سخت‌گیری‌ها در قرائت باعث دوری عموم از قرآن می‌شود

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، حسین مرادی زنجانی، استاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان در نشست تخصصی ترویج تلاوت قرآن کریم با هدف قرائت عموم که صبح امروز، 27 تیرماه با حضور رضا سلامت‌پناه و رضا روانبخش در محل سالن جلسات مرکز رشد سازمان فعالیت‌های قرآنیان دانشگاهیان کشور برگزار شد، در رابطه با دو موضوع مهم راه ترویج قرآن، جایابی دقیق مباحث تخصصی، هنری و فنی قرائت قرآن و نیز قرآن و تلاوت عمومی آیات الهی و تفکیک این موضوعات از یکدیگر اظهار کرد: خداوند متعال در قرآن می‌فرماید که ما قرآن را برای شما تیسیر کردیم و در مرحله دستور می‌فرماید حال که قرآن را برای شما تیسیر کردیم، «فَاقْرَءُوا مَا تَيَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ»، «هر چقدر می‌توانید قرآن بخوانید» یعنی اگر سؤال شود، چرا «فَاقْرَءُوا مَا تَيَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ»، جواب این است که چون «وَلَقَدْ يَسَّرْنَا الْقُرْآنَ» و اگر سؤال شود که چرا قرآن را باید ترتیل کرد؟ جواب این است که «وَرَتَّلْنَاهُ تَرْتِيلًا» یعنی ما خود قرآن را ترتیل کردیم؛ بنابر این دوست داریم که شما هم آن را ترتیل کنید.
استاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان در ادامه افزود: خیلی کارها را خداوند متعال خود انجام داده و دوست دارد که ما نیز همان کارها را انجام دهیم. در رابطه با تلاوت قرآن نیز خداوند متعال دوست دارد که ما قرآن را طوری تلاوت کنیم که خود آنگونه تلاوت کرده است؛ چرا که خود خداوند نیز تلاوت کرده و این تعبیر قرآن است. حاصل دست کم 10 حدیث این است که خداوند متعال دوست دارد قرآن طوری خوانده شود که «کما انزل» یعنی همانطور که نازل شده است.
وی با بیان اینکه شاید تاکنون این سؤال را از خود نکرده‌ایم و یا آن را در مجامع قرآنی نیز مطرح نکرده‌ایم که خداوند چه نوع قرائتی را دوست دارد؟ تصریح کرد: خداوند دوست دارد که قرآن «کما انزل» خوانده شود و این امر با توجه به کلام الهی «وَرَتَّلْنَاهُ تَرْتِيلًا» انجام می‌شود. حال باید گفت که خدا قرآن را ترتیل کرده است، یعنی چه؟ تعریف ترتیل دقیقا وجود دارد و درست نقطه مقابل ترتیلی است که الان رایج است، ترتیلی که در خود قرآن مطرح است، با ترتیلی که امروزه در سطح جامعه مرسوم است، تفاوت دارد.
استاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان ادامه داد: در بحث صوت و لحن یکی از جمع‌بندی‌های این احادیث این است که خدا دوست دارد قرآن با صوت خوانده شود، اما در طول تاریخ اسلام مسئله صوت با لحن و مسئله صوت حسن با لحن حسن در هم آمیخت. لحن را به حساب صوت و صوت را به حساب لحن گذاشتند و تقریبا همه احادیث موجود در رابطه با این مسئله بحث صوت حسن را مطرح می‌کنند و پیامشان این است که وقتی قرآن می‌خوانید، آن را با صدا بخوانید. امام خمینی(ره) در کتاب آداب‌الصلاة می‌فرماید «چه خسارتی بالاتر اینکه چهل سال قرآن را بخوانیم و حتی به تفاسیر نیز مراجعه کنیم، اما از مقاصد آن بازمانیم».
مرادی زنجانی در ادامه با طرح این سؤال که آیا قرائت‌هایی که ما از قرآن داریم، می‌تواند مصداق لغو باشد یا نه؟ به حدیثی از امام صادق(ع) اشاره کرد و گفت: امام صادق(ع) می‌فرمایند «أ لا لا خَيرَ في قِراءةٍ ليسَ فيها تَدَبُّرٌ»، «بدانيد كه در قرآن خواندنى كه با تدبّر همراه نباشد، خيرى در آن نیست»، یعنی چه بسا قرائت‌هایی وجود دارد که لغو است و ثمری در آن برای انسان نیست.
استاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان در ادامه با طرح این سؤال که آیا نحوه قرائت قرآن می‌تواند در لغو بودن آن مؤثر باشد یا نه؟ اظهار کرد: حاصل تحقیقات حدیثی و قرآنی نشان می‌دهد که لحن در قرائت «کما انزل» نقشی ندارد، البته صوت در این زمینه کاملا مهم است و هرکس با صدا، قرآن بخواند، صدایش زیباست، اما متأسفانه ما صوت قرآنی را به دو دسته زیبا و نازیبا تقسیم کرده‌ایم.
وی در ادامه با اشاره به حدیثی از معصوم(ع) که فرمود «زَیِّنُوا أصواتَکُم بِالقُرانِ؛ بیارایید آوازها را به خواندن قرآن»، تصریح کرد:، یعنی هر صدایی که قرآن بخواند، زیباست، اما به شرطی که هرکس با صدای خود بخواند که البته در اینجا منظور بلند خواندن نیست، بلکه با صدا خواندن است.
استاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان در ادامه با ذکر مثالی در رابطه با ترویج خواندن و نوشتن و بحث آموزش ساده این موضوع و یا آموزش تخصصی و هنری آن، افزود: در خواندن قرآن نباید سخت گرفت. هر چیزی که بخواهد هنری و خاص شود، همگانی نیست. در آموزش قرآن نیز نباید سخت گرفت بلکه همه می‌توانند در حد توانایی خود با صدای خود قرآن بخوانند. پیامبر(ص) هیچگاه بر کسانی که قرآن می‌خواندند ایراد نگرفت و همواره تأکید بر این است که هرکسی هر چقدر می‌تواند و توانایی دارد، قرآن بخواند چرا که سخت گرفتن باعث دوری بسیاری از افراد از قرآن می‌شود.
مرادی زنجانی با بیان اینکه بنده به عنوان یک دانشجوی علوم قرآنی و یک پژوهشگر قرآنی از جامعه قرآنی گله دارم و آن را بیان می‌کنم که بنده در حال حضر نیاز دارم تا صوت بزرگوارانی مانند علامه جعفری(ره)، علامه طباطبایی(ره) و ... را داشته باشم، اظهار کرد: با این تعریفی که هم‌اکنون از قرائت وجود دارد، ما میراث عظیمی را از دست داده‌ایم. قرائتی که ما تاکنون تعریف کرده‌ایم فقط سبک مصری را شامل می‌شود و در طول این چهل سال که از انقلاب اسلامی می‌گذرد، دریغ از اینکه یک دقیقه سبک و اسلوب جدیدی از صدا و سیما و رسانه‌ها شنیده شود.
استاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان با اشاره به اینکه هیچ یک از مراجع عظام تقلید نگفته‌اند که برای مثال همه باید با تلفظ صحیح و دقیق عربی کلمات را در نماز ادا کنند، تصریح کرد: هرکسی هر طور که می‌خواهد می‌تواند قرآن بخواند و در این مسیر اگر کسی بیاید و یک نوع خاص از خواندن قرآن را به حساب خدا و پیامبر(ص) بگذارد، این سد عن سبیل الله است. باید راه ترویج قرآن، جایابی دقیق مباحث تخصصی، هنری و فنی قرائت قرآن و نیز قرآن و تلاوت عمومی آیات الهی را از هم تفکیک کرد.