آیا آموزش مجازی در دانشگاه‌ها موفقیت‌آمیز بوده است؟

محمدهادی امین‌ناجی، عضو هیئت علمی و معاون فرهنگی، اجتماعی و دانشجویی دانشگاه پیام نور کشور، در گفت‌وگو با ایکنا، به بیان دیدگاه‌های خود درباره برگزاری آنلاین کلاس‌های دانشگاهی به ویژه در رشته‌های علوم انسانی پرداخت و گفت: دانشگاه‌ها یکی از اجزای جامعه هستند و همه دانشگاه‌ها هم فارغ از نام و حوزه فعالیتی که دارند، اولویتشان حفظ سلامت مخاطبان اعم از دانشجویان، اعضای هیئت علمی و مدرسان و کارمندان است. اگر واکسیناسیون برای این سه رکن انجام شود طبیعتاً حیات دانشگاه‌ها به فعالیت حضوری است و نشاط و رشد دانشجویی را در این قالب می‌بینند لذا از آموزش حضوری استقبال می‌کنند. البته باید ابزارها و شرایط لازم فراهم شود.

 

وی ادامه داد: اما اینکه کدام دانشگاه این آمادگی را دارد یا ندارد موضوعی متفاوت است چراکه دانشگاه‌ها در سطوح مختلف دارای شرایط خاص خود هستند.

امین‌ناجی در پاسخ به این پرسش که اساساً چگونه باید به وضعیت آموزش در دانشگاه‌ها نگاه کرد؟ بیان کرد: در دانشگاه‌ها و حتی در آموزش و پرورش، موضوع آموزش و کسب علم و دانش را باید دو موضوع جدا از هم ببینیم. در دانشگاه یا آموزش و پرورش صرفاً به دانش‌آموز و یا دانشجوی ما مفهوم یا مهارت ارائه نمی‌شود، بلکه مواردی مانند تعامل با مخاطب، ارتباطات اجتماعی، چگونگی رفتارهای علمی و پژوهشی و یافتن مؤسسات و ساختارها هم به وی منتقل می‌شود. 

 

وی گفت: وقتی شخصی وارد مدرسه یا دانشگاه می‌شود ورود و خروج معلم یا استاد برای او نوعی الگوسازی و اثرگذار است. از طرف دیگر هم وقتی یک استاد وارد کلاس می‌شود از دانشجو هم تأثیر می‌پذیرد و ارتباط بین ‌نسلی را برقرار می‌کند. این ارتباط هم روزآمد و متناسب با خواسته‌ها و نیازهای امروزین است و هم اینکه شأن و شئونی به دانشجو منتقل می‌شود که وی را برای کسب مدارج مختلف علمی، اجرایی، کارشناسی و سطوح مختلف فردی و خانوادگی آماده می‌کند. 

 

عضو هیئت علمی دانشگاه پیام نور تصریح کرد: وقتی این امکان را داشته باشیم که از فضای آموزش حضوری استفاده کرده و رفتار معلم و متعلم یا استاد و دانشجو به شکل رو در رو باشد اولیت این است که از این شکل آموزش استفاده کنیم اما در یکسال و نیم اخیر برای اینکه حداقل در انتقال مباحث آموزشی با تأخیر رو به رو نشویم و چرخه علمی و آموزشی ما متوقف نشود، آموزش‌های مجازی را در اولویت کار قرار دادیم، البته برگزاری آنلاین کلاس‌ها باعث می‌شود که ما فقط داده‌های علمی را منتقل کنیم.

امین ناجی در پاسخ به این سؤال که آیا در این بستر مجازی، فرهنگ علم و استاد و شاگردی به طور مناسبی منتقل می‌شود، تصریح کرد: طبیعتاً همانطور که در فضای حضوری امکان درست عمل کردن و رعایت دستورالعمل‌های آموزشی یا خطا و عدم رعایت آنها وجود دارد در بستر مجازی نیز چنین چیزی امکان‌پذیر است، حال درباره اینکه تا چه میزان این انتقال صورت می‌گیرد باید گفت که در این شرایط، نگاه ما به خوداظهاری دانشجو است.

 

معاون فرهنگی، اجتماعی و دانشجویی دانشگاه پیام نور در پاسخ به این سؤال که آیا آموزش مجازی موفق بوده است یا خیر؟ یادآور شد: معتقدم آموزش مجازی دست‌کم اجازه نداده است چراغ آموزش خاموش شود، از سوی دیگر چون در آغاز کار بوده‌ایم و یکباره هم در این مسیر قرار گرفته‌ایم بنابراین ممکن است برخی از اعضای هیئت علمی ما آماده این کار نبودند یا دانشجویان نیز ابزارهای لازم را در اختیار نداشته‌اند تا اینکه به مرور برای آنها از سوی نهادهای دولتی، مردمی یا حتی خود دانشجویان امکانات فراهم شده است.

 

امین‌ناجی در ادامه افزود: طبیعتاً همین دانشجویان و اعضای هیئت علمی ما که علاقه‌مند به فعالیت حضوری هستند، هنگامی‌که بتوانند به خوبی از شرایط برگزاری مجازی کلاس‌ها بهره‌مند شوند آن را رها نمی‌کنند و معتقدم اگر شرایط فراهم شود در آینده نظام آموزش عالی ما از نظام آموزش ترکیبی به شکل بهتری استفاده خواهد کرد. در این شرایط هم در وقت و هزینه‌های مالی صرفه‌جویی خواهد شد و هم اینکه انتقال مهارت، دانش و سایر خروجی‌های یک آموزش  خوب را شاهد خواهیم بود.

 

وی درباره برگزاری جلسات دفاع از پایان‌نامه‌ها و رساله‌های دکترا به شکل مجازی اظهار کرد: بنده در دانشگاه‌های مختلف در تهران و شهرستان در این زمینه تجربه‌هایی دارم. از جمله محاسن آن صرفه‌جویی در وقت و هزینه و زمان و سرعت در اقدامات است. اگر قرار باشد دفاع از یک رساله در شهرستان صورت گرفته و مثلا استاد مدعو از یک دانشگاه دیگر به آنجا دعوت شود هزینه‌های زیادی در زمینه رفت‌ و آمد و زمان باید صرف شود اما در جلسات دفاع به شکل مجازی این اتفاق رخ نمی‌دهد.