در هنگام تفسیر بر روی مفسر هستند. این نوشتار به روش توصیفی - تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای به بررسی مجاری تأثیر پیش‌دانسته‌های مفسر در تفسیر قرآن پرداخته و دستاوردهایی را به دنبال داشته است؛ به این صورت که بعد از بررسی‌های صورت گرفته، دانسته شد که پیش دانسته‌های مفسر به چند دسته تقسیم می‌شوند: برخی از آنها بدیهی‌اند، برخی دیگر غیربدیهی. برخی دیگر هماهنگ با ظواهر قرآن هستند یا ناهماهنگ‌اند. اما دراین بین برخی از پیش دانسته‌های موجهی هست که تأثیراتی بر مفسر دارند؛ از قبیل اینکه ابزار و لوازم تفسیر آیات‌اند یا اینکه مبانی تفسیر و اصول و قواعد را در اختیار مفسر قرار می‌دهند و دیگر اینکه باعث مسئله‌سازی و باز نمودن دید مفسر شده و محتوای آیات را تأیید و تبیین می‌کنند.»
در چکیده مقاله «صبغه الله در آیینه تاریخ» آمده است: «از زمان نزول قرآن، تفسیر آیات آن نیز مطرح بوده است. بدیهی است که در طول تاریخ، تفسیر دچار تغییر و تحولاتی شده است. یکی از این آیات، آیه 138 بقره می‌باشد که به «صبغه الله» معروف است. در این آیه شریفه، به صبغه و رنگ الهی اشاره شده است. اینکه به راستی صبغه و رنگ الله به چه صورت می‌باشد؟ مراد و مفهوم آن چیست و مفسران فریقین، بسته به گرایش خود آن را چگونه معنا نموده‌اند؟ در این پژوهش به روش تحلیل محتوا به تجزیه و تحلیل آراء تفسیری پرداخته شده و نتایج سیر تطور آراء نشان می‌دهد که ابتدا در تفاسیر نخستین با ذکر جریان غسل معمودیه مسیحیان، صبغه را به «اسلام» معنا نموده، سپس در تفاسیر مأثور اهل سنت، به «اسلام»، «فطرت»، «سنن از جمله ختنه» و «تقوی الهی» اشاره شده و در تفاسیر مأثور شیعیان به «اسلام» و «تزئین مؤمنین به ولایت امام در عالم میثاق» ترجمه و معنا شده است. آن گاه در تفاسیر قرن پنجم و ششم با کمک استدلال‌ها و تحلیل‌های عقلی و ادبی با اشاره به اقوال مختلف، صبغه را فطرت یا تطهیر به واسطه ی ایمان به اسلام می‌دانند. سپس در قرون میانه مفسران عارفی مثل ابن عربی، صبغه را باطن و حقیقت مذهب دانسته‌اند. در قرون معاصر در کنار نقل قول از گذشتگان، تحلیل‌های اجتهادی یا عقلی با رویکرد عصری مورد توجه قرار گرفت و به پیام‌های آیه، مانند ترک اختلاف نژادی و قبیله‌ای، دعوت به عدالت و برادری، اشاره می‌شود. البته هر کدام از معانی گفته شده می‌تواند صحیح باشد، ولی به نظر می‌رسد که «رنگِ بی‌رنگیِ الله» که همان «دین اسلام» و به دنبال آن «ولایت امام» به عنوان مصداق کامل را می‌توان به عنوان بهترین و کامل‌ترین معنا برای «صبغه الله» انتخاب نمود.»
انتهای پیام
