ارتباط تاریخ‌پژوهی غرب با سنت علوم‌قرآنی در اسلام
گروه معارف ــ احمد پاکتچی گفت: کار مرحوم رامیار پلی بود میان سنت تاریخ‌پژوهی غرب و سنت علوم قرآنی در اسلام و در واقع سوالات رامیار با پرسش نولدکه متفاوت بود.
به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، احمد پاکتچی، عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) شامگاه گذشته، یازدهم دی‌ماه در نشست «شب محمود رامیار» از مجموعه شب‌های بخارا در دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد عنوان کرد: ما در دهه‌های چهل و پنجاه شاهد بازنگری در اندیشه‌های اسلامی هستیم که انقلاب سال ۵۷ نیز در همین راستا بوده است، در جهان اسلام با مسئله‌ای مشابه با نقد اهل عهدین در غرب روبرو بودیم و افرادی در این حوزه به دنبال نگاه جدید به قرآن بودند.
وی افزود: در این میان کمتر افرادی بودند که نسبت به اصل قرآن نیز بازنگری داشتند و مرحوم دکتر رامیار در شمار این افراد بود. اتفاقاتی که در فضای نقد عهدین رخ داد، شباهتی با فعالیت‌های دکتر رامیار داشت، لایه شناسی و تورات شناسایی و همچنین شکل‌گیری مراحل گردآوری تورات زمینه‌ساز جریان نقد اهلی نبود و این موضوع موجب برداشته شدن گام‌های مهمی در عهد قدیم و جدید شد.
پاکتچی گفت: یک چهره شاخص در نقد عهدین و قرآن، نولدکه است و یکی از متون الهام‌بخش مرحوم رامیار در بحث تاریخ قرآن نیز اثر نولدکه بود، نولدکه در اثر خود به موضوع نسبت وحی و قرآن، همچنین شبهه نسبت به پیامبر(ص) می‌پردازد. یکی از مباحث کیفیت مکتوب شدن قرآن بود و سوالی که در این‌جا مطرح می‌شود، این است که آیا مسئله نسخه‌های رسمی و غیررسمی را می‌توان در رابطه با قرآن بررسی کرد؟
درک اصول و مبانی تاریخ‌پژوهی
وی با اشاره به درک رامیار از اصول تاریخ‌پژوهی و مبانی آن، اضافه کرد: دکتر رامیار برای عنوان کتاب «تاریخ قرآن» خود مورد انتقاداتی قرار گرفت، چرا که این تعبیر پیشینه‌ای در سنت ما نداشت، کار مرحوم رامیار پلی در بین سنت تاریخ‌پژوهی غرب و سنت علوم‌قرآنی در اسلام بود و در واقع سوالات رامیار با پرسش نولدکه متفاوت بود.
پاکتچی بیان کرد: رویکرد نولدکه بر مبنای نقد متون دینی بود و از همین رو به دنبال مأخذ قرآن می‌گشت، اما مرحوم رامیار در اثر خود به موضوع وحی، آغاز چگونگی وحی، مباحث فراتاریخی و به بحث تاریخ قرآن می‌پردازد که از سنت غرب فاصله دارد.
صحبت از نیک‌نفسی رامیار
در بخش دیگری از این نشست، محمود مهدوی دامغانی، استاد برجسته حوزه تاريخ و تمدن اسلام نیز ضمن بیان نکاتی در رابطه با شخصیت مرحوم رامیار عنوان کرد: من طی آشنایی ۲۳ ساله با مرحوم رامیار، نکاتی از نیک‌نفسی ایشان را مشاهده کردم، رامیار تاکید داشت که کسی از سفرش به حج مطلع نشود و می‌گفت من بیم آن دارم که این بانگ را بشنوم که به کعبه رفتم اما به حرم راهم ندادند.
وی اضافه کرد: ایشان آرام و پاکیزه به حج مشرف شد و من دگرگونی‌های اعتقادی حاصل از این سفر را در ایشان دیدم، یک زمان مقرر شد که یک مهمانی با چند تن از همراهان و دوستان داشته باشند، غروب همان روز پدر ایشان از دنیا رفت، مرحوم رامیار گفت کسی از مصیبت من مطلع نشود.
مهدوی‌دامغانی افزود: ایشان دانشجویی داشتند که پزشکان در رابطه با او بیماری سرطان را پیش‌بینی کرده بودند و او توان پرداخت مخارج درمان را نداشت، مرحوم رامیار مبلغی را در اختیار من قرار داد و گفت بدون این که احدی از این موضوع باخبر شود، این پول را به این دانشجوی طلبه برسانید که درمان خود را در تهران پیگیری کند، پس از اینکه مشخص شد تشخیص سرطان دانشجو اشتباه بوده، مبلغ را بازگرداند اما مرحوم رامیار گفت این پول را به وی بازگردانید تا همان‌طور که می‌خواهد به سفر حج مشرف شود.
