سهم «دین و مذهب» در لایحه بودجه 95

از جمله این ویژگی‌ها می‌توان به مجزا بودن فصل دین و مذهب از سایر امور فرهنگی، حذف کامل اعتبارات خبررسانی قرآنی، افزوده شدن موضوع بیمه فعالان قرآنی در لایحه و عدم افزایش اعتبارات موضوع اجرای منشور توسعه فرهنگ قرآنی نسبت به سال‌های گذشته است.

این اعتبار که از ابتدا به صورت نیم‌درصد از اعتبارات اجرایی کشور پیش‌بینی شده بود اما در سال‌های گذشته به عنوان بودجه 2000 میلیارد ریالی در لوایح بودجه می‌آمده است. با توجه به افزایش اکثر ردیف‌های اعتباری در لایجه بودجه 95، اما این اعتبار همچنان ساکن مانده است.

البته اعتبار 2000 میلیارد ریالی در ردیف اعتبارات موقتی است و دولت مجاز به تخصیص بخش یا کل این اعتبار است که با توجه به تجربه این سال‌ها، هیچ‌گاه شاهد تخصیص کامل این اعتبار نبوده‌ایم.

یکی از مواردی که در ابتدای لایحه بودجه در سال‌های گذشته شاهد بودیم موضوع رایگان بودن حق انشعاب گاز، آب و برق مساجد و دارالقرآن‌ها و اماکن مذهبی بود که با توجه به تصویب قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب اسفندماه 1393 این بخش در لایحه بودجه تکرار نشده است.

بر اساس ماده 13 این قانون فضای اصلی مساجد، حسینیه‌ها، مؤسسات قرآنی، دارالقرآن‌ها، حوزه‌های علمیه، گلزارهای شهدا، امامزاده‌ها، خانه‌های عالم روستاها و اماکن مذهبی اقلیت‌های دینی مصرح در قانون اساسی از پرداخت هزینه مصارف ماهانه آب، فاضلاب، برق و گاز معاف می‌باشند.

البته این حکم شامل اماکن تجاری وابسته به آنها نیست و اعتبارات موارد مذکور در قوانین بودجه سنواتی جهت پرداخت به دستگاه‌های ارائه‌کننده خدمات موضوع این ماده تأمین می‌شود.

موضوع دیگری که در ماده‌واحده لایحه برنامه بودجه سال 1394 و پیش از آن تکرار می‌شد، موضوع تحصیل رایگان ایثارگران، حافظان کل قرآن کریم و قاریان ممتاز کشوری در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی و مؤسسات پژوهشی بود که این مسئله در لایحه بودجه 1395 به صورت موردی ذیل اعتبارات سازمان اوقاف و امور خیریه ذکر شده است.

این موضوع در لایحه بودجه سال 94 در تبصره 15 و نیز در ذیل اعتبارات سازمان اوقاف و امور خیریه ذیل ردیف برنامه آموزش غیررسمی کوتاه‌مدت به میزان 10 میلیارد ریال قید شده بود.

بر اساس لایحه بودجه سال 95، در ردیف مربوط به برنامه ارائه خدمات رفاهی به دانشجویان، 13 میلیارد ریال اعتبار به موضوع ارائه شهریه دانشجویی به حافظان و قاریان قرآن تخصیص داده شده است که این میزان برای 400 نفر پیش‌بینی شده است.

از جمله مواردی که طی سال‌های گذشته مورد پیگیری نمایندگان مجلس در حوزه قرآنی بوده، بحث بیمه فعالان قرآنی است که در لایحه بودجه 95 در جدول مربوط به اعتبارات ردیف‌های موردی تحت عنوان بیمه هنرمندان و در کنار مداحان و سایر هنرمندان قرار گرفته است. اعتبار این ردیف 100 میلیارد ریال در نظر گرفته شده است.

در ادامه به بررسی اعتبارات فرهنگی لایحه بودجه 1395 پرداخته و مقایسه‌ای با آنچه در لایحه 1394 آمده، می‌شود.

یکی از نکات قابل توجه لایحه بودجه سال آینده، مجزا بودن اعتبار فصل دین و مذهب از سایر فصول است. در لایحه سال 94 این مورد ذیل امور اجتماعی و فرهنگی و با عنوان فصل فرهنگ و هنر، رسانه‌های جمعی و گردشگری قید شده بود که در لایحه اخیر دولت هر یک از این امور را در فصول جداگانه پیش‌بینی کرده است.

بر این اساس اعتبار مربوط به فصل دین و مذهب، 15188652 میلیون ریال، اعتبار فصل فرهنگ و هنر، 21168415 میلیون ریال و بودجه فصل رسانه 15377876 میلیون ریال در نظر گرفته شده است.

برای سال 94، اعتبار بخش فرهنگ و هنر، رسانه‌های جمعی و گردشگری 49994863 میلیون ریال بود.

در ادامه اعتبارات مراکز قرآنی، دینی و فرهنگی بررسی می‌شود:

اعتبار ردیف جهاد دانشگاهی 1819430 میلیون ریال است که بخشی از آن به برنامه توسعه علوم انسانی و اجتماعی و انجام پژوهش‌های قرآنی اختصاص یافته که در مجموع 24420 میلیون ریال پیش‌بینی شده است.

نکته قابل توجه در ردیف‌های جهاد دانشگاهی و همچنین وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، حذف کامل اعتبارات مربوط به خبررسانی قرآنی است که سال گذشته با کاهش 21 درصدی روبرو بود و امسال به طور کامل از لایحه بودجه حذف شده است. (گزارش مربوط را از این قسمت بخوانید)

در ردیف‌های مربوط به وزارت علوم نیز بخش پژوهش‌های قرآنی و خبررسانی قرآنی حذف شده اما برای توسعه فعالیت‌های قرآنی و نماز و گسترش سیره امام 5000 میلیون ریال تخصیص داده شده است.

در ادامه مجموع اعتبارات ذکر‌شده در لایحه بودجه از سوی دولت برای برخی از دستگاه‌های فرهنگی، دینی و مذهبی به اختصار ارائه می‌شود:

سازمان اوقاف و امور خیریه 1149096 میلیون ریال

سازمان حج و زیارت 39504 میلیون ریال

پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی 479612 میلیون ریال

پژوهشگاه حوزه و دانشگاه 126350 میلیون ریال

مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران 99832 میلیون ریال

سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی و اسلامی 239416 میلیون ریال

دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی 507986 میلیون ریال

نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها 1039627 میلیون ریال

دانشگاه معارف اسلامی 75668 میلیون ریال

وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی 6599899 میلیون ریال

برنامه حمایت و راهبری فعالیت‌های تبلیغی و ترویج قرآن کریم 160000 میلیون ریال

دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم 96740 میلیون ریال

برنامه گسترش فعالیت‌های فرهنگی در مساجد 550000 میلیون ریال

شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی 361641 میلیون ریال

شورای عالی حوزه‌های علمیه 3289000 میلیون ریال

شورای برنامه‌ریزی مدیریت حوزه‌های علمیه خراسان 631039 میلیون ریال

سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی 1486982 میلیون ریال

مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی 255000 میلیون ریال

مجمع جهانی اهل بیت 365000 میلیون ریال

دانشگاه اهل بیت 28619 میلیون ریال

دانشگاه مذاهب اسلامی 94725 میلیون ریال

مرکز خدمات حوزه‌های علمیه 5825000 میلیون ریال

سازمان تبلیغات اسلامی 1189909 میلیون ریال

موسسه پژوهشی و فرهنگی انقلاب اسلامی 120000 میلیون ریال

بنیاد دایره المعارف اسلامی 79240 میلیون ریال

پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی 102200 میلیون ریال

شورای سیاستگذاری ائمه جمعه 277159 میلیون ریال

مرکز رسیدگی به امور مساجد 332439 میلیون ریال

ستاد اقامه نماز 200000 میلیون ریال

مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی 124595 میلیون ریال

موسسه دایره المعارف فقه اسلامی 47480 میلیون ریال

حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی 502500 میلیون ریال

مرکز الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت 65000 میلیون ریال

شورای سیاستگذاری حوزه‌های علمیه خواهران 1957001 میلیون ریال

جامعه المصطفی العالمیه 2392286 میلیون ریال

در اعتبارات ردیف‌های موقتی و موردی نیز می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

اعتبارات موضوع اجرای منشور توسعه فرهنگ قرآنی 2000000 میلیون ریال

اتحادیه رادیو و تلویزیون‌های اسلامی وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی 5000 میلیون ریال