لزوم درک نقش والدین در زندگی رسانه‌ای فرزندان
آمنه بختیاری بیان کرد: والدین همواره به عنوان الگوی رفتاری فرزندان در تمام وجوه زندگی محسوب می‌شوند؛ بنابر این آنها باید نقش خود را در زندگی رسانه‌ای فرزندان درک کرده و به راحتی از این مسئله عبور نکنند.
به گزارش ایکنا، پنجمین همایش بین‌المللی سواد رسانه‌ای و اطلاعاتی با موضوع «کودک و خانواده در فضای مجازی» امروز چهارشنبه، 9 اسفندماه در مجموعه فرهنگی باغ زیبا برگزار شد.
آمنه بختیاری، پژوهشگر پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در این نشست درباره «فرزندپروری در عصر دیجیتال» بیان کرد: طرح پژوهشی‌ای درباره سواد رسانه‌ای و والدگری رسانه‌ای انجام‌شده است که بیان میکند امروزه نهاد خانواده، رسانه‌ای شده است؛ به این معنا که رسانه‌ها به‌عنوان نهادی مستقل، خانواده را به‌نحوی منحصر کرده‌اند و بدون رسانه نمی‌توانند فعالیت خود را به‌خوبی ایفا کنند. والدین همواره به عنوان الگوی رفتاری فرزندان در تمام وجوه زندگی محسوب می‌شوند؛ بنابر این آنها باید نقش خود را در زندگی رسانه‌ای فرزندان درک کرده و به راحتی از این مسئله عبور نکنند. هرچه والدین از نیازهای فرزندان خود آگاه‌تر، هوشیارتر و انعطاف‌پذیرتر باشد، موفق‌تر خواهد بود.
آموزش تعامل صحیح در فضای سایبر
وی ادامه داد: والدین نیازمند آموزش تعامل صحیح در فضای سایبر هستند. کودکان باید در فرهنگ خودساخته زندگی کنند؛ ما می‌توانیم چنین فرهنگی را برای فرزند خود بسازیم. والدین، امروز مهاجران دیجیتال هستند زیرا پیش‌از دوره دیجیتال و دوره‌ی دیجیتال را درک کرده‌اند؛ بنابراین والدین در شرایط اخیر با مجموعه‌ای از تغییرات گوناگون مواجه هستند. این تغییرات نحوه مواجهه والدین با ایفای نقش‌های خود را برای تربیت رسانه‌ای فرزندان با چالش‌های زیادی مواجه کرده است؛ سواد رسانه‌ای والدگری مانند دیگر امور، ماهیت رسانه‌ای پیدا کرده است و یادگیری این مهارت نیازمند ظرفیت‌هایی است که اهمیت بسیاری دارد.
بختیاری با بیان اینکه والدگری رسانه‌ای ماهیتاً چیزی جز تعامل و رابطه نیست اظهار کرد: مقوله‌های اصلی مؤثر در سبک زندگی رسانه‌ای والدین در فضای مجازی، سؤال اصلی این پژوهش است. در این پژوهش از چارچوب‌های نظری مانند سواد رسانه‌ای بهره جسته شده که سه لایه را معرفی میکند؛ لایه اول به اهمیت برنامه‌ریزی شخصی در نحوه استفاده از رسانه‌ها، لایحه دوم به جنبه‌های نامحسوس‌تر رسانه‌ای و به پرسش‌ها و موضوعات عمیق می‌پردازد و در لایه سوم مهارت‌های لازم برای تماشای انتقادی رسانه‌ها را شرح می‌دهد.
زیست خانواده‌ها در فرهنگ ناپایدار
این کارشناس حوزه رسانه افزود: براساس دیدگاه صاحب‌نظران آنچه یافته‌های حاصل از این پژوهش است می‌توانیم در سه مدل اصلی ابعاد کسب مهارت در تفکر و سواد رسانه‌ای، شیوه تربیتی والد و فرزند، پرورش شخصیت فرزندان ارائه کنیم. امروز خانواده‌ها در فرهنگی ناپایدار به سر می‌برند شاید بتوان از این پژوهش با عنوان مدل والدگری در این عرصه استفاده کرد.
وی تصریح کرد: والدگری رسانه‌ای مانند فرایندی مداوم و خلاقانه است که هر خانواده باید به‌طور مستقل برای فرزندان خود داشته باشد و آن را ابداع کند. والدین دراین‌باره باید دائماً روش‌های بهتری را برای فرزندان خود ابداع و به روش‌های مختلف فکر کنند تا بدانند چگونه می‌توانند به یک زبان مشترک برای گفت‌وگو با فرزندان خود دست‌یابند.
خلق معنا با حضور بیشتر و پررنگ‌تر در کنار فرزندان
بختیاری ادامه داد: شیوه دیگری که از این پژوهش استخراج شده مدل «ارتباط مؤثر» است که در سه بخش گفت‌وگوی مؤثر، روابط مؤثر درون خانواده و روابط مؤثر برون خانواده تشریح می‌شود. والدین در عصر رسانه باید تلاش کنند تا حضور بیشتر و پررنگ‌تری در کنار فرزندان داشته باشند و استفاده از انواع رسانه‌ها را با یکدیگر تجربه کنند، چراکه در مشارکت، معنا خلق می‌شود.
وی تأکید کرد: رسانه‌ها در غیاب پدر و مادر، معلم، و هرکس دیگر نقش واسطه در معناسازی پیام‌ها را برعهده دارد؛ بنابراین ارتباط همدلانه با فرزندان یکی از راه حل‌ها برای والدگری رسانه‌ای است. ارتباط پدرومادر و فرزند به همان اندازه اهمیت دارد که تعاملات خانوادگی در محیط خانواده مهم است.
اهمیت هویت والدین
این کارشناس حوزه رسانه در رابطه با جامعه‌پذیری رسانه‌ای شرح داد: با توجه به ارزش‌ها، هنجارها، ایجاد سازگاری و اعتماد جامعه‌پذیری رسانه‌ای مطرح می‌شود. دانستن اینکه ما به‌عنوان والدین چه کسانی هستیم و چه هویتی داریم، می‌تواند به والدین در مسیر تربیت فرزندان و تعامل با آنها کمک کند؛ این اتفاق به فرزندان و والدین کمک کند تا در محیط رسانه‌ای پیشرفت کنند. هویت والدینی در اینجا بسیار مهم است یعنی آن دسته از ارزش‌ها، اولویت‌ها و اعمال که والد بودن را نشان می‌دهد، باید به کار بست و والدین باید در باورها و ارزش‌های خود درباره فرزندان محکم باشند تا بتوانند در این مسیر گام‌های بهتر و مطمئن‌تری را بردارند.
تأثیر خانواده‌ها در سپهر رسانه‌ای
وی اضافه کرد: آنچه به‌عنوان نتیجه می‌توانیم بیان کنیم این است که امروزه خانواده‌ها در سپهر رسانه‌ای بسیار مؤثر هستند و باید نحوه برخورد هوشمندانه‌ای را در این فضا را داشته باشند. طبق نتایج به دست آمده از این تحقیق، سه ویژگی مهم و اصلی را می‌توان استخراج کرد؛ والدگری ماهیتاً چیزی جز تعامل و رابطه نیست و والدگری را می‌توان به‌عنوان یکی از اشکال پیوند میان جهان انسان‌ها دانست که پیوندی میان دنیای انسان‌ها و فرزندان برقرار میکند. در حقیقت والد می‌تواند ارتباط مؤثر و نقش تعیین‌کننده‌ای را ایجاد کند.
بختیاری در پایان بیان کرد: مهم‌ترین نتیجه این است که پیوند والدین و فرزندان مبتنی بر مبانی دانش محور نیست. دانش مجموعه‌ای از کدها و رمزهایی است که می‌تواند عاطفی یا شناختی باشد و در زمینه‌های گوناگون زندگی نقش کلیدی دارد که شامل مهارت‌ها، باورها ارزش‌ها، اعتقادات و تمام نمادها و معناهایی می‌شود که در موقعیت‌های گوناگون زندگی تولید، توزیع و به‌کار بسته می‌شود. دو ضرورت بنیادی در این فضا لازم است، ضرورت نخست بازآفرینی فضای همدلی و مشارکتی با فرزندان برای زیستن در جهان رسانه‌ای با تکیه بر آموزه‌های سواد رسانه‌ای و دوم بازتعریف نحوه پیوند فرزندان با طبیعت برای لمس طبیعت و رجعت به طبیعت است.
انتهای پیام
