در نشست علمی «صد سبیل حج» عنوان شد:
تعطیلی و تعلیق حج از شئون ولی فقیه است
گروه حوزه‌های علمیه: کارشناسان حاضر در نشست علمی «صد سبیل حج» با بیان اینکه تعطیلی و یا تعلیق حج از شئون ولی فقیه است تاکید کردند: برخی می گویند که با توجه به شرایط موجود حکم به تعطیلی و تعلیق کلی حج داده شود که این نظر مطابق مصلحت شیعه نیست به همین دلیل هم رهبر معظم انقلاب نهایت سهل‌گیری برای از سرگیری حج را اعمال فرمودند اما آل سعود مانع‌تراشی کردند.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) حجت‌الاسلام والمسلمین سیدرضا اصفهانی، دبیر نشست علمی«صد سبیل حج؛ نقش حاکم اسلامی در تعطیلی یا تعلیق حج» از سلسله نشست‌های علمی مجمع جهانی صادقین(ع) جلسه که دیشب 17 شهریور ماه در مجمع صادقین(ع) برگزار شد در ابتدا گفت: پیامی که دیروز از ناحیه رهبری صادر شد و فرمایشاتی که امروز داشتند اهمیت پرداختن به این موضوع را دوچندان می‌کند؛ نکته قابل توجهی که در این مسئله است شهدای حج 94 تقریبا به تعداد شهدای یورش رژیم آل سعود به حجاج در سال 66 است.
وی افزود: پیام امام در حج 66 در همان ابتدای حج صادر شد و پیام امسال در سالگرد حادثه منا صادر شد و در مقایسه این دو با یکدیگر پیامی که در سالگرد حادثه منا صادر شده بسیار شدیدتر از پیامی است که امام در جریان یورش جلادان شجره ملعونه آل سعود در سال 66 صادر فرمودند.
اصفهانی تصریح کرد: رهبر معظم انقلاب اسلامی در فرمایش امروز خودشان فرمودند در حادثه منا از همه کشورهای اسلامی و غیراسلامی یعنی حاجیان اروپایی و ... افرادی به شهادت رسیدند ولی هیچکدام از مسئولان کشورهای اسلامی حرفی نزدند و علمای جهان اسلام هم سکوت کردند و صدای بلندی در جهان اسلام نشنیدیم و این مسئله نیز از ویژگی‌های این موضوع است.
شرایط وجوب حج
در ادامه حجت‌الاسلام والمسلمین رضا عندلیبی، مدیرگروه فقه و حقوق پژوهشکده حج در این نشست با طرح این سؤال که حج امسال آیا از ابتدا واجب بوده است یا نه؟ گفت: شرط وجوب حج استطاعت است که شامل استطاعت طریقی، مالی و ... است که ظاهرا در سال جاری استطاعت طریقی نبوده که وجوبی در کار باشد ولی آیا کسانی که سال قبل اسمشان در آمد ولی تنبلی کرده و نرفتند آیا دین نرفتن حج بر عهده آنان خواهد ماند که براساس نظر مراجع بر عهده آنان خواهد بود.
حج از شئون ولی فقیه است
وی با بیان اینکه مراجع بیان کرده‌اند که حج وجوب کفایی دارد و نباید طوری باشد که کعبه از حاجی خالی باشد و اگر چنین شد وظیفه حاکم اسلامی است که از بیت المال مردم را بفرستد افزود: متاسفانه در قضایایی که در حادثه منا رخ داد برخی سوء استفاده کردند و حج را به تمسخر گرفتند در حالی که حج از شئون ولی فقیه است و نماینده مجلس و وزیر و وکیل نمی‌تواند در مورد تعطیلی و تعلیق آن تصمیم بگیرد.
عندلیبی بیان کرد: برخی مانند شیخ صدوق قایل به وجوب عینی برای حج شده و معتقد است که هر سال حج بر ثروتمندان واجب است ولی بیشتر علما یکبار حج در عمر را برای افراد مستطیع واجب می‌دانند.
رد برخی تبلیغات نادرست
مدیر گروه فقه و حقوق پژوهشکده حج با اشاره به وظیفه حاکم اسلامی در این زمینه با بیان اینکه اولین وظیفه حاکم اسلامی طبق آیات قرآن اجرای احکام اسلامی مانند حج و حجاب و ... است تصریح کرد: در شبکه‌های مجازی داشتیم که برخی مطرح کردند وقتی یکبار حج رفتیم هزینه عمره مجدد را صرف جهیزیه و کمک به فقرا کنیم و این مسئله‌ای است که برخی افراد برای از بین بردن دین انجام می‌دهند در حالی که قوام مردم به حج است و هیچ جایگزینی ندارد و این حرف مثل این است که به کسی بگوئیم به جای گوش از چشم استفاده کنید. در روایتی داریم که مسلمین نباید اجازه بدهند کعبه تعطیل و حج انجام نشود.
وی افزود: در روایت دیگری که در وسایل آمده تاکید شده بر اینکه اگر مردم حج را ترک کنند حاکم اسلامی باید آنان را مجبور کند و اگر پول نداشتند باید از بیت المال مسلمین خرج کند و به حج بفرستد.
عندلیبی با اشاره به چاپ کتبی درباره حج و حقوق بشر، حج و حقوق بین‌الملل و حج و محیط زیست تصریح کرد: برخی می‌گویند همان طور که اقیانوس ها در مالکیت همه انسان هاست بگوییم مالکیت اماکن مذهبی برای همه پیروان آن دین است، که طرح این مطالب آسان است ولی امکان عملی در محیط بین‌المللی با توجه به نفوذ آل سعود و لجاجت این رژیم در مجامع بین‌المللی وجود ندارد.
وی افزود: حادثه افتادن جرثقیل در روز و ساعتی رخ داد که حادثه 11 سپتامبر رخ داد و شواهد نشان می‌دهد که قطعا خرابکاری بوده است و اداره حج در سایه سیاست‌های یهود صورت می‌گیرد.
مراد از تعطیلی حج
همچنین حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی درگاهی، عضو شورای پژوهشی پژوهشکده حج در این نشست گفت: تعطیلی حج یعنی برگزارنشدن حج است که این تعابیر در برخی منابع تاریخی آمده است لذا تعطیلی حج نسبت به تعطیلی برخی از مسلمین و نرفتن برخی از آنان است که گاهی به خاطر ناامنی راه و مسایل دیگر رخ می‌دهد.
وی با بیان اینکه تا 40 کیلومتر هم حرم امن مسجدالحرام است افزود: این ناامنی یا بر اثر مشکلات و ناامنی راه و یا بدرفتاری با زوار، درگیری‌های نظامی، رواج بیماری‌های واگیردار و قحطی و گاهی ابزاری برای تهدید دیگر حاکمان و مسلمین بوده است.
درگاهی با اشاره به رفتار بد دولت عثمانی و متعصبان سنی با ایرانیان که منجر به تعلیق حج ایرانیان شد اظهار کرد: این رفتارها تا سال 1088 به بهانه آین که شیعیان پرده خانه کعبه را نجس کرده‌اند تداوم یافت و در این شهر شیعه‌کشی به راه افتاد و دانشمندی به نام سیدمحمدمومن رضوی را در پشت مقام ابراهیم به شهادت رساندند و یا ماجرای ابوطالب یزدی که معروف است و منجر به اعتراضات وسیعی در ایران شد.
وی با اشاره به اصطلاح صد عن سبیل و صد حرم گفت: صد در فقه امامیه بازدارندگی دشمن از ورود احرام‌گزار است، یعنی زائر به مکه رفته ولی از انجام اعمال بازداشته می‌شود با این نگاه صد فقهی از موضوع این نشست خارج است ولی صد به مفهوم عام داریم و عواملی است که باعث می‌شود عده‌ای نتوانند به حج بروند که تعطیلی حج امسال نیز مصداق آن است.
عضو شورای پژوهشی پژوهشکده حج با اشاره به ماهیت حج تصریح کرد: اگر به علت بستن طریق حج، مسلمین نتوانستند حج بروند آیا ولی فقیه در قبال این‌ها هم وظیفه‌ای دارد؟ در واکاوی که ما داشتیم اجبار برای کسی است که طغیان و سرکشی از رفتن به حج می‌کند با اینکه استطاعت مالی دارد ولی به حج نمی‌رود.
نظر رهبر معظم انقلاب درباره حج امسال
وی با بیان اینکه تعطیلی حج مبغوض شارع است و حاکم اسلامی وظیفه دارد تا جایی که می‌شود حج تعظیل نشود گفت: نظری که از مقام معظم رهبری در حج امسال داشتیم این بود که هر طوری که هست راه حج را باز کنید و سختگیری نشود تا حج با حضور زائران ایرانی برگزار شود ولی با همه این سهل‌گیری‌ها حکام عربستان مانع‌تراشی کردند.
درگاهی بیان کرد: با توجه به اینکه شیعیانی از کشورهای دیگر به حج می‌روند این وظیفه بر دوش حاکم اسلامی کمرنگ شده است.
وی با طرح این سؤال که آیا به عنوان حکم ثانوی ولی فقیه می‌تواند حج را تعطیل کند افزود: سه مورد تاریخی این مسئله سابقه داشته است، یکی زمان میرزای قمی بود که گفت من امسال حج نمی‌روم و اذن هم نمی‌دهم که کسی برود، یا ماجرای ابوطالب یزدی در سال 1332 که به اتهام آلوده ساختن کعبه رفتار نامناسب آل سعود با حاجیان ایرانی رخ داد و سبب شد تا برخی مراجع آن دوره حج را تعطیل کردند.
این محقق عنوان کرد: ولی فقیه ولایت بر تعطیلی و تعلیق حج بنا به مصالح دارد، ولی آیا در دوره کنونی به لحاظ موضوعی تعطیلی و یا تعلیق حج، جزء مصالح هست؟ که معتقدم این موضوع جایی برای این ندارد که ولی فقیه به این نتیجه برسد چون شیعه در اقلیت و کم است و با توجه به تبلیغاتی که علیه شیعه می‌شود و بیشتر مسلمین از وقایعی که در جهان اسلام رخ می‌دهد بی خبر هستند و جو نامناسبی در تبلیغات علیه شیعه ایجاد کرده‌اند بنابراین لازم است که افراد شیعه بروند و این فضا را بشکنند.
وی افزود: پیام امام در حج 66 در همان ابتدای حج صادر شد و پیام امسال در سالگرد حادثه منا صادر شد و در مقایسه این دو با یکدیگر پیامی که در سالگرد حادثه منا صادر شده بسیار شدیدتر از پیامی است که امام در جریان یورش جلادان شجره ملعونه آل سعود در سال 66 صادر فرمودند.
اصفهانی تصریح کرد: رهبر معظم انقلاب اسلامی در فرمایش امروز خودشان فرمودند در حادثه منا از همه کشورهای اسلامی و غیراسلامی یعنی حاجیان اروپایی و ... افرادی به شهادت رسیدند ولی هیچکدام از مسئولان کشورهای اسلامی حرفی نزدند و علمای جهان اسلام هم سکوت کردند و صدای بلندی در جهان اسلام نشنیدیم و این مسئله نیز از ویژگی‌های این موضوع است.
شرایط وجوب حج
در ادامه حجت‌الاسلام والمسلمین رضا عندلیبی، مدیرگروه فقه و حقوق پژوهشکده حج در این نشست با طرح این سؤال که حج امسال آیا از ابتدا واجب بوده است یا نه؟ گفت: شرط وجوب حج استطاعت است که شامل استطاعت طریقی، مالی و ... است که ظاهرا در سال جاری استطاعت طریقی نبوده که وجوبی در کار باشد ولی آیا کسانی که سال قبل اسمشان در آمد ولی تنبلی کرده و نرفتند آیا دین نرفتن حج بر عهده آنان خواهد ماند که براساس نظر مراجع بر عهده آنان خواهد بود.
حج از شئون ولی فقیه است
وی با بیان اینکه مراجع بیان کرده‌اند که حج وجوب کفایی دارد و نباید طوری باشد که کعبه از حاجی خالی باشد و اگر چنین شد وظیفه حاکم اسلامی است که از بیت المال مردم را بفرستد افزود: متاسفانه در قضایایی که در حادثه منا رخ داد برخی سوء استفاده کردند و حج را به تمسخر گرفتند در حالی که حج از شئون ولی فقیه است و نماینده مجلس و وزیر و وکیل نمی‌تواند در مورد تعطیلی و تعلیق آن تصمیم بگیرد.
عندلیبی بیان کرد: برخی مانند شیخ صدوق قایل به وجوب عینی برای حج شده و معتقد است که هر سال حج بر ثروتمندان واجب است ولی بیشتر علما یکبار حج در عمر را برای افراد مستطیع واجب می‌دانند.
رد برخی تبلیغات نادرست
مدیر گروه فقه و حقوق پژوهشکده حج با اشاره به وظیفه حاکم اسلامی در این زمینه با بیان اینکه اولین وظیفه حاکم اسلامی طبق آیات قرآن اجرای احکام اسلامی مانند حج و حجاب و ... است تصریح کرد: در شبکه‌های مجازی داشتیم که برخی مطرح کردند وقتی یکبار حج رفتیم هزینه عمره مجدد را صرف جهیزیه و کمک به فقرا کنیم و این مسئله‌ای است که برخی افراد برای از بین بردن دین انجام می‌دهند در حالی که قوام مردم به حج است و هیچ جایگزینی ندارد و این حرف مثل این است که به کسی بگوئیم به جای گوش از چشم استفاده کنید. در روایتی داریم که مسلمین نباید اجازه بدهند کعبه تعطیل و حج انجام نشود.
وی افزود: در روایت دیگری که در وسایل آمده تاکید شده بر اینکه اگر مردم حج را ترک کنند حاکم اسلامی باید آنان را مجبور کند و اگر پول نداشتند باید از بیت المال مسلمین خرج کند و به حج بفرستد.
عندلیبی با اشاره به چاپ کتبی درباره حج و حقوق بشر، حج و حقوق بین‌الملل و حج و محیط زیست تصریح کرد: برخی می‌گویند همان طور که اقیانوس ها در مالکیت همه انسان هاست بگوییم مالکیت اماکن مذهبی برای همه پیروان آن دین است، که طرح این مطالب آسان است ولی امکان عملی در محیط بین‌المللی با توجه به نفوذ آل سعود و لجاجت این رژیم در مجامع بین‌المللی وجود ندارد.
وی افزود: حادثه افتادن جرثقیل در روز و ساعتی رخ داد که حادثه 11 سپتامبر رخ داد و شواهد نشان می‌دهد که قطعا خرابکاری بوده است و اداره حج در سایه سیاست‌های یهود صورت می‌گیرد.
مراد از تعطیلی حج
همچنین حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی درگاهی، عضو شورای پژوهشی پژوهشکده حج در این نشست گفت: تعطیلی حج یعنی برگزارنشدن حج است که این تعابیر در برخی منابع تاریخی آمده است لذا تعطیلی حج نسبت به تعطیلی برخی از مسلمین و نرفتن برخی از آنان است که گاهی به خاطر ناامنی راه و مسایل دیگر رخ می‌دهد.
وی با بیان اینکه تا 40 کیلومتر هم حرم امن مسجدالحرام است افزود: این ناامنی یا بر اثر مشکلات و ناامنی راه و یا بدرفتاری با زوار، درگیری‌های نظامی، رواج بیماری‌های واگیردار و قحطی و گاهی ابزاری برای تهدید دیگر حاکمان و مسلمین بوده است.
درگاهی با اشاره به رفتار بد دولت عثمانی و متعصبان سنی با ایرانیان که منجر به تعلیق حج ایرانیان شد اظهار کرد: این رفتارها تا سال 1088 به بهانه آین که شیعیان پرده خانه کعبه را نجس کرده‌اند تداوم یافت و در این شهر شیعه‌کشی به راه افتاد و دانشمندی به نام سیدمحمدمومن رضوی را در پشت مقام ابراهیم به شهادت رساندند و یا ماجرای ابوطالب یزدی که معروف است و منجر به اعتراضات وسیعی در ایران شد.
وی با اشاره به اصطلاح صد عن سبیل و صد حرم گفت: صد در فقه امامیه بازدارندگی دشمن از ورود احرام‌گزار است، یعنی زائر به مکه رفته ولی از انجام اعمال بازداشته می‌شود با این نگاه صد فقهی از موضوع این نشست خارج است ولی صد به مفهوم عام داریم و عواملی است که باعث می‌شود عده‌ای نتوانند به حج بروند که تعطیلی حج امسال نیز مصداق آن است.
عضو شورای پژوهشی پژوهشکده حج با اشاره به ماهیت حج تصریح کرد: اگر به علت بستن طریق حج، مسلمین نتوانستند حج بروند آیا ولی فقیه در قبال این‌ها هم وظیفه‌ای دارد؟ در واکاوی که ما داشتیم اجبار برای کسی است که طغیان و سرکشی از رفتن به حج می‌کند با اینکه استطاعت مالی دارد ولی به حج نمی‌رود.
نظر رهبر معظم انقلاب درباره حج امسال
وی با بیان اینکه تعطیلی حج مبغوض شارع است و حاکم اسلامی وظیفه دارد تا جایی که می‌شود حج تعظیل نشود گفت: نظری که از مقام معظم رهبری در حج امسال داشتیم این بود که هر طوری که هست راه حج را باز کنید و سختگیری نشود تا حج با حضور زائران ایرانی برگزار شود ولی با همه این سهل‌گیری‌ها حکام عربستان مانع‌تراشی کردند.
درگاهی بیان کرد: با توجه به اینکه شیعیانی از کشورهای دیگر به حج می‌روند این وظیفه بر دوش حاکم اسلامی کمرنگ شده است.
وی با طرح این سؤال که آیا به عنوان حکم ثانوی ولی فقیه می‌تواند حج را تعطیل کند افزود: سه مورد تاریخی این مسئله سابقه داشته است، یکی زمان میرزای قمی بود که گفت من امسال حج نمی‌روم و اذن هم نمی‌دهم که کسی برود، یا ماجرای ابوطالب یزدی در سال 1332 که به اتهام آلوده ساختن کعبه رفتار نامناسب آل سعود با حاجیان ایرانی رخ داد و سبب شد تا برخی مراجع آن دوره حج را تعطیل کردند.
این محقق عنوان کرد: ولی فقیه ولایت بر تعطیلی و تعلیق حج بنا به مصالح دارد، ولی آیا در دوره کنونی به لحاظ موضوعی تعطیلی و یا تعلیق حج، جزء مصالح هست؟ که معتقدم این موضوع جایی برای این ندارد که ولی فقیه به این نتیجه برسد چون شیعه در اقلیت و کم است و با توجه به تبلیغاتی که علیه شیعه می‌شود و بیشتر مسلمین از وقایعی که در جهان اسلام رخ می‌دهد بی خبر هستند و جو نامناسبی در تبلیغات علیه شیعه ایجاد کرده‌اند بنابراین لازم است که افراد شیعه بروند و این فضا را بشکنند.
مطالب مرتبط
