قیام ۱۵ خرداد، نقطه عطف نهضت انقلاب اسلامی
مدیر حوزه علمیه امامیه شهرکرد با اشاره به اینکه قیام ۱۵ خرداد، نقطه عطف نهضت انقلاب اسلامی است، گفت: کشتار مردم بی دفاع برگ دیگری از سند جنایت‌کاری رژیم شاه بود، واقعه‌ای که پیش از انقلاب به منظور آگاهی دادن به مردم و شناساندن چهره پهلوی نمود پیدا کرد.
روز ۱۵ خردادماه سال ۱۳۴۲ یکی از روزهای به یاد ماندنی در تاریخ معاصر ایران است که منشأ تحولات مهمی در رویدادها و حوادث بعدی بود که منجر به پیروزی انقلاب اسلامی شد.
در تاریخ معاصر ایران چهار حرکت مردمی مهم قابل ذکر است، یکی قیام تنباکو در اعتراض به یک قرارداد خارجی، انقلاب مشروطیت با هدف سهیم شدن مرم در اداره کشور از طریق مجلس، نهضت ملی شدن صنعت نفت و قیام ۱۵ خرداد سال ۱۳۴۲ را انجام دادند که زمینه‌های این قیام به آغاز نهضت امام خمینی(ره) و دیگر مراجع علما در اعتراض به سیاست‌های ضد مذهبی حکومت شاه برمی‌گردد.
قیام ۱۵ خرداد اوج تعارض و تضاد میان رژیم پهلوی و نیروهای مذهبی بود و در اعتراض به دستگیری امام خمینی(ره) در تهران و بسیاری از شهرهای کشور صورت گرفت، سخنرانی امام در عصر عاشورای سال ۴۲ و افشاگری‌های ایشان علیه حکومت پهلوی سبب دستگیری و زندانی شدن امام شد و زمینه قیام مردم علیه حکومت پهلوی را فراهم کرد.
اهمیت قیام ۱۵ خردادماه به دلیل این است که با حضور و مشارکت گسترده مردم و به رهبری یکی از مراجع بزرگ عصر در اعتراض به سیاست‌های حکومت شاه صورت گرفت و نتایج و پیامدهای مهمی در جامعه ایران برجای گذاشت.
حجت‌الاسلام والمسلمین سید ابوالحسن فاطمی، امام جمعه موقت شهرکرد در گفت‌و‌گو با ایکنا از چهارمحال و بختیاری با بیان اینكه قیام ۱۵ خرداد به عنوان یكی از مهمترین رخدادهای تاریخ معاصر ایران به شمار می رود، گفت: این قیام مهم در تاریخ معاصر كشور دارای ابعاد مختلف سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و ... است.
وی افزود: رهبری روحانیان به ویژه امام راحل كه بُعد سیاسی نهضت را تشكیل می داد از برجسته ترین ویژگی‌های قیام ۱۵ خرداد بود، قیامی كه نقطه عطفی در تاریخ مبارزه های مردمی و روحانیان محسوب می‌شود كه از دوران مشروطیت آغاز و در جریان های گوناگون خود را نشان داد.
فاطمی گفت: امام خمینی(ره) به دلیل انسداد سیاسی به وجود آمده در جامعه ایران آن روزگار به پشتوانه وسیعی كه از روحانیان وقت داشتند در راستای مبارزه با رژیم پهلوی حركت خود را شدت بخشیدند كه نخستین طلیعه آن در ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ تجلی یافت، مردم در این دوره شاهد نوعی از خودبیگانگی فرهنگی شده بودند، این امر ناشی از رسوخ فرهنگ غرب به ایران و ترویج آن به وسیله حكومت پهلوی دوم بود كه با فرهنگ اصیل اسلامی و ایرانی فاصله زیادی داشت، بنابراین مردم خواستار بازگشت به مظاهر فرهنگی خود شدند.
مدیر حوره علمیه امامیه شهرکرد بیان کرد: فراگیر بودن این قیام نشان از خاستگاه اجتماعی آن داشت، تمامی قشرهای مردم در آن حضور یافتند و تنها به قشر روحانیان خلاصه نشد و طیف های گوناگون همچون كارگران، دانشجویان، بازاریان و... در قیام ۱۵ خرداد شركت كردند.
وی قیام ۱۵ خرداد را به لحاظ ماهیتی قیامی مذهبی و دینی قلمداد كرد و گفت: محور این قیام برپایه دفاع از ارزش‌های مذهبی شكل گرفت، هرچند كه در كنار آن مسائل دیگر نیز مانند استقلال سیاسی و اقتصادی از بیگانگان نیز مطرح بود، امام خمینی(ره) با تكیه بر جدا نبودن دین از سیاست كه بر دستگاه سیاسی حكومت پهلوی حاكم بود، در واقع ادامه‌دهنده راه افرادی همچون مدرس بودند و جمله معروف «دیانت ما عین سیاست ماست و سیاست ما عین دیانت ماست» مبین این امر است كه ماهیت مذهبی قیام ۱۵ خرداد در صدر توجه اهتمام انقلابیون به ویژه بنیانگذار جمهوری اسلامی قرار داشت.
فاطمی ادامه داد: از طرفی دیگر با توجه به اینكه مردم تحت تاثیر انگیزه‌های مذهبی با یكدیگر بسیج شدند و رهبر نهضت انقلاب نیز از این زمینه نسبت در راه اتحاد مردم استفاده كردند، در كنار این امر ماهیت دیگر این قیام را می‌توان اصول ضد قدرت های استعماری دانست كه در واقع در راستای ماهیت نخست یعنی بُعد مذهب قرار گرفت، زیرا در حقیقت رژیم پهلوی در این دوران سیاست‌هایی مخالف این موضوع را در ابعاد سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و امنیتی تقویت می‌كرد.
وی به ثمر رسیدن انقلاب اسلامی را حاصل همدل شدن تمامی قشرهای جامعه دانست و بیان كرد: قیام ۱۵ خرداد بستر تشكیل انجمن‌های اسلامی را فراهم آورد كه این امر به نوبه خود زمینه نشست‌ها و محافل بحث و برنامه‌ریزی را به منظور مبارزه با حكومت پهلوی ایجاد كرد و به خصوص مبارزه‌ها را از گروه‌های چپ و ناسیونالیست به طرف نیروهای اسلام‌گرا سوق داد.
امام جمعه موقت شهرکرد با بیان اینکه ناامید شدن مخالفان شاه از روش‌های مسالمت‌جویانه از دیگر عوامل و تأثیرهای قیام ۱۵ خرداد محسوب می‌شد، تصریح کرد: از این تاریخ به بعد مخالفان مشی و مطالبه سرنگونی سلطنت را در پیش گرفتند و این موضوع ورود مبارزه از فاز مسالمت‌جویانه به طرف سرنگونی بود كه در مواردی حتی مشی مسلحانه را بعد از قیام ۱۵ خرداد در پی داشت كه در نهایت به پیروزی انقلاب اسلامی امتانجامید.
وی نتیجه و پیامد قیام ۱۵ خرداد را از مهمترین عوامل تاثیرگذار بر پیروزی انقلاب اسلامی عنوان كرد و یادآور شد: افزایش آگاهی قشرهای مختلف مردم موجب شد تا شاهد رشد سیاسی آنان باشیم، اصل ولایت‌فقیه كه برگرفته از نظرهای امام خمینی(ره) بود در این مسیر تبیین و تشریح شد و به جایگاه اصلی خود بازگشت.
فاطمی اضافه کرد: قیام ۱۵ خرداد و ورود روحانیت و مرجعیت شیعه بااصل ولایت فقیه به میدان مبارزه با رهبری امام راحل بدنه اصلی مبارزه را تغییر داد، در حقیقت نهضت ۱۵ خرداد، پایه‌های حكومت پهلوی را متزلزل كرد و با عهده‌دار شدن رهبری آن به وسیله روحانیت مبارز كه تجلی آن در وجود امام خمینی(ره) به عنوان یک مرجع و رهبر روشن ضمیر بود، مهمترین ثمره‌های این قیام محسوب می‌شد و باعث افزایش آگاهی سیاسی مردم و حضور بیشتر آن‌ها در صحنه شد و سرانجام زمینه‌های پیروزی انقلاب اسلامی را پایه‌ریزی كرد.
وی با اشاره به اینکه قیام ۱۵ خرداد، نقطه عطف نهضت انقلاب اسلامی است، خاطرنشان کرد: کشتار مردم بی دفاع نمونه دیگری از سند جنایت‌کاری رژیم شاه بود، واقعه‌ای که پیش از انقلاب به منظور آگاهی دادن به مردم و شناساندن چهره پهلوی نمود پیدا کرد، از طرفی لازم است چهره رژیم وابسته به کشورهای خارجی برای نسل حاضر تبیین، ترویج و شناسانده شود، البته بسیاری از افراد قصد دارند چهره رژیم پهلوی را پاکسازی کرده و نظام جمهوری اسلامی را سیاه جلوه دهند.
انتهای پیام
