جایگاه انسان و جن در رتبه‌بندی معنوی و عقلانی + فیلم

به گزارش ایکنا، کریم دولتی؛ مدرس پیشکسوت قرآن در ۱۴ درس‌گفتار با اشاره به نکات تدبری در آیات سوره مبارکه «الرحمن»، دقت در برخی از نعمات الهی اشاره شده در آن را مورد تأکید قرار داده است. در ادامه متن و فیلم هفتمین درس‌گفتار از این مجموعه را مشاهده می‌کنید.

بیشتر بخوانید؛

1. سوره الرحمن؛ مملو از جلوه‌های رحمت الهی
2. تکرار «فَبِأَيِّ آلَاءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ» نشانه‌ای بر اختیار انسان است
3. «عَلَّمَ الْقُرْآنَ»؛ راهی روشن برای حرکت انسان به سمت تعالی
4. اشاره الرحمن به شواهدی مبنی بر محاسبه اعمال دنیا
5. شرح ملاک سنجش اعمال در سوره الرحمن
6. تفاوت میان تکذیب نعمات الهی از سر نادانی با عنادورزی

«بسم الله الرحمن الرحیم.

بهره‌مندی از سوره مبارکه «الرحمن» و قرآن کریم نعمت بزرگی است که ان‌‎شاء‌الله خدا به همه ما ارزانی بدارد.

در آیات چهارده و پانزده از سوره مبارکه «الرحمن»، خدای متعال بعد از اینکه نخستین‌بار آن خطاب «فَبِأَيِّ آلاءِ رَبِّكُما تُكَذِّبانِ» را فرمود، ابتدا به خلقت انسان و سپس به خلقت جن اشاره می‌فرماید. یک نکته ظریف اینجا وجود دارد و آن اینکه در آیات دیگری از قرآن کریم این نکته وجود دارد و اشاره شده که جن قبل از انسان آفریده شده و اینجا هم مخاطب، انسان و جن است با این تفاوت که وقتی می‌خواهد، ذکر کند و توضیح دهد که انسان و جن هر دو مخلوق ویژه خداوند هستند، اول انسان را بیان کرده و می‌فرماید: «خَلَقَ الْإِنْسَانَ مِنْ صَلْصَالٍ كَالْفَخَّار»ِ و بعد در ادامه می‌فرماید: «وَ خَلَقَ الْجَانَّ مِنْ مَارِجٍ مِنْ نَارٍ» اما چرا اینگونه است؟ چون انسان در یک جایگاه و مرتبه بلندتری نسبت به جن قرار دارد.

وقتی خدا می‌خواهد انسان و جن را از حیث داشتن عقل و اختیار و از حیث بالاتر رفتن رتبه‌های معنوی آنها یاد کند در این صورت است که قطعاً انسان گوی سبقت را از جن می‌گیرد؛ اول انسان را بیان می‌کند و نخست اشاره دارد که خدا انسان را آفرید با این کیفیت و بعد بیان می‌کند که جن را آفرید با آن کیفیت ذکر شده. چنین پرداختی از این روست که خدا نشان دهد آن مسائل ظاهری و بعضی از رتبه‌بندی‌های مادی و دنیوی در نظر خدا، فی‌النفسه ارزشی ندارد و خدا وقتی می‌خواهد انسان و جن را یاد کند با اینکه خودش آنها را آفریده و صد البته که جن قبل از انسان آفریده شده، اما چون انسان قرار است، جایگاه بالاتری پیدا کند و در این عالم به بالاترین رتبه مخلوقات دست پیدا کند، لذا نخست می‌فرماید: خلق الانسان. چنین پرداختی برای ما هم درس دارد و آن اینکه وقتی ما می‌خواهیم به حقایق مختلف توجه کنیم که خواه این حقایق مادی یا معنوی باشند، باید توجه کنیم، آیا براساس ظاهر و موازین عادی و معمولی است و توجهی به حقیقت آن نمی‌شود یا براساس حقیقت و آن چیزی است که در نهاد آنها وجود دارد تا به معنای واقعی براساس این حقیقت، از آن یاد کنیم و مسلماً خدا به ما یاد می‌دهد که براساس صورت دوم باید این کار را انجام دهیم.

گاهی انسان‌ها صرفاً براساس تقدم و تأخر زمانی یا مکانی ارزش‌گذاری‌هایی را انجام می‌دهند، اما هیچکدام از اینها در نزد خدا ملاک ارزش‌گذاری نیست و در مورد انس و جن آن چیزی که در پیشگاه خدا ارزش دارد، این است که کدامیک دارای جایگاه و مرتبه بلندتری است و اینکه کدامیک می‌تواند افق بالاتری را کسب و مرتبه بالاتری داشته باشد و آن چیزی که خداوند متعال در این مورد از آن یاد می‌کند، انسان است.

امیدواریم که ان‌شاء‌الله این بینش و این چشم حقیقت‌بین را در همه عرصه‌ها خدای متعال  به ما عنایت کند. امیدواریم که خدای متعال به برکت تک تک آیات نورانی سوره مبارکه «الرحمن» ما را در مسیر هدایت‌های خود تا رسیدن  به بالاترین درجات قرب قرار دهد تا بتوانیم این مسیر را طی کرده و به کمال خودمان دست پیدا کنیم. والسلام عیلکم و رحمة الله و برکاته.»