نقش مؤثر توسعه روابط خارجی در تقویت تولید و مدیریت اقتصادی

طی روزهای گذشته با مطرح شدن توافق ایران و عربستان و از سرگیری روابط میان این دو کشور مهم منطقه غرب آسیا، شاهد فروکش کردن قیمت ارز، طلا و سکه بوده‌ایم. کاهش قیمت‌ها در شرایطی رقم می‌خورد که خروجی سفر رافائل گروسی به تهران مثبت ارزیابی شده است، لذا کارشناسان بر این باورند دولت باید در کنار اصلاح مدیریت داخلی بر اصلاح روابط خارجی و توسعه آن توجه بیشتری داشته باشد.

حسین محمودی‌اصل، عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی در گفت‌وگو با ایکنا، با اشاره به نقش روابط بین‌الملل در ثبات و رشد و توسعه اقتصادی گفت: موضوع تأثیر روابط بین‌الملل بر مباحث اقتصادی بر کسی پوشیده نیست ولی گاهاً در رقابت‌های سیاسی ممکن است عده‌ای احساس کنند ناتوانی یک دولت باعث عدم کارکرد صحیح اقتصاد داخلی بوده و لذا در بعضی از شعارها بر ابزارهای مدیریتی به منظور خنثی‌سازی تحریم‌ها و رفع مشکلات اقتصادی تأکید دارند اما در مجموع توان مدیریتی کشور ما کاملاً مشخص است.

وی افزود: در اقتصاد ایران مباحثی مانند موازی‌کاری به شدت به چشم می‌خورد و وجود دارد و تأثیرپذیری نظام مدیریتی کشور از این موازی‌کاری‌ها روزبه‌روز افزایش می‌یابد. متأسفانه مدیران اقتصادی کشور مدیران سیاسی هستند، درصورتی‌که در کشورهای توسعه‌یافته به جز رده اول، مابقی به صورت تخصصی و کارشناسی در مشاغل مدیریت اقتصادی انتخاب می‌شوند.

نقش روابط بین‌الملل در اقتصاد

کارشناس اقتصادی ادامه داد: معمولاً در کشور ما رواج پیدا کرده ابتدا آزمایش و خطاهایی انجام شود و سپس تازه به این نتیجه می‌رسیم که نقش روابط بین‌الملل در اقتصاد بسیار بیشتر است. به هر حال اگر اقتصاد داخلی را هم رونق دهیم و فرض کنید نظام مدیریتی کشور توانمند بود و توانست تولید را تقویت کند اما افزایش تولیدی که منجر به افزایش صادرات نشود خودش آسیب‌زاست و باعث می‌شود بعدها خطوط تولید خالی بماند و مشکلات عدیده‌ای را به دنبال داشته باشد.

محمودی اصل با اشاره به بودجه 1402 و ارتباط آن با تولید گفت: به باور من بودجه 1402 ضعف‌هایی دارد و به نوعی کودتا علیه تولید محسوب می‌شود، چرا؟ چون همه فشارها بر تولید وارد شده و افزایش خوراک و گاز مصرفی شرکت‌های تولیدی یا عوارض مختلفی که اخذ خواهد شد به تولید ضربه می‌زند. ارزش افزوده را حذف کرده‌اند و شرکت‌های صادرکننده مجبور هستند کمتر از قیمت واقعی بازار آزاد، ارز را به فروش برسانند و در کنار این موارد پنج درصد نرخ تسهیلات بانکی هم افزایش یافته که در مجموع همه این موارد ضدتولید عمل خواهند کرد. اگر نگاهی به رقبای خارجی بیندازیم، اینها 20 درصد ارزان‌تر تسهیلات دریافت می‌کنند و نرخ خوراک و گازشان هم ارزان‌تر از ماست.

وی بیان کرد: ما نتوانستیم از ظرفیت‌های تولیدی که نجات‌بخش هستند استفاده کنیم، بلکه در جاهایی ناجی‌کشی کردیم و تولید تضعیف شد.

لزوم افزایش مراودات بین‌المللی

این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه به نظر می‌رسد بعد از مدت‌ها مسئولان به این نتیجه رسیده‌اند بایستی گام اصلی بعدی افزایش مراودات بین‌المللی باشد، گفت: هفت سال است با عربستان قطع ارتباط کرده‌ایم و هزینه‌هایی به اقتصاد تحمیل شده اما معمولاً در کشور ما رایج است آنهایی که مدیریت ضعیفی دارند هزینه مدیریت ضعیف خود را پرداخت نمی‌کنند و مردم این هزینه را پرداخت می‌کنند. مگر نباید اقدامی که هفت سال پیش صورت گرفته نکات مثبتی را به دنبال داشته باشد، اما این قطع ارتباط چه نکته مثبتی برای کشور داشت؟

محمودی اصل افزود: عدم وجود نظام ارزیابی عملکرد باعث شده تصمیمات غیرکارشناسی و ناپخته‌ای اتخاذ شود. به عنوان مثال با وجود افزایش قیمت‌های جهانی صادرات ما در محدود 50 میلیارد دلار خواهد بود اما آمارها به یکباره تغییر کرد و تراز صادرات که 6 میلیارد دلار منفی بود به یک میلیارد دلار کاهش پیدا کرد، درصورتی که 36 میلیارد دلار صادرات داشتیم و 42 میلیارد دلار واردات اما معلوم نیست آقای فرزین با چه محسابه‌ای گفت یک میلیارد دلار تراز صادرات منفی بوده است. این رویه معمولاً فریبنده است و نمی‌گذارد مسئولان تصمیم صحیح را اخذ کنند.

لزوم ارائه اطلاعات درست به تصمیم‌گیران کلان

وی ادامه داد: اگر اطلاعات درست به دولتمردان می‌رسید شاید از مدت‌ها قبل به ضرورت برقراری روابط با کشورها یا همکاری با آژانس پی می‌بردند ولی چون اطلاعات درست به آنها نرسیده، خسارت‌های بسیاری به مردم و از همه مهمتر به عدالت وارد شد و دچار تورم شدیم و این تورم به نفع اغنیا و به زیان ضعفاست.

این کارشناس اقتصادی تأکید کرد: در مجموع بهبود روابط بین‌الملل به نفع ماست و از لحاظ اقتصادی و سیاسی برخی تصمیمات غلط موجب تیرگی روابط جمهوری اسلامی با اعراب شده بود و به منظور رشد و توسعه اقتصادی باید در مابقی موارد چنین اتفاقات مشابهی رخ دهد. من بر این باورم اقتصاد آستانه تحملی دارد و باید قبل از اینکه این آستانه دچار مشکل شود آن را مدیریت کرد ولی روندهای گذشته نشان می‌دهد در این زمینه مدیریت صحیحی وجود نداشته است.

به گفته محمودی اصل، اگر در زمینه مسائل سیاسی سریع‌تر تصمیم‌گیری نشود علاوه بر تحمیل هزینه‌های اضافی به کشور باید امتیاز بیشتری را به خارجی‌ها داد.

گفت‌وگو از سعید امینی