بررسی امکان‌سنجی اخذ قصد قربت در واجبات تعبدی
سی و سومین شماره فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های اصولی به صاحب امتیازی آیت‌الله صادق آملی لاریجانی منتشر شد.
به گزارش ایکنا، سی و سومین شماره فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های اصولی به صاحب امتیازی آیت‌الله صادق آملی لاریجانی منتشر شد.
عناوین مقالات این شماره بدین قرار است: «ماده منتسبه از نگاه محقق نائینی»، «واکاوی قاعده «التفصیل قاطع للشرکة»»، «دراسة ما یمکن اصطیاده من عبارات الشهید الصدر حول الاعتباریات»، «تبعیت مدلول التزامی بیّن بمعنی الاخص از مدلول مطابقی در حجیت»، «امکان‌سنجی اخذ قصد قربت در واجبات تعبدی»، «بازشناسی مرجحات تزاحم با تأکید بر دیدگاه اصولی محقق نائینی».
در چکیده مقاله «ماده منتسبه از نگاه محقق نائینی» آمده است: «بحث «ماده منتسبه» در جملات شرطیه یعنی رجوع شرط به ماده یا هیئت یکی از مهم‌ترین مباحث در مسیر استنباط حکم است که از جایگاه ویژه‌ای در سرفصل‌های بنیادین اصول فقه نیز برخوردار است. با این همه، جغرافیای گسترده این بحث با توجه به اینکه درباره دیدگاه عالمی بزرگ همچون محقق نائینی می باشد، چندان که شایسته است کاوش و بررسی دقیق نشده است. این پژوهش به شیوه توصیفی، تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانه‌ای در پی بررسی دیدگاه محقق نائینی در باره رجوع شرط به ماده یا هیئت و محتملات دیگر و ثمرات مترتب بر آن می باشد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد محقق نائینی درباره اینکه در جملات شرطیه، رجوع شرط به هیئت یا به مادّه و یا به امر دیگری است به تفصیل بحث کرده است. وی شش احتمال ثبوتی را مطرح کرده و با نفی پنج احتمال از آنها، احتمال ششم را دیدگاه مختار خود در مرجع شرط پذیرفته است. ما در این نوشتار با رویکردی اجتهادی در صدد اثبات احتمال مد نظر محقق نائینی و ابطال بقیه احتمالات مورد نظر هستیم.»
در طلیعه مقاله «امکان‌سنجی اخذ قصد قربت در واجبات تعبدی» آمده است: «از مباحثی که توسط شیخ انصاری وارد ادبیات علم اصول امامیه شد و بعد از ایشان به شهرت رسید، مساله امتناع عقلی اخذ قصد قربت در واجبات تعبدی است. مقاله حاضر با اعتقاد به اینکه در عصر حاضر از شهرت نظریه امتناع اخذ قصد قربت کاسته شده، در تلاش است که در ابتدا، ساختار منطقی و جدیدی از ادله امتناع گزارش دهد؛ به این شکل که: با بررسی ویژگی‌های «وجوب» و «قصد امتثال أمر» و مقایسه این ویژگی‌ها با یکدیگر، خاستگاه هر یک از ادله امتناع را مشخص کرده و این ادله را در 6 مانع دسته‌بندی نماید. سپس با نقد و بررسی موانع اخذ قصد قربت، و با تحفظ بر ارتکاز عرفی و رعایت خطوط قرمز عقل، امکان عقلی تقیید را اثبات کند.»
در چکیده مقاله «بازشناسی مرجحات تزاحم با تأکید بر دیدگاه اصولی محقق نائینی» می‌خوانیم: «اصل وجود تزاحم در مباحث شرعی میان اصولیین امری روشن است، ولی انواع ترجیح مورد اختلاف نظر قرار گرفته است. می‌توان گفت روشن‌سازی وجوه مختلف و احتمالات تزاحم و مرجحات آن در مکتب اصولی نایینی به طور ویژه بیان شده است به گونه‌ای که زمینه تحقیق را برای شاگردان خود از جمله مرحوم خوئی و دیگران فراهم ساخته است. ولی با این حال پراکندگی بحث و تفصیل‌های گاه فرسایشی در بیان ایشان و دیگران، مخاطب را از تعمق و اطلاع از ساختار روشن بحث دور می‌سازد؛ از این رو جستار حاضر در پی آن است با روش توصیفی‌تحلیلی، ارائه‌کننده تقریر و تبیین جدیدی از نظریه محقق نائینی در مبحث تزاحم بوده و نقد جامع علمی نسبت به این نظریه داشته باشد. به این صورت که اولا تزاحم در مرحله تنجز رخ می‌دهد به خلاف نظر محقق نائینی که قائل است در مرحله فعلیت محقق می‌شود و ثانیا بحث مرجحات در صورت فعلیت هر دو تکلیف مطرح می‌شود و ثالثا مواردی که محقق نائینی از موارد مرجحات باب تزاحم بیان کرده است، خارج از باب تزاحم بوده است و منشا برخی از این امور همان مبنایی است که ایشان بنا را بر آن گذاشته است.»
انتهای پیام
