توقف در لفظ قرآن، آسیب پیش‌روی جامعه قرآنی است

عباس سلیمی، پیشکسوت قرآنی در گفت‌وگو با ایکنا از قم درباره حاکمیت سبک زندگی با محور قرآن اظهار کرد: یکی از آسیب‌های بخش قابل توجهی از جامعه قرآنی خطر توقف در لفظ قرآن است، یعنی اگر تنها به لفظ توجه داشته باشیم و از تدبر و از همه مهم‌تر حاکمیت سبک زندگی قرآنی غفلت کنیم بهره لازم را از معارف قرآن نبرده‌ایم؛ باید به مفاهیم قرآن که کتاب نور، سعادت و هدایت است و در حقیقت نقشه راه یک انسان موحد خردمند است، توجه جدی داشته باشیم؛ جامعه قرآنی در کنار کلام وحی باید از نهج‌البلاغه که کتاب مدیریت جامعه است و مدیریت علوی از لایه‌های مختلف نهج‌البلاغه اقتباس می‌شود، نیز توجه کند.

وی درخصوص جذب جوانان به کلام وحی ادامه داد: امام صادق(ع) در روایتی می‌فرماید: «کونُوا دُعَاةً لِلنَّاسِ بِغَیرِ أَلْسِنَتِکمْ؛ مردم را با وسیله دیگری غیر از زبانتان به دین خدا و مکتب قرآن دعوت کنید.» و در روایتی دیگر می‌فرماید: کونوا دعاه الصامتین؛ با سکوت خودتان مردم را جذب به دین کنید»؛ بنده برای اینکه متوجه شوم چگونه با سکوت‌مان جوانان را جذب کنیم خدمت آیت‌الله ری‌شهری رسیدم و پرسیدم چگونه با سکوت‌مان می‌توانیم جوانان را به دین جذب کنیم؟ ایشان فرمودند با درست زندگی کردن و با توجه به اینکه تضاد بین عمل و عقیده نداشته باشیم و با عدم ایجاد بدبینی در مردم به خاطر تناقضات رفتاری خودمان به‌عنوان مدعیان اسلام. اگر این کار را بکنید مردم به قدری درایت دارند که خودشان از یکدیگر سؤال می‌کنند که دین این فرد اسلام است و خودشان جذب دین می‌شوند.

این پیشکسوت قرآنی افزود: ارائه مشوق‌ها و جایزه دادن همگی در جذب کودکان و نوجوان نیز مؤثر است، ولی اگر جوانان با عمل درست و منطبق بر موازین قرآنی از سوی جامعه قرآنی جذب دین شوند، مفاهیم قرآن با  جانش عجین می‌شود، لذا ما برای عجین شدن نسل جدید خود با قرآن باید مفاهیم و آموزه‌های قرآن را به آن‌ها بشناسانیم تا قرآن را به‌عنوان نقشه راه زندگی بشناسند و از آن بهره مناسب ببرند.

دو مؤلفه جذب جوانان به قرآن 

سلیمی گفت: افرادی که ادعای مسلمانی دارند به‌خصوص افرادی که مسئولیت دارند باید الگوی یک زندگی قرآنی، محمدی، علوی، فاطمی، حسینی، رضوی و مهدوی باشند؛ جذب مردم و  جوانان به قرآن در گرو اخلاق اسلامی مسئولان، جامعه قرآنی و داعیه‌داران دینی است؛ وقتی خداوند به بالاترین موجود عالم کائنات می فرماید: «قل انما بشر مثلکم» در واقع وجه تمایزی بین ایشان و سایر انسان‌ها نمی‌گذارد تکلیف جامعه قرآنی نیز در این میان مشخص است که باید با حضور در مساجد و میان مردم و هیئت‌های مذهبی و مؤسسات قرآنی با رعایت اصول قرآنی، دینی را به مردم معرفی کنیم و اگر عنصر قرآنی خدایی ناکرده ذره‌ای احساس کند که با دیگران متفاوت است موجب فاصله مردم با قرآن و دین می‌شود.

وی بیان کرد: جامعه قرآنی در قبال مردم مسئولیت دارند و باید با مردم رفیق و همراه باشند، پیامبر(ص) می‌فرماید: «يا مَعاشِرَ قُرّاءِ القرآنِ! اتَّقُوا اللّه َ عَزَّ وَ جَلَّ فيما حَمَّلَـكُمْ مِنْ كِتابِهِ فَاِنّى مَسؤولٌ وَ اِنَّكُمْ مَسْؤولونَ اِنّى مَسئُولٌ عَنْ تَبليغِ الرِّسالَةِ، وَ اَمّا اَنْتُمْ فَـتُسْأَلونَ عَمّا حُمِّلْتُمْ مِنْ كِتابِ اللّه وَ سُنَّتى؛ اى جماعت قاريان قرآن، درباره كتاب خدا كه به دوش شما گذاشته شده است، تقواى خداى عزوجل را رعايت كنيد؛ زيرا كه هم من و هم شما بازخواست مى‌شويم. من درباره تبليغ رسالت، بازخواست مى‌شوم و شما درباره كتاب خدا و سنت من كه بر دوش گرفته‌ايد، بازخواست مى‌شوید.»

سلیمی گفت: به اعتقاد من، حامل قرآن فردی است که سه ویژگی داشته باشند یکی اینکه قرآنی بیندیشند و دوم قرآنی سخن بگوید و سوم اینکه قرآنی عمل کند. اگر این سه رکن با هم جمع نشود، نمی‌توان فردی را به‌عنوان حامل قرآن خطاب کرد. نمی‌شود حامل قرآن باشم، اما تفکرم الهی نباشد و یا سخن گفتنم متناقض با اینها باشد. چنانکه پیامبر اکرم(ص) فرموده‌اند: «حَمَلَهُ القرآنُ عُرَفا اَهلِ الجَنَّه» افرادی که متدین و متقین هستند و افرادی که از همه امتحانات و پل صراط با موفقیت گذر کرده‌اند که وارد بهشت می‌شوند.

این پیشکسوت قرآنی کشور با اشاره به اینکه یکی دیگر از مسائلی که در راستای جذب جوانان به قرآن مؤثر است این است که اجازه بدهیم جوانان با احساس امنیت و بدون دلهره و هراس، شبهات و سؤالات خودش و دیدگاه‌هایش را مطرح کند و براساس پشتوانه قرآنی نگرانی برای پاسخگویی به جوانان نداریم، اضافه کرد: طبقه آیه 12 سوره نحل که می‌فرماید: «ادْعُ إِلَى سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَجَادِلْهُمْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ؛ با حكمت و اندرز نيكو به راه پروردگارت دعوت كن و با آنان به شيوه‏‌اى كه نيكوتر است مجادله نماى» باید برای جوانان برهان و دلیل در خصوص مسائل مختلف بیاوریم و سپس با لفظ زیبا بدون خشونت و تندی و قهر و غلبه، موعظه کنیم و بحث و مناظره با طرف مقابل باید با مردم زیبا(احسن) باشد، اما متأسفانه امروز با مردم برعکس برخورد می‌کنیم و همان ابتدای راه شروع به مجادله و مناقشه درخصوص هر مسئله‌ای می‌کنیم. یا همان ابتدای پاسخ به سؤالات جوانان شروع به موعظه می‌کنیم بعد دنبال برهان می‌رویم و در واقع این خواسته و متن قرآن نیست.

سلیمی ادامه داد: آینده این کشور در دست جوانان این مملکت است و باید کاری کنیم که جوانان عاشق قرآن و کلام الهی شوند. امام رضا(ع) می‌فرماید: «فَإِنَّ النّاسَ لَوْ عَلِمُوا مَحاسِنَ کَلامِنا لاَتَّبَعُونا؛ اگر مردمْ زیبایی های گفتار ما را بدانند، از ما پیروی می‌کنند.» اگر به اخلاق، موعظه، جدال احسن، حکمت و برهان به درستی توجه کنیم و زیبایی‌های قرآن و روایات را برای جوانان این مملکت به‌درستی ارائه کنیم، مطمئن باشیم که جوانان فطرت پاکی دارند و این معارف در عمق جان‌شان می‌نشیند.

خانواده در جذب جوانان به دین نقش اولیه را دارد

پیشکسوت قرآنی با اشاره به اینکه نسل جوان امروز در شرایطی قرار دارند که با توجه به هجمه‌های فضای مجازی نیاز به تبیین مبانی دینی دارند، بیان کرد: خانواده در جذب جوانان به دین نقش اولیه را دارد، سپس آموزش و پرورش و پس از آن رسانه نقش اساسی در مصونیت نسل جوان دارند، اما متأسفانه هماهنگی بین این سه نهاد دیده نمی‌شود؛ حتی در شرایط سخت مانند زمان شاه و طاغوت باز هم خانواده‌ها از رهگذر نطفه پاک، لقمه حلال و دامن تربیتی مادر سبب می‌شود در شرایط سخت باز هم شاهد تربیت فرزندانی صالح و قرآنی باشیم.

وی با اشاره به اینکه پیامبر(ص) همیشه با طمأنینه و آرامش نماز جماعت می‌خواندند اما یک بار هنگام خواندن نماز از رکعت دوم به بعد، پیامبر(ص) سرعت بسیاری برای اتمام نماز داشتند، اصحاب نگران شدند پس از نماز از پیامبر سؤال کردند که چه شد؛ پیامبر(ص) در پاسخ فرمود: در رکعت دوم صدای گریه نوزاد را نشنیدید که نشان می‌داد نیازمند پرستاری مادرش است، باید نگاه ما به کودکان به این شکل باشد و یا بازی کردن پیامبر(ص) با کودکان که باید الگوی امروز ما باشد و نشان از توجه پیامبر به کودکان دارد، اضافه کرد: والدین مراقب سخت‌گیری‌های بی‌مورد برای نوجوانان باشند و براساس دستورات دینی باید با فرزندان خویش رفیق باشیم تا به ما اعتماد کنند و اگر محبت نکنیم، متأسفانه شاهد فاصله گرفتن جوانان از دین و آموزه‌های قرآنی هستیم.

سلیمی با اشاره به اینکه باید امروز همگی تلاش کنیم که سبک زندگی ما براساس قرآن باشد، بیان کرد: پیامبر اکرم(ص) فرمودند: «علیکم بالقران فاتّخذوه اماماً و قائداً؛ به قرآن چنگ بزنید و قرآن را پیشوا، رهبر و فرمانده خودتان قرار دهید»؛ قرآنیان باید قرآن را ملاک زندگی خود قرار دهند و یا پیامبر(ص) در جای دیگر فرموده‌اند: «اعْمَلُوا بِالْقُرْآنِ، أَحِلُّوا حَلالَهُ وَحَرِّمُوا حَرَامَهُ؛ به قرآن عمل كنيد و حلالش را حلال شماريد و از حرامش اجتناب كنيد»؛ بنابراین اگر بخواهیم خودمان را بیمه کنیم و مصونیت ببخشیم باید در این چارچوب به قرآن عمل کنیم.

گفت‌وگو از مژگان فرهنگیان