جوانی روشن؛ نهفته در دل نوجوانی آگاه

هر انسانی دوران کودکی و نوجوانی را که یکی از پربارترین دوران زندگی هرفردی محسوب می‌شود به امید رسیدن به دوران جوانی پشت سر می‌گذارد. انسان در دوران حساس کودکی و نوجوانی می‌تواند مسائل خوب و بد را تفکیک کند، البته آموزش می‌تواند یکی از ابزار این دوره باشد که خانواده و محیط باید به آن توجه کافی را داشته باشند.

افراد در دوران جوانی بیش از هر دوره دیگری آرزوهای خود را دنبال کرده و دوست دارند در رشته مورد علاقه سرآمد باشند. آرزو دارای معنا و مفوم‌های متعددی است که باید به ان توجه کرد. «آرزو و زندگی در رؤیا همان پرواز ذهن به آرمان‌های ایده‌آل و مطلوب در تمام ابعاد زندگی و از جمله تخیلی، شخصی، مالی، مفهومی و... است و هرچه بیشتر و روشن‌تر در این آرزوها سیر شود نتایج بهتری به دست خواهد آمد.» (احمدی، 1393، ص140)

اگرچه آرزوهای بزرگ، انگیزه‌ساز است و تحرک لازم برای رسیدن به موفقیت را ایجاد می‌کند، اما این مهم فقط اولین پله در مسیر موفقیت به‌شمار می‌آید و باید از آن برای رفتن به پله‌های بعدی استفاده کرد، چراکه ماندن در دراز مدت اثرات زیانباری را در پی خواهد داشت. «کسی که فقط در آرزوی رسیدن به مراتب بالا باقی بماند، بعد از مدتی در می‌یابد که آنچه  در ذهن دارد، فقط یک رویای شیرین، اما پوچ بوده است این عامل سرخوردگی در فرد را به همراه دارد.» (ماکسول مالتز، 1369، ص187)

نشاط و داشتن سلامت روان یکی از مهم‌ترین عناصری است که خانواده باید به آن توجه لازم را داشته باشند. در این عصر که کودکان و نوجوانان وابسته فضای مجازی هستند از نشاط کودکی که خیلی از نسل‌های قبل تجربه کرده‌ایم محروم‌اند و سعی‌ ایشان بر این است تا خیال‌پردازی و به‌ هم بافتن آرزوهای دور و دراز و نامعقول به خواسته‌های خود دست یابند و برای رسیدن به این آرزوهای خیالی بدون داشتن هدف به هر کاری تمایل پیدا می‌کنند و طبیعی است در این مسیر با مشکل یا آسیب‌هایی نیز مواجه شوند. این نوجوانان و جوانان همت، اهداف و تلاش خود را در جهت خواسته‌های نادرست معطوف کرده و اگر به موقع متوجه اشتباهات خود نشوند، چه بسا در گرفتاری‌های متعدد غرق شوند.

آرزو باید منطقی و توأم با تفکر باشد

داشتن آرزوی درست با خود هدف و تلاش هدفمند را به همراه دارد. آرزوها باید دست‌یافتنی، متناسب با تحصیلات، استعداد و توان افراد در نظر گرفته شده و از هرگونه احساس و تخیل به دور باشد. این امر محقق نمی‌شود، مگر اینکه والدین خود آموزش دیده باشند و این آموزش‌ها را فرزندان منتقل کنند. انسان از همان ابتدا باید با واقعیت‌های زندگی و آرزوهای منطقی توأم با تفکر آشنا شود و پدران و مادران در این مسیر نقش مهمی برعهده دارند.

امروز، روز تکنولوژی و عصر اینترنت و فضای مجازی است. فضای مجازی یار جدانشدنی از زندگی انسان امروز است و هریک از ما از این فضا به نوعی استفاده می‌کنیم. نوع استفاده از این تکنولوژی موضوع بحث نیست، اما کمبودهایی در حوزه آموزش استفاده از این فضا وجود دارد، چراکه نوجوانان و جوانان بدون هر نوع آموزشی در این فضای پرتلاطم رها شده و هریک استفاده‌ای از آن دارند. «فضای ارتباط اینترنتی، برای نوجوانان فرصتی است تا بسیاری از کمبودهای ناشی از هماهنگی در نظام خانواده را در آن جبران کنند.» (بیچرانلو، عبدالله و علی حاجی محمدی، 1393، ص30)

نیک می‌دانیم که گاه به دلیل وجود پدر و مادران شاغل، فرزندان محبت و نیاز عاطفی خود را در فضاهای مجازی دنبال می‌کنند و چه بسا در این عرصه نیز با مشکلاتی مواجه می‌شوند. گاه افراد سودجو نیز وقتی از آرزوهای این افراد آگاه می‌شوند از آن سوءاستفاده کرده و فرد را به امید رسیدن به اهداف به ناکجاآباد هدایت می‌کند. حال باید دید در این میان علاوه بر نقش والدین و جامعه دوستان، نقش دستگاه‌ها و اداراتی همچون تبلیغات اسلامی، آموزش و پرورش، فرهنگ و ارشاد اسلامی و... چیست؟

امروز با وجود هجمه سنگین دشمن بیش از هر زمان دیگری به افزایش مباحث معنوی، روحی، روانی و... جوانانمان نیاز داریم. رسانه بیش از هر دستگاه دیگری می‌تواند در افزایش میل معنوی اثرگذار باشد، اما گاه شاهدیم که در این راستا کم‌کاری‌هایی صورت می‌گیرد. جوانی روشن در دل نوجوانی آگاه نهفته است و تکلیف همه عوامل اجتماعی و فرهنگی است تا این بصیرت‌افزایی و روشنگری را جامه عمل بپوشانند.

ضرورت ساخت انیمیشن‌های متناسب با مضامین اخلاقی

ساخت و تولید انیمیشن‌های مناسب با مضامین اخلاقی و قرآنی در آگاهی‌بخشی بسیار مؤثر است، اما متأسفانه شبکه‌های کودک پر از پویانمایی‌های غربی با پوشش‌های نامناسب و عاری از هرگونه نکته اخلاقی است. گاه به مناسبت شهادت یا ولادت ائمه(ع) پویانمایی از زندگی حضرات معصومین پخش می‌شود. دین اسلام پر از مضامین شاد و مفرحی است که اگر در قالب هنر درآید می‌تواند در درازمدت اثر بسیار مطلوب داشته باشد. متأسفانه از ساخت و تولید انیمیشن‌های قرآنی غافلیم و ساخت این‌گونه برنامه‌ها به‌ندرت اتفاق می‌افتد، از این‌رو وظیفه رسانه ملی است که از راه تولید برنامه‌های متنوع همچون سریال‌های متناسب با ضوابط شرع، مستند، کمدی، انیمیشن، قصه‌گویی از ورود رسانه‌های بیگانه تا حدی جلوگیری کند.

الگوبرداری یکی از ویژگی‌های انسان به‌ویژه در سنین کودکی و نوجوانی است و در عصر ما مجریان سیما، بازیگران و ورزشکاران از جمله الگوهای معرف به‌شمار می‌آیند. توجه الگوی پوشش این افراد می‌تواند در شکل‌گیری شخصیتی جامعه هدف ما مؤثر باشد؛ بنابراین دستگاه‌های خبری، مطبوعات و مجله‌ها نباید از اسلام و مصالح کشور منحرف شوند. تبلیغات، وجود مقالات، سخنرانی‌ها، تألیف کتب و مجلات برخلاف اسلام و عفت عمومی و مصالح کشور حرام است و برهمه ما و همه مسلمانان جلوگیری ازآن واجب است و از آزادی‌های مخرب باید جلوگیری شود. برای تحقق این مهم می‌طلبد رسانه ملی برای جوانان برنامه‌هایی را ارائه دهد که حاوی ارزش‌های دینی و اسلامی باشد. علاوه بر رسانه ملی دیگر سازمان‌ها چون وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان تبلیغات اسلامی، حوزه‌های علمیه و... نقش بسزایی در ارتقای تعالیم صحیح برای جوانان دارند.

پیروی از سبک و سیاق ائمه اطهار(ع) از دیرباز تاکنون مورد توجه بوده است و پس از پیروزی انقلاب اسلامی این توجه پررنگ‌تر از قبل دنبال شد. یکی از مناسبت‌های شایسته نام‌گذاری، خجسته میلاد حضرت علی‌اکبر(ع) به نام روز جوان است. چه نیکو است تا این روز را ارج نهاده و به‌عنوان الگو به جوانان و نوجوانان معرفی کنیم. امروز که دشمن روی سرمایه‌های انسانی ما سرمایه‌گذاری کرده است بیش از هر زمان دیگری به تبیین ابعاد شخصیتی بزرگانی همچون ائمه اطهار(ع) و امامزادگانی چون حضرت علی‌اکبر(ع) نیاز داریم.

زهرا حاج‌کاظمی، پژوهشگر قرآن و حدیث