تبیین نگاه ویژه رهبر معظم انقلاب به فهم قرآن و تدبر در آیات کلام وحی

به گزارش خبرنگار اعزامی خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) به مشهد مقدس، دو کارگروه علمی «فعالیت‌های قرآنی در اندیشه رهبر معظم انقلاب اسلامی» و «اندیشه‌های قرآنی رهبر معظم انقلاب اسلامی در آثار طلاب غیرایرانی» عصر روز چهارشنبه، 13 دی‌ماه، در سالن «شیخ طبرسی» بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی برگزار شد.

در این دو کارگروه علمی، شماری از پژوهشگران داخلی و خارجی به ارائه مقالات خود با محور اندیشه‌های قرآنی مقام معظم رهبری پرداختند و داوران که متشکل از اساتید برجسته این حوزه بودند، اقدام به ارزیابی مقالات و طرح پرسش از نگارندگان این پژوهش‌های علمی کردند.

تحلیل شاخصه‌های اجرای فعّالیت‌های قرآنی از دیدگاه مقام معظّم رهبری

از جمله مقالاتی که در کارگروه «فعالیت‌های قرآنی در اندیشه رهبر معظم انقلاب اسلامی» ارائه شد، «تحلیل شاخصه‌های اجرای فعّالیت‌های قرآنی از دیدگاه مقام معظّم رهبری(مد ظلّه العالی)» بود که به قلم «مجتبی نوروزی»، عضو هیأت علمی دانشگاه علوم و معارف قرآن مشهد و «سید علی موسوی عمادی»، کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث نگاشته شده است.

سیدعلی موسوی عمادی که به‌عنوان ارائه‌دهنده مقاله در جایگاه حاضر شد، گفت: با توجه به اینکه نظام سیاسی، فرهنگی و اجتماعی جامعه ما مبتنی بر قرآن است، بنابراین اساسی‌ترین کارها باید در زمینه فعّالیت‌های قرآنی انجام شود که از جمله این فعّالیت‌ها، آموزش عمومی و تخصّصی، پژوهش، تبلیغ و ترویج فعّالیت‌های قرآنی و تشویق مردم به عمل به دستورات قرآنی است.

وی افزود: روش‌ها و شاخصه‌های متداول به علت مستند نبودن به کتاب و سنّت، خود به مثابه یکی از موانع مهم اجرای فعّالیت‌های قرآنی و ترویج قرآن بوده و بر مهجوریّت آن در جهان اسلام، بیش از پیش افزوده است.

این پژوهشگر حوزه علوم قرآنی اضافه کرد: نظر به محدودبودن پژوهش‌های انجام شده در این زمینه، ارائه تعریف جامعی از فعّالیت‌های قرآنی، اهمیّت، نتایج و شاخصه‌های اجرای آن از اهداف اصلی مقاله حاضر به‌شمار می‌رود و در این راستا تلاش شد تا با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی به این پرسش اساسی پاسخ داده شود که، از دیدگاه مقام معظّم رهبری، شاخصه‌های اجرای فعّالیت‌های قرآنی کدام است؟
 
موسوی تصریح کرد: نتایج این پژوهش حاکی از آن است که شاخصه‌های اجرای فعّالیت‌های قرآنی از دیدگاه مقام معظم رهبری را می‌توان به دو صورت کلّی و جزئی تقسیم نمود که مهم‌ترین آنها عبارتند از: «تمدّن‌سازی نوین اسلامی، نظام‌سازی و سبک زندگی قرآنی، تقویت بینش و پاسخگویی به شبهات، انس عمومی و تدبّر و تخلّق به اخلاق قرآنی در راستای کاربردسازی مفاهیم قرآنی در زندگی بشر ...».

وی یادآور شد: مقام معظّم رهبری، شاخصه‌هایی برای آموزش عمومی قرآن بیان فرمودند که از جمله آن می‌توان به استمرار در تلاوت، خواندن قرآن از اول تا آخر، رواج جلسات تلاوت قرآن به‌ویژه قرائت و استماع و تلاوت قرآن همراه با تدبّر و تأمّل اشاره کرد.

موسوی در ادامه به شاخصه‌های آموزش عالی و تخصّصی قرآن از منظر مقام معظم رهبری اشاره و تصریح کرد: فهم و تدبّر در معارف آیات قرآن، انس بیشتر با کلام وحی، تلاوت صحیح و تکریم چهره‌های قرآنی در جهت الگوسازی و انس بیشتر با قرآن از جمله تأکیدات معظم له در این زمینه است.

این پژوهشگر علوم قرآنی، ظهور و بروز عملی آموزه‌های قرآنی در رفتار مردم و نیل به حیات طیّبه، تدوین علوم انسانی بر مبنای قرآن و استخراج الگوهای عملی و رفتاری از قرآن را از جمله شاخصه‌های پژوهش‌های قرآنی از دیدگاه مقام معظم رهبری دانست.

وی در پایان به تبیین شاخصه‌های بارز فعّالیت‌های تبلیغی و ترویجی قرآنی از نگاه مقام معظّم رهبری پرداخت و گفت: آموزش روخوانی قرآن برای عموم مردم، ترویج فرهنگ حفظ قرآن و گسترش کمی و کیفی جلسات قرآن، ترویج جلسات تلاوت و استماع قرآن، دلنشینی جلسه قرآن همراه با الحان زیبا و صداهای خوش، آشنایی با مفاهیم ومعانی قرآن، آشنایی با زبان عربی، تغذیه اندیشه انسان از معرفت قرآنی، عمق بخشیدن به معنویت، ایجاد خشیّت در دل، تلاوت در حد ضابطه و استاندارد از حیث اداء، لحن و تجوید، توجه به مضامین و مفاهیم و تنظیم اداء به تناسب آن و... را از تأکیدات معظم له در این حوزه است.

مفهوم کاربردی علم در قرآن و بیانیه گام دوم انقلاب

در این کارگروه علمی همچنین، حجت الاسلام والمسلمین روشن ضمیر، استادیار دانشگاه علوم اسلامی رضوی مقاله‌ای با عنوان «مفهوم کاربردی علم در قرآن و بیانیه گام دوم انقلاب» ارائه داد.

حجت‌الاسلام والمسلمین روشن ضمیر در ابتدا به ارائه توضیحی کوتاه درباره این مقاله پرداخت و گفت: منظور از علم در قرآن کریم  از نگاه اکثریت، الهیات است، اما مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم انقلاب، علم را مصداق علوم تجری و طبیعی می‌دانند و فقط به صورت گذرا به علوم انسانی اشاره کرده‌اند.

وی در ادامه با اشاره به این که رهبر معظم انقلاب در بیانیه گام دوم انقلاب، واژه علم و دانش را بیشتر در کنار فن‌آوری ذکر کرده‌اند، گفت: برخی کارشناسان بر این باورند که منظور از معنویات و جهاد در این بیانیه همان علوم اسلامی است.

حجت الاسلام والمسلمین روشن ضمیر در ادامه به سؤالات هیئت ارزیابی در این حوزه پاسخ داد.

اندیشه‌های قرآنی رهبر معظم انقلاب اسلامی در آثار طلاب غیرایرانی

«محمد عسکری ممتاز»، از پاکستان نیز از جمله پژوهشگرانی بود که در کارگروه علمی «اندیشه‌های قرآنی رهبر معظم انقلاب اسلامی در آثار طلاب غیرایرانی» به ارائه مقاله‌ای به زبان اردو پرداخت.

وی در ابتدا به صورت کوتاه به زبان فارسی صحبت کرد و گفت: عنوان مقاله من «روش‌های انتقام‌گیری از طاغوت در اندیشه‌های قرآنی حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای» است که در این مقاله، آیات قرآنی را که رهبر معظم انقلاب در خطبه‌های نماز جمعه، سخنرانی‌ها و.. به آن‌ها استناد کرده را گردآوری و تحلیل کرده‌ام.
محمد عسکری ممتاز اضافه کرد که در این پژوهش سعی شده با استناد به مبانی قرآنی اندیشه‌های مقام معظم رهبری به برخی شبهات مستشرقان و شبهاتی که از سوی برخی افراد در هند و پاکستان مطرح می‌شود، پاسخ داده شود.

وی در ادامه به ارائه توضیح مقاله خود به زبان اردو پرداخت و کارشناس اردوزبان کارگروه به طرح سؤالاتی درباره این مقاله پرداخت.

«ابوبکر کارامبه»، از طلاب غیرایرانی جامعة المصطفی(ص) العالمیه از کشور مالی نیز از جمله پژوهشگران حاضر در این کنگره علمی بود که مقاله‌ای با عنوان «مقوله امنیت از دیدگاه اندیشه‌های قرآنی مقام معظم رهبری» به زبان فرانسه ارائه داد.

یادآوری می‌شود، کنگره بین‌المللی اندیشه‌های قرآنی حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای(مدظله العالی) اجلاسیه شرق کشور به همت جامعةالمصطفی(ص) العالمیة خراسان و با همکاری مراکز علمی حوزوی و دانشگاهی صبح روز چهارشنبه، ۱۳ دی در حرم مطهر رضوی، کتابخانه مرکزی واقع در تالار قدس با محوریت مبانی قرآنی اندیشه‌های سیاسی و اجتماعی مقام معظم رهبری و با حضور شخصیت‌های حوزوی، علمی و دانشگاهی و مسئولان استانی خراسان رضوی آغاز شد و قرار است، آیین اختتامیه این کنگره صبح امروز، پنجشنبه، با حضور تولیت آستان قدس رضوی برگزار شود.