معنامحوری ویژگی شاخص «مصحف امیر» /خطی که جایگزین مناسب عثمان‌طه است
گروه ادب ــ طراح خط امیر گفت: این خط دارای ویژگی‌های مهمی همچون انسجام موضوعی و معنامحوری بوده و می‌تواند جایگزین مناسبی برای خط عثمان‌طه باشد.
حسین زاهدی، طراح خط امیر در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا درباره «مصحف امیر» گفت: این مصحف پس از چند سال کار پژوهشی و نرم‌افزاری با همکاری انتشارات پیام عدالت چاپ و منتشر شده است. این اولین مصحفی نیست که با خط امیر چاپ می‌شود، بلکه پیش از این دو مصحف آینه‌ای و ترجمه و تفسیر حجت‌الاسلام والمسلمین محسن قرائتی نیز با همین خط منتشر شده است.
وی افزود: خط امیر از دو سال پیش تکامل پیدا کرده به این معنی که از ۲۵۰۰ کاراکتر به ۴۵۰۰ کاراکتر افزایش یافته است. این خط، خط نسخ فارسی (ایرانی) است و با مشاوره استاد کاظم صادقا این کار انجام شد. البته اغلب خط نسخ‌هایی که در ایران کار می‌شود از خط نسخ استاد نیریزی الهام گرفته شده، اما ما مستقیماً از این خط استفاده نکردیم.
این طراح بیان کرد: خطی که این مصحف با آن کتابت شده، حاصل سال‌ها تجربه و پژوهش شرکت گام الکترونیک در زمینه نشر الکترونیکی بوده و هدف از طراحی آن ارائه یک خط ایرانی نمونه ساده و خوانا برای کتابت قرآن بوده است. این خط با رعایت اصول خطاطی نسخ ایرانی و برای استفاده در نگارش قرآن شکل گرفته است.
زاهدی با اشاره به طراحی خط نسخ نیریزی در سال ۹۰ گفت: این خط حدود ۷ هزار کاراکتر دارد و قرآن آن هم چاپ شده است و اگر این خط را مقابل قرآن نیریزی قرار دهید، دقیقاً همان است، اما اگر بخواهیم از پیچیدگی‌های آن کم کنیم، تعداد کاراکتر‌ها پایین می‌آید، به عنوان مثال در قرآن نیریزی چندین نوع واژه «بِهِم» وجود دارد که برای ساده‌تر کردن خوانش قرآن از چند نوع نوشته شدن این واژه به دو واژه رسیدیم.
طراح خط امیر در ادامه بیان کرد: یکی از ویژگی‌های دیگر این خط، دانگ (ضخامت قلم) مناسب آن است که سبب خوشخوانی و خوانا بودن آن شده است و به راحتی می‌توانید آن را در هر قطعی چاپ کنید، اما در سایر خطوط گفته می‌شود، در هر دانگ که کتابت می‌کنید، با همان دانگ اسکن و چاپ کنید، یعنی اگر کوچکتر است، بزرگ نکنید تا در قطع بزرگتر چاپ شود. از این رو ما پس از چند تست، به دانگ مناسب رسیده‌ایم که ضخامت قلم آن نه درشت و نه ریز است.
وی تصریح کرد: براساس نظر اساتید و کارشناسان، این خط، دانگ (ضخامت قلم) مناسب و طلایی دارد و خوانا و زیباست و دانگی است که در قطع‌های گوناگون، خوانایی قرآن با آن همراه است.
زاهدی ادامه داد: این فونت در حال تکامل بوده و ویژگی‌های دیگری نیز باید به آن افزوده شود، برای مثال، برخی حروف که دارای چندین اعراب است، باید طوری طراحی شود که هم خوانا بوده و هم چندین اعراب بتواند بر روی آن قرار گیرد؛ چرا که وقتی کلمه‌ای دارای چندین اعراب است، چشم را اذیت می‌کند و ما به این مسائل توجه داشته‌ایم که حروف طوری طراحی شود که این مشکل را نداشته باشد.
وی ویژگی دیگری مصحف امیر گفت: این مصحف در ۳۶۰ صفحه به گونه‌ای کتابت شده که علاوه بر اینکه هر صفحه به گل‌آیه ختم می‌شود، به یک موضوع نیز پایان می‌یابد و در انتهای صفحه مطلبی ناتمام نمی‌ماند. یعنی هر صفحه به طور مستقل آیات مرتبط با یک یا چند موضوع را دربرمی‌گیرد. همچنین کتابت همه سوره‌های بلند در قالب یا چند صفحه کامل انجام شده است، به نحوی که ۲۰ سوره قرآن هر کدام در یک صفحه کامل کتابت شده است، امری که شاید تاکنون در هیچ مصحف دیگری سابقه نداشته است. بقیه سوره‌های بلند قرآن نیز از ابتدای یک صفحه کتابت شده و در انتهای صفحه دیگر به پایان رسیده‌اند.
زاهدی گفت: ترجمه آیات هر صفحه در صفحه مقابل چاپ شده است، اما یک تفاوت با قرآن‌های مشابه دارد و آن رعایت انسجام موضوعی است به نحوی که در تنظیم ترجمه فارسی، هر بخش از عبارات که دارای وحدت موضوعی است، به صورت پاراگراف‌های جدا از هم صفحه‌بندی شده است.
وی با اشاره به مراحل کار پس از طراحی فونت گفت: خط (فونتی) که طراحی شده به نرم افزار قرآن‌نگار می‌دهیم، این نرم‌افزار قرآن را چیدمان می‌کند، یعنی براساس خواسته ما که چند سطر در صفحه یا ختم به آیه و ... باشد، پس از تعیین این ویژگی‌ها، کتابت‌ها مرتب می‌شوند، جایی که نیاز به کشیدگی باشد، طراح درست می‌کند تا به خط تراز ما نزدیک‌تر شود.
این طراح با بیان اینکه ناشرانی این خط را از ما خریداری و چاپ کرده‌اند، افزود: این خط می‌تواند جایگزین مناسبی برای خط عثمان‌طه باشد و چون نسخ آن ایرانی است، حرکت‌های نرمی نسبت به نسخ عربی دارد، چرا که نسخ عربی دارای زوایای تند و تیزی است. این خط چشم‌نوازتر است و تاکنون نیز بازخورد‌های مثبتی از این کار گرفته‌ایم.
طراح خط امیر یادآور شد: من بیست سال است که در حوزه خط کار می‌کنم و رشته اصلی من گرافیک است و پیش از این، خط ایران نستعلیق را طراحی کرده‌ام.
انتهای پیام
