نقد نگرش قرآنیون در تفسیر آیات اطاعت از پیامبر(ص) در فصلنامه «سفینه»

به گزارش ایکنا؛ شصت و ششمین شماره فصلنامه علمی ترویجی «سفینه» به صاحب‌امتیازی موسسه فرهنگی نبأ مبین منتشر شد.

عناوین مقالات این شماره بدین قرار است: «تحلیل انتقادی نگرش قرآنیون در تفسیر آیات اطاعت از پیامبر(ص)»، «نکاتی برگرفته از حدیث ثقلین»، «همراهی قرآن و عترت و نقش آن در رفع اختلاف‌های مربوط به فهم دین»، «چند نکته در باب حجیت جمعیه قرآن و عترت»، «بررسی و جمع بین روایات شناخت و عدم شناخت عقلی خدا»، «مقبولیت حدیث امام صادق(ع) در مدینه براساس مقایسه شاخص‌های حدیثی»، «العربیه العلویه و اللغه المرویه؛ کتابی نویافته از شیخ حر عاملی؛ معرفی و نقد».

تحلیل انتقادی نگرش قرآنیون در تفسیر آیات اطاعت از پیامبر(ص)

در چکیده مقاله «تحلیل انتقادی نگرش قرآنیون در تفسیر آیات اطاعت از پیامبر(ص)» می‌خوانیم: «با وجود آنکه اطاعت مطلق و حجیت سنت گفتاری و غیرگفتاری پیامبر(ص) به روشنی در آیات وحی آمده است، اما قرآنیون که از جریان‌های تفسیری معاصر اهل سنت به شمار می‌روند، بر مبنای اندیشه قرآن بسندگی در دین، با رأی‌گروی و تأویل‌گروی در برداشت از مفاهیم و مدالیل آیات وجوب اطاعت از پیامبر(ص)، بر نفی جایگاه سنت در شناخت دین پای فشرده اند. صاحبان این جریان با انکار حجیت سنت بر مبنای جامعیت تفصیلی حقایق قرآن، نفی وجود ابهام در احکام و آموزه های دینی در سایه امکان وجواز تدبر در قرآن، معصوم نبودن پیامبر(ص)، تعلق اراده الهی بر حفاظت انحصاری قرآن، انحصار تشریع در قرآن و عدم اصالت تاریخی روایات پیامبر(ص)، درگسترش نگاه منفی به سنت و برداشت ذوقی از آیات اطاعت از پیامبر(ص) کوشیده‌اند. در این نوشتار تلاش شده است تا با رویکردی تحلیلی- انتقادی، آسیب‌های مبنایی این جریان در فهم و تفسیر آیات برابری اطاعت از پیامبر (ص) با اطاعت الهی و آیات وجوب اطاعت مطلق از پیامبر(ص) روشن شود.»

همراهی قرآن و عترت

در طلیعه مقاله «همراهی قرآن و عترت و نقش آن در رفع اختلاف‌های مربوط به فهم دین» آمده است: «نگارنده در پرتو حدیث ثقلین، ضرورت رجوع به پیامبران و دیگر حجج الهی: را برای فهم صحیح کتاب خدا از چند دیدگاه بررسی می‌کند. ابتدا با اشاره به علم مطبوع و علم مسموع به کمین شیطان در راه فهم حقایق دینی اشاره می‌کند. آنگاه به وجود اختلاف در فهم دین نظر می‌افکند که شان نبی و وصی را رفع اختلاف در تمام شوون می‌داند نه فقط حکمت عملی. به علاوه این رفع اختلاف در بستر اختیار و قدرتی شکل می‌گیرد که خداوند متعال به انسان هر لحظه افاضه می‌کند. سپس به عنوان نمونه ده مورد اختلاف میان دیدگاه‌های علوم بشری با نصوص وحیانی در باب توحید و رفتارشناسی انسان نشان می‌دهد. نگارنده در پایان این گفتار نتیجه می‌گیرد که قرآن با علوم آن به ویژه حقایق توحیدی آن، بینه پیامبر(ص) است.»

جمع بین روایات شناخت و عدم شناخت عقلی خدا

در چکیده مقاله «بررسی و جمع بین روایات شناخت و عدم شناخت عقلی خدا» می‌خوانیم: «عقل قوی‌ترین ابزار شناختی انسان است. ما بسیاری از پدیده‌های جهان هستی را به وسیله عقل می‌شناسیم، ولی از شناخت بسیاری پدیده‌ها نیز ناتوانیم. وقتی عقل امکان شناخت بسیاری از مخلوقات را نداشته باشد، با آنکه صفت محدودیت دارند، به طریق اولی از شناخت خالق نامحدود ناتوان است. روایات فراوان این ناتوانی عقل از شناخت خدا را تأیید می‌کنند. البته روایاتی اندک، مخالف ابتدایی این معنا است. هدف این نوشتار، جمع بین روایات شناخت و عدم شناخت عقلی از خدای سبحان می‌باشد. این نکات در مقاله بررسی می‌شود که عقل مخلوقی والا مرتبه است، و مانند مخلوقات دیگر به معرفت خدا سرشته شده است، لذا می‌توان خود عقل را مفطور به فطرت خدایی یعنی توحید دانست. پس روایاتی که در آن از معرفت عقل نام برده شده است، نشان‌دهنده کشف خود عقل نیست، بلکه اعطا و بخششی از جانب خدا به عقل است. در این مقاله، از توضیح و تبیین‌های دانشوران شیعی استناد شده است.».