نخبگان در علوم روز عقب بیفتند کشور هم عقب می‌افتد + فیلم
یک مرجع تقلید مقیم نجف با اشاره به ملزومات اداره کشور با توجه به پیشرفت‌های روز بشر گفت: وقتی نخبگان ما در برخی علوم عقب هستند، طبیعتاً کشور هم عقب می‌افتد. این کارها فقط با دعا و نیایش محقق نمی‌شود، بلکه نیازمند دانش است و باید نخبگان ما به‌روز باشند تا بتوانند قوای مجریه و قضاییه را به خوبی اداره کنند.
در سالگرد صد سالگی احیای حوزه علمیه قم قرار داریم و در این یک قرن حوزه قم با تحولات و تغییرات زیادی همراه بوده است. به ویژه در 40 سال اخیر و پس از انقلاب اسلامی روند تغییرات سرعت بیشتری پیدا کرد.
آیت‌الله محمد سند، در گفت‌وگو با ایکنا، درباره روند تحولات حوزه و لزوم توجه به علوم روز به نکاتی اشاره کرد.
وی درباره تاریخچه حوزه نجف و تاثیر آن بر حوزه علمیه قم گفت: نجف سرزمینی است که مرزی با کوفه ندارد و بخشی از کوفه محسوب می‌شود، لذا کوفه قدیمی‌تر از قم است. به فرموده برخی از پژوهشگران، امام زین‌العابدین به ابوحمزه ثمالی دستور داده که درس حدیث در کنار قبر امیرالمؤمنین(ع) برپا کند. بنابراین تاسیس حوزه نجف مربوط به قبل از شیخ طوسی است. نکته دیگر درباره پیوند خوردن بین قم و نجف است. علمای قم و نجف همواره با هم در ارتباط بوده‌اند و این ارتباط قدمت دیرینی دارد.
آیت‌الله سند درباره آینده فقاهت شیعه بیان کرد: زنده و پویا بودن فقه شیعه باعث می‌شود که در بحران‌های مختلف نقش‌آفرینی کند؛ مثلاً بحران اقتصادی جهانی در سال 2008 مسائلی نظیر حرام بودن ربا را ثابت می‌کند. بنابراین دین از قبل بر غده‌های سرطانی در زندگی بشر انگشت گذاشته و تأکید کرده است که در بخش‌های مختلف باید بر مسائل اسلامی تأکید شود و اگر مدیران اقتصاد جهانی به این مسائل پی ببرند، بر قانونگذاری خاتم‌الانبیا سجده می‌کنند و اعتراف خواهند کرد که اسلام غده‌های سرطانی اقتصاد را به خوبی شناخته است.
لزوم توجه به جنبه‌های مثبت تمدن غرب
این مرجع تقلید ادامه داد: در مورد خانواده و بافت اجتماعی، اسلام آموزه‌های بسیار ارزنده‌ای دارد، اما در غرب و حتی شرق آسیا پیرسالی منجر به آسیب‌های بسیاری برای این کشورها شده است. از سوی دیگر سازمان بهداشت جهانی نیز اعلام کرده که بیماری‌های روانی بسیاری در غرب بیداد می‌کند و شهرهای آنها تبدیل به شهرهای افسردگی شده است، اما ما مسلمانان در تمدن روحی پیشرفته زندگی می‌کنیم. البته باید از دستاوردهای آنها در زمینه نظم اداری استفاده کنیم، اما جنبه‌های منفی زندگی آنها را کنار بگذاریم. بسیاری از اساتید دانشگاه‌های ما غرب شناس نیستند و به جنبه‌های منفی زندگی غرب توجه نمی‌کنند، لذا غرب‌گرا شده‌اند.
بنیه علمی حوزه‌ها قوی شود
آیت‌الله سند تأکید کرد: البته من معتقد نیستم که کینه عمومی نسبت به غرب شکل بگیرد، اما باید همه جنبه‌های غرب را بشناسیم. همچنین، باید بنیه علمی حوزه‌ها قوی باشد تا بتوانیم برای جنبه‌های جدید زندگی بشر دستورالعمل‌های لازم را ارائه دهیم و با تکنولوژی‌ها و فرهنگ روز آشنا باشیم.
وی در پاسخ به این سؤال که به نظر می‌رسد در سال‌های اخیر شکافی بین نهاد دین و اجتماع پدید آمده است، گفت: با اساتید حوزه و دانشگاه نشست‌های زیادی در این زمینه داشته‌ایم و معتقدم که نهادهای مختلفی در این مسئله نقش دارند. هرچند عده‌ای همه نقش را به گردن نهادهای سیاسی می‌اندازند. بنده منکر مسئولیت آن نیستم، اما نخبگان باید راهکارهای علمی ارائه دهند.
روحانیت و سیاست
آیت‌الله سند با بیان اینکه ایران در زمینه‌های مختلف تکنولوژی و اتمی پیشرفت‌های زیادی داشته است، اما نباید ضعف‌ها را هم انکار کنیم، افزود: وقتی نخبگان ما در برخی علوم عقب هستند، طبیعتاً کشور هم عقب می‌افتد. این کارها فقط با دعا و نیایش محقق نمی‌شود، بلکه نیازمند دانش است و باید نخبگان ما به‌روز باشند تا بتوانند قوای مجریه و قضاییه را به خوبی اداره کنند. پیامبر اکرم(ص) فرموده است: «کلکمْ راعٍ وَ کلکمْ مَسْؤُولٌ عَنْ رَعِیتِهِ»؛ همه شما مسئوليد و همه شما نسبت به زير دستان بازخواست مى‌شويد. بنابراین پیامبر فقط بر نقش سیاستمداران در جامعه تأکید نکرده‌اند، بلکه همه در این زمینه مسئولیت داریم و اگر به مسئولیت‌ها عمل کنیم، خدای متعال هم به ما کمک خواهد کرد.
وی در جواب این سؤال که نظر شما درباره ورود حوزه علمیه و روحانیت به سیاست چیست، بیان کرد: دیدگاه فقها متفاوت است. مغول حکومتی بزرگ و شامل کشورهای مختلف تشکیل داده بود و تغییراتی را در حکومت ایجاد کرد. شیخ طوسی نیز در این زمینه فعالیت کرد و شیخ صدوق نیز با آل بویه ارتباط داشت. بنابراین ارتباط فقهای ما با دولت‌های مختلف از جمله صفویه وجود داشته است. لذا مسئولیت همگانی در قبال جامعه وجود دارد و فقها و حوزه‌های علمیه باید نقش‌آفرین باشند. مرحوم آیت‌الله نائینی نیز به خوبی در کتاب خود به این موضوع اشاره کرده است.
غربی‌ها در آموختن دانش ناامید نمی‌شوند
آیت‌الله سند در پایان تأکید کرد: خدای متعال در قرآن کریم فرموده است: «يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاكُمْ مِنْ ذَكَرٍ وَأُنْثَىٰ وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا ۚ إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ ۚ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ؛ ای مردم، ما همه شما را نخست از مرد و زنی آفریدیم و آن گاه شعبه‌های بسیار و فرق مختلف گردانیدیم تا یکدیگر را بشناسید، همانا بزرگوار و با افتخارترین شما نزد خدا با تقواترین شمایند، همانا خدا کاملا دانا و آگاه است»(حجرات، 13). ما باید با کشورهای دیگر ارتباط داشته و با فرهنگ و اندیشه آنها آشنا باشیم. غربی‌ها در آموختن دانش ناامید نمی‌شوند و دانش و مدیریت، نظم و مسئولیت‌پذیری زیادی به همراه دارد و این جنبه‌های مثبت قابل درس گرفتن و عبرت‌آموزی است.
گفت‌وگو از محسن مسجدجامعی
انتهای پیام
