یک فرد زندانی می‌شود، یک خانواده حاشیه‌نشین
رئیس مرکز خدمات اجتماعی و مراقبت بعد از خروج سازمان زندان‌ها، ترک تحصیل فرزندان و حاشیه‌نشینی را نتیجه زندانی شدن سرپرست خانواده برشمرد و گفت: خانواده زندانیان برای دریافت حمایت در سامانه ملی حمایت از زندانیان ثبت‌نام کنند.
به گزارش ایکنا، امروز چهارشنبه پنجم خرداد ماه، روز ملی حمایت از خانواده زندانیان (نسیم مهر) است. در کل جهان حدود 10 میلیون نفر زندانی هستند. در ایران نیز طی دهه گذشته روندی افزایشی از آمار زندانیان داشتیم اما خوشبختانه با تغییر قوانین از جمله قوانین مربوط به حبس محکومان مهریه، صدور گسترده احکام جایگزین حبس و ... آمار زندانیان در کشور رو به کاهش است.
اما زندانی شدن، محکومیتی فردی نیست؛ با زندانی شدن یک فرد به خصوص اگر آن فرد سرپرست خانوار و نان‌آور خانواده باشد، یک خانواده به مشکل و سختی مواجه شده و در معرض آسیب‌های بسیار زیادی قرار می‌گیرد که مهم‌ترین آسیب مشکل مالی است. متأسفانه 56 درصد خانواده زندانیان کشور فاقد شغل و درآمد هستند و همین مسئله آنها را در معرض فقر مطلق قرار می‌دهد.
در همین خصوص خیرالله باقی‌پور سارمی، رئیس مرکز خدمات اجتماعی و مراقبت بعد از خروج سازمان زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور در گفت‌وگو با ایکنا، به تشریح مشکلات خانوادههای زندانیان و اقدامات حمایتی از این گروه از افراد پرداخت و گفت: مرکز خدمات اجتماعی و مراقبت بعد از خروج سه وظیفه دارد که شامل؛ رسیدگی، سیاست‌گذاری و اجرای برنامه‌های حمایتی در حوزه مددکاری اجتماعی از زندانیان، حمایت از خانوادههای زندانیان و پیگیری وضعیت زندانیان و حمایت از آنها پس از خروج از زندان است.
وی ادامه داد: برای هر زندانی در زندان پرونده تشکیل و وضعیت وی بررسی می‌شود. اگر خانواده وی دارای شرایط سخت بوده و از نظر معیشتی مشکل داشته باشند با نهادهای حمایتی ارتباط برقرار می‌شود. در زمینه صلح و سازش برای زندانیان محکوم مالی نیز از طریق کمک خیرین، شوراهای حل اختلاف یا ستاد دیده کشور نسبت به پرداخت دیه و مجازات مالی اقدام صورت می‌گیرد.
باقی‌پور از مهم‌ترین فعالیت‌های مراکز خدمات اجتماعی و مراقبت بعد از خروج را تلاش برای اشتغال زندانیان اعلام و اظهار کرد: با استفاده از منابع خیرین و پرداخت وام‌های اشتغال و همچنین به کمک نهادهای عمومی، شرکت‌های دانش بنیان و کارآفرین زندانیان آزاد شده به سمت اشتغال هدایت می‌شوند. حمایت‌های اجتماعی و فرهنگی از زندانیان و خانوادههای آنها و توانمندسازی زندانیان برای کنترل خشم و افزایش مسئولیت‌پذیری از دیگر اقداماتی است که صورت می‌گیرد.
وی در خصوص بیشترین مشکلات زندانیان آزاد شده در ایران، گفت: بخش عمده آسیب برای افراد آزاد شده، بیکاری و نداشتن درآمد مناسب است که این بیکاری زمینه اعتیاد و بروز سایر آسیب‌های اجتماعی را برای آنها و خانواده‌هایشان فراهم می‌کند و حتی به اختلافات خانوادگی منجر می‌شود. همچنین عدم پذیرش این افراد از سوی جامعه از دیگر مشکلاتی است که با ارائه خدمات مشاوره تلاش می‌کنیم به سازگاری با محیط برسند و بتوانند زندگی خود را ادامه دهند.
رئیس مرکز خدمات اجتماعی و مراقبت بعد از خروج با تأکید بر اینکه اگر افراد آزاد شده از زندان را به حال خود رها کنیم، زمینه آسیب برای آنها فراهم است، گفت: طی سالیان اخیر آمار بازگشت زندانیان آزاد شده به زندان کاهش یافته است. این کاهش در پی افزایش حمایت‌های پس از آزادی و افزایش مجازات‌های جایگزین حبس صورت گرفته است.
تهدید ترک تحصیل و حاشیه‌نشینی خانوادههای زندانیان
باقی‌پور مهم‌ترین مشکلات خانوادههای زندانیان را مشکل مالی بیان و تشریح کرد: با زندانی شدن نان‌آور خانواده این خانواده‌ها با مشکل معیشتی مواجه می‌شوند. در حال حاضر مشکلات معیشتی گریبانگیر همه اعضای جامعه به صورت عام است اما خانواده زندانیان دچار مشکلات خاص‌تری هستند چراکه وقتی سرپرست خانواده نیست، نظام خانواده دچار مشکل می‌شود. فرزند دانشجو یا دانش‌آموز ممکن است ترک تحصیل کند. محل زندگی کم کم به حاشیه شهرها منتقل شده و با توجه به کاهش پذیرش اجتماعی از خانواده‌ها و تغییر نگاه اجتماعی خانواده دچار مشکلات بی‌شماری می‌شود.
وی در ادامه کمک به خانواده زندانیان را یک مسئولیت اجتماعی برشمرد و گفت: اگر آسیب‌ها را کنترل کنیم نفع آن به همه اعضای جامعه باز می‌گردد. برای اینکه محیط زندگی سالم‌تر و کم‌آسیب‌تری داشته باشیم باید همه تلاش کنیم. البته فضای عمومی کشور و نگاه مردم ما حمایت از نیازمندان است ولی گاهاً اطلاعات آنها نسبت به موضوعات کم، ناقص و یا از منابع غیررسمی است.
رئیس مرکز خدمات اجتماعی و مراقبت بعد از خروج ضمن استقبال از ورود مؤسسات خیریه به مسئله حمایت از خانواده زندانیان، گفت: بهترین راه کمک به این خانواده‌ها از طریق خیریه‌های معتبر که به این مسئله ورود کرده‌اند و استفاده از سامانه‌های معتبری است که گزینه حمایت از زندانیان را در سامانه خود تعریف کرده‌اند.
آیا زندان همچنان راهکاری برای اصلاح افراد است
وی که 25 سال است، تجربه کار در حوزه حمایت از زندانیان و خانوادههای آنها را دارد در پاسخ به این سؤال که چقدر به زندان به منزله راهکاری برای اصلاح افراد معتقد هستید؟ گفت: ای کاش الزامی برای وجود زندان وجود نداشت اما برای برقراری امنیت و نظم در جامعه امروزی وجود زندان انکارناپذیر است. در شرایط جوامع امروزی بدون زندان نمی‌توان برخی جرائم خشن و سازمان یافته که با جان مردم سروکار دارد مانند قاچاق نظام یافته انسان، مواد مخدر، اسلحه و ... را کنترل کرد. اما برای بسیاری از جرائم خُردتر می‌توان از احکام جایگزین حبس استفاده کرد. نیازی نیست برای بسیاری از جرائم مجازات حبس در نظر گرفته شود و اگر به سمت مجازات‌های جایگیزین که اثر تربیتی دارد برویم قطعاً بهتر است.
باقی‌پور از افزایش احکام جایگزین حبس و استفاده از پابند به جای مجازات حبس استقبال کرد و گفت: طی سال‌های اخیر این دو موضوع باعث کاهش زندانیان شده است.
رئیس مرکز خدمات اجتماعی و مراقبت بعد از خروج سازمان زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور، در پایان به عزت نفس خانواده زندانیان اشاره و با تأکید بر اینکه باید احترام و شأن این خانواده‌ها حفظ شود، گفت: بسیاری از این خانواده حاضر نمی‌شوند به سازمان‌های حمایتی مراجعه کرده و اظهار نیاز کنند، به همین دلیل سامانه ملی حمایت از زندانیان را راه‌اندازی کرده‌ایم که خانواده زندانیان می‌توانند در این سامانه ثبت‌نام و مشکلات خود را مطرح کنند. در هر استان نیز مراکز خدمات اجتماعی این مشکلات را رصد و برای رفع آنها اقدام می‌کنند.
انتهای پیام
