بررسی وحدت وجود در کلام امام خمینی(ره) در فصلنامه «مطالعات قرآنی»

به گزارش ایکنا، شماره 53 از فصلنامه مطالعات قرآنی، به صاحب‌امتیازی دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت منتشر شد.

از جمله عناوین مقالات این شماره می‌توان به «نمود آموزش و تربیت قرآنیِ امانتداری در قابوس نامه»، «وحدت وجود در کلام امام خمینی(ره) و مقایسه آن با داود قیصری با استناد به آیات قرآن کریم»، «پژوهشی پیرامون بحث اعجاز قرآن در کتاب «البیان» با رویکرد انتقادی»، «بررسی زیبایی شناسی سوره‌های‌ «مزَّمِّل» و «مدَّثِّر» در پرتو نقد فرمالیستی»، «دیدگاه قرآن نسبت به تقیه و تحدید مجازات های بدنی با نگاهی به روایات و احادیث»، «بررسی فقهی ضمانت اجرای کیفری مهریه، نفقه و حضانت با نگاهی به آموزه های قرآنی»، «نقد و بررسی پژوهش‌های عبدالمجید اکجو و حسین آیدین در تبیین اعجاز قرآن»، «نقش هوش معنوی درمدیریت با تکیه برآیات قرآن و روایات» اشاره کرد.

در چکیده مقاله «دیدگاه قرآن نسبت به تقیه و تحدید مجازات های بدنی با نگاهی به روایات و احادیث» آمده است: «اعمال مجازات های بدنی همچون رجم، تازیانه، قطع عضو و اعدام، مغایر تعهدات حقوق بشری نظام جمهوری اسلامی ایران دانسته شده و واکنش های داخلی و بین المللی را در پی داشته است. از جمله موضوعات بحث‌برانگیز در محافل علمی که محل استفتاء از مراجع عظام تقلید نیز شده، این است که آیا به رغم منصوص بودن مجازات های بدنی، از نظر شرعی این امکان وجود دارد که با توجه به قاعده فقهی «تقیه» در برهه‌ایی خاص حکم به تحدید مجازات های بدنی داد؟ حاصل این پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی نگاشته شده، بیانگر آن است که نظر به دلالت صریح و ضمنی آیات قرآنی و روایات معتبر، تقیه، به مثابه قاعده ای فقهی است. به موجب این قاعده، در صورتی که کیان و اساس نظام و حاکمیت اسلامی به مخاطره بیفتد، می توان به طور موقت، مجازات های بدنی را تعدیل، تبدیل یا اسقاط نمود. هدف از تقیه، همیشه حفظ جان، دوری از خطر و ضرر نیست، بلکه می توان هدف مهم تر از آن را حفظ دین، مذهب و جلوگیری از زوال آن دانست.»

در طلیعه مقاله «نمود آموزش و تربیت قرآنیِ امانتداری در قابوس‌نامه» آمده است: «در ادبیات فارسی شاعران و نویسندگان در هر عصری بنابر موقعیت‌های اجتماعی و فرهنگی، آثار خویش را با کلام نورانی وحی مزین کرده‌اند. یکی از این نویسندگان عنصرالمعالی است که در اثر تعلیمی قابوس‌نامه، بسیاری از مباحث آموزشی و تربیتی را با تأثیرپذیری از کلام الهی، به فرزند خودش(گیلان شاه) توصیه کرده است. این پژوهش با رهیافتی توصیفی –تحلیلی و رویکردی کیفی، از منابع کتابخانه‌ای در گردآوری اطلاعات بهره برده است. هدف نگارندگان شناسایی نمود قرآنی امانت‌داری در قابوس‌نامه است که با شیوه‌ای آموزشی و تربیتی بیان شده و امروزه با گذشت قرن‌ها از نگارش اثر، پندهای آن در امور تربیتی فرزندان راهگشاست. قابوس‌نامه بنابر دانشی که مؤلف آن داشته و بهره‌هایی که از کلام وحی و آموزه‌های دینی جهت تدوین آن برده، یکی از منابع آموزشی در رشد صحیح فرزندان به شمارمی‌آید و در بسیاری از موارد شیوه‌های تعالیم آن با روش‌های مدیریت آموزشی و تربیتی کنونی هم‌خوانی دارد.»

در چکیده مقاله «وحدت وجود در کلام امام خمینی و مقایسه آن با داود قیصری با استناد به آیات قرآن کریم» آمده است: «داود قیصری از عرفای نامدار قرن ششم است که در توسعه و بالندگی مکتب ابن عربی، سهم بسزایی دارد، کتاب شرح فصوص الحکم، مهمترین اثر عرفانی‌اش گوی سبقت را از سایر شروح فصوص که بسیار پرشمارند، ربوده است. این کتاب بی شک از برجسته‌ترین متون آموزشی عرفان نظری است که گواه تبحر نویسنده در درک و تبیین مباحث تفکر ابن عربیست. بحث «وحدت وجود» یکی از مباحث مهم در این اثر است که بسیار جالب توجه است و همواره دیگر عرفا و متفکرین وادی عرفان در باب آن به ایراد سخن پرداخته‌اند؛ از جمله در عصر حاضر امام خمینی بنیان گذار جمهوری اسلامی که با آنکه در عالم سیاست وارد می‌شود، اما ارادت و علاقه خویش را به تفکر ابن عربی و آثار او و مخصوصا بحث وحدت وجود کتمان نمی‌کند.‌ با بررسی و تأمل در آثار داود قیصری و امام خمینی که هر دو متأثر از آموزه‌های مکتب ابن‌عربی هستند، درمی‌یابیم که در باب وحدت وجود و لوایح آن، ایشان آرا و نظرات گاه مشابه‌ای دارند که در خور توجه است. تشابهاتی مانند: وحدت شهود شخصیه، تعین اول، مقام احدیت و واحدیت و ... هر چند در ابتدا امام خمینی در برخی موارد اختلاف نظر دارند.»