تصویب برنامه عملیاتی حفظ موضوعی قرآن

به گزارش خبرنگار ایکنا، سی‌وششمین جلسه ستاد راهبری طرح ملی حفظ قرآن کریم صبح امروز سیزدهم دی‌ماه با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمصطفی حسینی، دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی، حمید مجیدی‌مهر، دبیر این ستاد و نمایندگان سایر دستگاه‌های عضو برگزار شد.

در ابتدای این جلسه رحمان دهقانی، به قرائت دستورهای این جلسه پرداخت و پس از آن به اولین دستور این جلسه که ارائه گزارش فعالیت‌های قرآنی از سوی مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه بود، پرداخته شد.

در این بخش حجت‌الاسلام والمسلمین علی مقنی، مدیر اداره قرآن و حدیث حوزه‌های علمیه گفت: از سال 1388 مرکز قرآن و عترت در حوزه‌های علمیه شکل گرفت، قبل از آن فعالیت‌ها در قالب یک واحد قرآن بود که در مدرسه دارالشفاء پیش می‌رفت. از سال 88 مقداری فضای حوزه شکل گسترده‌تری به خود گرفت. در این سال‌‌ها فراز و نشیب‌هایی هم داشته است.

وی افزود: این گزارش در حوزه حفظ قرآن و فعالیت‌هایی که در این حوزه شکل گرفته است، بخشی از فعالیت‌ها ما در حوزه حفظ مربوط به کارهای زیرساختی بوده که یکی از آنها تدوین نظام‌نامه آموزشی مدارس حفظ و‌ معارف قرآن کریم است. پیش‌نویس این نظام‌نامه آماده شده و ان‌شا‌ءالله به نتیجه برسد. 

مدیر اداره قرآن و حدیث حوزه‌های علمیه بیان کرد:‌ الان در 22 استان 39 مدرسه داریم که در کنار تحصیل، مشغول حفظ قرآن هستند. بیش از 800 نفر در این مدارس از یک جزء تا 25 جزء را حفظ کرده‌اند و 137 نفر نیز حافظ کل قرآن کریم شده‌اند. در دو سال اخیر 56 اعزام استاد به این مدارس را داشته‌ایم تا راهبری‌های لازم را انجام دهند. البته در برخی از سال‌ها تا 200 اعزام را هم داشته‌ایم. 

مقنی با اشاره به اینکه در حال حاضر درس حفظ قرآن کریم در حوزه‌های علمیه به عنوان‌ درس رسمی حساب نمی‌شود، گفت: در گذشته حفظ قرآن به عنوان درس رسمی بوده است، اما اکنون اینگونه نیست. برای اینکه حفظ قرآن درس رسمی شود، پیگیری مستمری از طریق شورای حوزه‌های علمیه به عمل آمده است. در دو سال اخیر خیلی پیگیری به عمل آمد تا درس حفظ به عنوان یک درس رسمی تصویب شود اما تا کنون محقق نشده است.

مدیر اداره قرآن و حدیث حوزه‌های علمیه تصریح کرد: پیگیری‌های لازم برای کتاب ویژه حفظ موضوعی قرآن از طریق مرکز متون حوزه‌های علمیه صورت گرفته تا شاید درس حفظ موضوعی جزء دروس رسمی قرار گیرد. 

وی در ادامه به پیگیری‌های صورت گرفته برای جذب منابع و اعتبارات جهت توسعه بحث حفظ قرآن کریم اشاره و بیان کرد: در حال حاضر مدارس ما بودجه‌ای ندارند و بیشتر با کمک خیرین و با کمترین هزینه و کمترین امکانات کار را پیش‌ می‌برند. امیدواریم در این حوزه شاهد رخ دادن اتفاقاتی باشیم. 

مقنی به اجرای طرح حفظ آسان و کاربردی قرآن در مدارس علمیه اشاره و اظهار کرد: منظور از حفظ آسان حفظ کردن روزانه یک سطر است. در این نوع حفظ علاوه بر حفظ آیات، هم تفسیر و هم تجزیه و ترکیب آموزش داده می‌شود. این کار در سه استان خوزستان، همدان و چهارمحال و بختیاری انجام می‌شود و 40 مدرسه هم تحت پوشش این نوع حفظ هستند. 

مدیر اداره قرآن و حدیث حوزه‌های علمیه بیان کرد: ما 350 دارالقرآن داریم اما عملا 150 دارالقرآن فعالیت بیشتری دارند. از سال 1401 طرح‌های حفظ قرآن را در 50 دارالقرآن پیش می‌بریم. تشکیل کلاس‌های حفظ قرآن در پایگاه‌های قرآنی، برگزاری پنج دوره تربیت مربی حفظ در دو سال اخیر، برگزاری سه دوره دانش‌افزایی و توانمندسازی اساتید حفظ مدارس حفظ با حضور 120 نفر، برگزاری 12 دوره 20 روزه دوره‌های تابستانی حفظ قرآن و ... از دیگر برنامه‌های ما در دو سال اخیر بوده است.

وی تصریح کرد: در حوزه ترویج حفظ قرآن آزمون سالانه‌ای برگزار می‌شود که شامل حفظ قرآن و حفظ نهج‌البلاغه بود و امسال صحیفه سجادیه نیز به آن اضافه شد. مزایای خوبی برای این آزمون در نظر گرفته شده است و شاید هیچ دستگاهی مانند حوزه علمیه در زمینه تکریم حفاظ کار نمی‌کند. در این آزمون 2800 نفر حضور داشتند که 1478 نفر قبول شدند و از مزایا بهره‌مند شده‌اند. اعتقاد من بر این است که تعداد حفاظ در حوزه علمیه بسیار بیشتر از این است. 

بر اساس گزارش ایکنا، در این نشست حمید مجیدی‌مهر، دبیر ستاد راهبری طرح ملی حفظ قرآن کریم نیز به بیان نکاتی پرداخت و گفت:‌ امیدواریم انتصاب دبیر جدید شورای توسعه فرهنگ قرآنی منشأ تغییر و تحول مثبت و رو به جلو باشد و این حوزه بتواند جهش خوبی داشته باشد. پیشنهاداتی برای ارتقای فعالیت‌ها وجود دارد که حتماً ارائه خواهد شد.

وی با اشاره به اینکه برای ارتقای فعالیت‌ها همه چیز بودجه نیست، افزود: برخی مواقع اگر اهتمام وجود داشته باشد می‌توان خیلی از کارها را برنامه‌ریزی کرد و انجام داد و البته در کنار آن منتظر بودجه هم ماند. 

دبیر ستاد راهبری طرح ملی حفظ قرآن به فعالیت‌های قرآنی در ارتباط با حفظ قرآن در حوزه‌های علمیه اشاره و تصریح کرد:‌ در حال حاضر حوزه‌های علمیه در حوزه حفظ موضوعی قرآن کریم به خوبی کار می‌کنند و فعالیت‌هایشان جای تقدیر دارد و سازمان اوقاف برای پیش‌برد اهداف در این بخش همکاری لازم را خواهد داشت. 

بر اساس گزارش ایکنا از این جلسه حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمصطفی حسینی، دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی به بیان نکاتی پرداخت و گفت: خدا را شاکرم که توفیق دست داده است تا در کنار دوستان افتخار خدمت پیدا کنم. همانطور که گفته شد بخش کوچکی از ابزارهایی که برای کار نیاز داریم، مربوط به بودجه و اعتبارات مالی است و بخش بزرگی به خودمان مربوط است، بخش خیلی بیشتری خود ما هستیم که احتمالاً ظرفیت‌های ارزنده‌تری از بودجه داریم. ظرفیتی که دستگاه‌های فرهنگی و قرآنی وجود دارد، خیلی زیاد است.

وی با اشاره به اینکه بدون اینکه معطل خیلی از سلسله مراتب‌ باشیم می‌توانیم کارها را به انجام برسانیم،‌ افزود: واقعیت امر این است که برای کاری که به ما در حوزه حفظ قرآن سپرده شده است نقش حوزه علمیه و حوزویان نقشی نیست که بتوانیم از آن چشم‌پوشی کنیم. در مسائل قرآنی یک وضعیت موجود و یک وضعیت مطلوب داریم، همین امسال مقام معظم رهبری در دیدار رمضانی جامعه قرآنی فرمودند که بالاترین رشد در کشور در حوزه قرآن است. در عین حال سال قبل فرمودند ما از قرآن دور و بیگانه هستیم، آیا این دو با هم تناقض دارد؟ خیر، ما وقتی به آنجایی که باید باشیم نگاه می‌کنیم می‌بینیم که دور هستیم، اما وقتی نگاه می‌کنیم به جایی که هستم،‌ می‌بینیم نسبت به گذشته در جای بدی نیستیم. 

حسینی تصریح کرد: حوزه علمیه نسبت به آنجایی که باید برسد عقب است، اما نسبت به آنچه که هست فکر نمی‌کنم در هیچ جامعه آماری تعداد حافظان قرآنی که الان در حوزه وجود دارد، داشته باشیم. خوب بود شرط ورودی به حوزه هم حفظ قرآن کریم بود. درست است که نظام حوزه نسبت به اینکه طلبه‌ها حتما در امر حفظ قرآن حضور داشته باشند اهتمام کافی نداشته است، اما حافظانی که در حوزه تربیت شده‌اند، اتفاقات خوبی را رقم زده‌اند. 

دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی با اشاره به اینکه حوزویان نقش پیشران دارند، عنوان کرد: فکر نکنیم سرمایه‌گذاری برای تعمیق امر حفظ قرآن کریم در حوزه یکی از هزاران کار حوزه است، به هیچ وجه اینگونه نیست، چرا که اینها نقش پیشران را ایفا می‌کنند. باید روی اتفاقاتی که با همکاری هم می‌توانیم انجام دهیم فکر کنیم. 

حسینی به مقاله‌ای که در هجدهمین نشست تخصصی قاریان و حافظان ارائه داد اشاره و اظهار کرد: یکی از عرصه‌های تلاوت اثرگذار نماز است. خاطراتی که مردم ما از اقامه نماز در مسجدالحرام دارند از کرسی تلاوت آنجا نیست، بلکه از تلاوت آیاتی است که امام جماعت به هنگام اقامه نماز جماعت می‌خواند، است. حال اینکه فرصت یک فرصت طلایی است اما در مورد آن هیچ فرهنگ‌سازی انجام نداده‌ایم.

دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی با اشاره به اینکه امروز باید کم‌ترین دغدغه ما در امر حفظ قرآن کریم بودجه باشد، بیان کرد: دوستانی که در این جلسه حضور دارند ظرفیت عظیمی را در اختیار دارند، اگر همین آموزش و پرورش بخواهد برای حفظ قرآن کاری انجام دهد و دوستان نیز کمک کنند، کارها پیش خواهد رفت. اگر همین ظرفیت‌ها را به هم متصل کنیم، تحول عظیمی را خلق خواهد کرد.

بر اساس گزارش ایکنا در بخش دیگری از این نشست هر کدام از اعضا به بیان ‌نکاتی پرداختند که مهم‌ترین آنها به شرح زیر است.

• شناسایی حوزویان حافظ قرآن و فعالیت آنها در مدارس شبانه‌روزی آموزش و پرورش 
• اتحادیه مردمی در حوزه مربیان قرآنی بالغ بر 40 هزار مربی دارد که می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد
• برای موفقیت کمی و کیفی ‌طرح ملی حفظ قرآن باید مسئولیت به استان‌ها واگذار شود 
• در زمینه حفظ قرآن فعالیت‌های خوبی در استان یزد صورت گرفته و ظرفیت‌های استانی پای کار آمده است
• فعالیت‌ها را برای دریافت بودجه معطل نگذاریم 

بر اساس گزارش ایکنا در بخش دیگری از این جلسه دومین دستور ارائه شد که به موضوع حفظ موضوعی عمومی ‌قرآن کریم اختصاص داشت. در این بخش ابتدا رحمان دهقانی به بیان ‌نکاتی در این زمینه پرداخت و گفت: پیش‌نویس‌ طرح حفظ موضوعی آیات قرآن آماده شده و در آن حفظ موضوعی مجموعه‌ای از آیات منتخب در موضوعات مشخص همراه با درک ‌معنا و ‌معارف آن با هدف بهره‌گیری در زندگی در نظر گرفته شده و معادل یک جزء و نیم خواهد بود. 

بر اساس آنچه در این پیش‌نویس آمده است، سالانه باید 50 هزار نفر حافظ موضوعی قرآن کریم همچنین در این سند مقرر شده است سالانه هزار مربی حفظ موضوعی قرآن کریم نیز تربیت شود. تولید سالانه 20 اثر رسانه‌ای برای ترویج حفظ موضوعی قرآن کریم بخش دیگری از اهداف در نظر گرفته شده در پیش‌نویس سند حفظ موضوعی عمومی قرآن کریم است.

در ادامه این جلسه برخی اعضا به بیان نکاتی در مورد این پیش‌نویس پرداختند که مهم‌ترین مباحث مطرح شده به شرح زیر است. 

• جایگاه دستگاه‌ها و وظایفی که در اختیار دارند در این سند تفکیک شود
• وظایفی که در این سند برای اتحادیه مردمی در نظر گرفته شده است توصیفی است در صورتی که باید کمی باشد
• بر اجرای دقیق و طیق زمان‌بندی سند حفظ موضوعی عمومی قرآن نظارت شود
• بحث‌ نظارتی به دستگاه‌ها واگذار شود 
• برخی تکالیف در این سند آمده است که در توان برخی دستگاه‌ها نیست   
• حوزه‌های علمیه را در موضوع حفظ قرآن کریم به عنوان یک فرانهاد در نظر بگیریم
• در این سند نقش رسانه کم‌رنگ در نظر گرفته شده است 

بر اساس گزارش ایکنا در پایان بررسی این موضوع برنامه عملیاتی حفظ موضوعی عمومی قرآن کریم به تصویب اعضا رسید. 

بر همین اساس در ادامه این نشست به سومین دستور که بررسی طرح پیشنهادی سازمان دارالقرآن‌ الکریم در زمینه حفظ موضوعی قرآن برای اجرا در ماه مبارک رمضان بود، ‌پرداخته شد. در این بخش محمدمهدی بحرالعلوم، مسئول دبیرخانه ملی حفظ قرآن به بیان نکاتی در مورد طرح «مستورا» پرداخت و گفت: برای حفظ موضوعی گام در سازمان دارالقرآن تصویب شد که یک گام طرح مستورا و در حوزه حجاب و عفاف بود. در این طرح دستگاه‌های دیگر هم پای کار بودند. در این طرح 14 آیه در 12 فراز بود که در آن 250 هزار نفر بار به سامانه مراجعه شده بود که این رقم 100 هزار نفر بدون تکرار به صفحه آن مراجعه کرده بودند.

وی افزود: در گام ‌دوم بحث‌ ماه مبارک رمضان پیش کشیده شد تا بر اساس کتاب طرح اندیشه قرآنی مقام معظم رهبری این طرح اجرا شود، در این طرح بحث ایمان،‌ توحید،‌ نبوت، ‌ولایت و ‌معاد پیوست شده است. الان 30 فراز قرآنی برگرفته از کتاب طرح کلی اندیشه‌ قرآنی مقام معظم رهبری انتخاب شده است. 

بحرالعلوم تصریح کرد: این طرح را مربوط به سازمان تبلیغات ندانیم و آن را مربوط به تمام دستگاه‌های قرآنی بدانیم. محصولاتی که برای ماه رمضان در گرفته شده از آن چیزی که در طرح مستورا بوده است، جلوتر است. برای این کار کارتی در اندازه کارت‌های معمولی طراحی شده است که بارکدی روی آن قرار دارد و اطلاعات مربوط به آیات هر روز از ماه مبارک رمضان در این بارکد در همان روز بارگذاری می‌شود.