سید محمد حسینی، مدیرعامل انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس در گفتوگو با ایکنا به مناسبت سالروز شهادت سید مرتضی آوینی گفت: به سینمای سید شهیدان اهل قلم از دو منظر میتوان نگاه کرد. ابتدا سینمای آوینی و دوم سینما از منظر شهید آوینی. در قدم نخست که سینمای آوینی است آثار وی مورد ارزیابی است؛ کارهایی نظیر «روایت فتح» و «خانگزیدهها». در این تولیدات رویکرد جدید و متفاوتی را شاهد هستیم که به لحاظ ساختار و معنا بسیار قابل اعتناست. درباره معنا در کارهای آوینی بسیار سخن رانده شده پس کمی پیرامون ساختار در کارهای او توضیح میدهم.
وی افزود: در آثاری چون «روایت فتح» اتفاقهای جدیدی را میبینیم زیرا خلاف مستندهای پروپاگاندا و جهتدار، نگاه دفاع مقدسی را شاهدیم. برای مثال در کارهای او هیچگونه آماری و ارقامی درباره اتفاقات جنگ داده نمیشود. در حقیقت باید بگویم وی در کارهایش به جای جهاد اصغر به دنبال جهاد اکبر است. برای همین آنچه وی در کارهایش نشان میدهد بیشتر حالات و درونیات رزمندگان است. استفاده تکنیکی از برخی تصویریسازی در آثار آوینی، فکر شده است و هر کدام حرفی برای گفتن دارد.
این کارشناس رسانه ادامه داد: در مستندهای «روایت فتح» کمتر میبینیم وی غذا خوردن رزمندگان را نشان دهد بلکه بیشتر او آب خوردن آنها را به تصویر میکشد. این امر نشان میدهد به نگاه زمینی اهمیتی نمیدهد و بیشتر به آسمان نگاه دارد. آب خوردن یکی از اشارات فرازمینی است چون انسان هنگام آب خوردن سر بر آسمان دارد. این موضوع در نریشنهای آوینی هم قابل شهود است و در نریشنها، کارگردان به دنبال دادن ارجاعات فرامتنی و دینی است.
حسینی درباره سینما از منظر شهید آوینی توضیح داد: شهید آوینی در طول حیات خود نظراتی را پیرامون سینما مطرح کردند. وی با ارائه مولفههایی سینمای مطلوب را نشان میدهد تا بگوید سینمای خوب از نگاه اسلام چگونه است. در ابتدای انقلاب اقبال عمومی از طرف برخی مقامات فرهنگی یا سیاسی نسبت به سینما صورت نمیگرفت. هنر هفتم در آن دوران از مشاغلی در نظر گرفته میشد که ترویج فساد میکند. در چنین موقعیتی شهید آوینی چندین قدم جلوتر از مسئولان است. وی نه تنها سینما را در قالب مد نظر مسئولان وقت نمیبیند بلکه به هنر هفتم به چشم یک موقعیت نگاه میکند نه ابزار.
عضو شورای پروانه ساخت سازمان سینمایی اضافه کرد: شهید آوینی میگوید تصور ابزار بودن سینما یک نوع کودکانه نگاه کردن به این حوزه است. سینما صرفاً یک ابزار نیست. مولفههای سینما تحمیلی است، برای همین نمیتوان از آن گذشت. در همین راستا در کارهایش سهگانهای خلق میکند؛ که یک سمتش به سوی خصوصیات ذاتی خود سینما باز میگردد. سوی دیگر نگاه آوینی به مخاطب سینما مربوط میشود. وی میگوید برای تماشاگر مسلمان چگونه آثاری تولید کنیم که ناظر به غفلت نبوده بلکه به سمت عبرت رود.
این پژوهشگر فرهنگی تاکید کرد: سینماگر مسلمان، سومین نگاه آوینی را در بر میگیرد. او در این بخش روی فردیت سینماگر بحث میکند. آوینی وقتی بحث به اینجا میرسد تمام درها را باز کرده و فضا را متفاوت میکند. در مقاله پایانی جلد اول «آینه جادو؛ تاملاتی در ماهیت سینما» که مهمترین گفتههای آوینی در آن است متوجه نگاهی اشراقگونه از وی میشویم. در اوایل این مقاله به دو موجودیت اشاره میشود که در روزگار ما بسیار رایج است. او معتقد است روزگار ما زمان قرار گرفتن در پرانتز موجودیت تکنیک و روش است. یعنی یا محصور متولوژی موجود در تکنیک غرب شوید یا محصور تکنیک و روشی باشید که غرب خلق میکند. اصالت تکنیک روش اصالتی بسیار جدی است که در آن گرفتار هستیم و نمیتوانیم از آن دست برداریم.
وی متذکر شد: آوینی میگوید اگر از خودمان سوال کنیم راهی برای رهایی از این موجودیت وجود دارد دو پاسخ میتوانیم بدهیم. اگر بله بگوییم کودکانه حرف زدهایم و اگر نه هم بگویم به تکنیک و روش اصالت دادهایم. در انتهای او این جمله را می گوید. «اهل ولایت از عمومیت این حکم فارغ هستند و اهل ولایت سخت معدود و انگشتشمارند.»
مدیرعامل انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس در انتها اعلام کرد: نگاه متفاوت دیگری که در ابتدای همان مقاله آمده است میگوید برای ساخت جهانی بر مبنای اسلام باید به یقینی بر آمده از ایمان به خدا و در پرتو آن به وسایل تکنولوژی غرب نظر بیفکنیم. با این معرفت رفته رفته لوازم خروج ما از غفلت ناشی از سیطره تمدن غرب فراهم خواهد شد. در اینجاست که وی شاخصه فردیت هنرمند را قدرتمند میداند. آوینی معتقد است آنچه پویایی اثر هنری را رقم خواهد زد تربیت هنرمند به طراز انقلاب اسلامی است.
انتهای پیام