گزارشی از مراسم نخل برداری و طوق گردانی در «ابوزیدآباد» آران و بیدگل

به گزارش خبرنگارخبرگزاری بین المللی قرآن(ایکنا) از اصفهان، بامداد روز عاشورای حسینی در یکی از میدان های شهری کوچک در جنوب شرقی شهرستان کاشان و آران و بیدگل به نام «ابوزیدآباد»، جمعیتی گرد هم آمدند، جمعیت سیاهپوشی که در میان آنها تعدادی به سبک ایرانیان کهن، فضای میدان را تا کوچه های اطراف پر کرده اند. این جمعیت آمده بودند تا شاهد برگزاری مجموعه آیین هایی نمادین و باشکوه، از واقعه سال 61 هجری باشند.
مراسم از تکیه ای معروف به «حسینیه رودی» با صدای شورانگیز سنج‌ها و دُهُل‌ها توسط جوانانی غیرتمند و ولایی با همراهی مردم سوگوار آغاز و پس از گذراندن چند کوچه به میدانی معروف به «میدان اعتمادی» ادامه پیدا می کند.
باشکوه ترین قسمت این آئین، ورود چوبی به فضای این میدان می باشد که بار بسیار سنگین آن را جوانانی برومند حمل می کنند. مردم نام این چوب را «نخل» نامیده اند. در فضای میدان چندین بار نخل عظیم را با سر دادن شعار «یا حسین مظلوم» می چرخانند.
امروزه این سوال برای برخی به وجود آمده است که این نخل ها که در بیشتر شهرهای ایران از جمله یزد وجود دارد چه نمادی دارد؟ بعضی آن را نماد تابوت اباعبدالله(ع) و برخی آن را نماد هودج حضرت زینب (س)، برخی هم آن را نمادی از روح امام می دانند. سطح جلو و عقب نخل به شکل گنبد است.  ساختار این نخل به دلیل استحکام بیشتر و روبه روی هم بودن دو تکه چوبی به شکل گنبد یادآور دو گنبد امام حسین (ع)و حضرت عباس (س) است .همچنین سنگینی بیش از حد نخل نمایانگر ولایتی است که بر دوش 72 تن از یاران سیدالشهدا در عاشورای سال 61 هجری حمل شد.
نخل را با پارچه های سیاه، سبز و قرمز رنگ تزئین شده است که هر رنگ معنای مخصوصی دارد. رنگ سیاه نماد عزاداری، رنگ قرمز نماد خون و رنگ سبز نماد نبوت است. این نخل را در بعضی مواقع از ترمه، تزئین می کنند که این تزئین ها جلوه معنوی خاصی به نخل می دهد. از جمله تزئینات دیگری که روی این نخل وجود دارد می توان به شاخه های گل، آینه، فانوس و بیرق اشاره کرد.
کسی که نخل را تزئین می کند فرد باتجربه و زبر دستی است که اهالی منطقه آن را «بابای نخل» می نامند که او هر ساله به هنگام عاشورا در چند روز نخل را آماده کرده و مسئولیت حفاظت از نخل و زیورهای به کار رفته در آن را دارد. نخل در مکان هایی همچون محله ها، خیابان ها، امام زاده ها و مساجد گردانده می شود و در طول مسیر حرکت قرآن یا چاووشی خوانده می شود. در طول مسیر مردم نذورات خود را به متولی نخل داده یا بین نخل گردانان پخش می کنند. در غروب عاشورا و پس از پایان آئین شام غریبان نخل به جایگاه اصلی خود بازگردانده می شود.
آئین های عزاداری ماه محرم در ابوزید آباد آران و بیدگل، بیشتر در دهه اول صورت می گیرد که می توان گفت مراسم عزاداری در ابوزیدآباد با شکوه خاص تری نسبت به کاشان برگزار می شود. از جمله دیگر عزاداری های ماه محرم در ابوزیدآباد می توان به، مراسم افروختن مشعل که این مراسم در شب تاسوعا و عاشورا در مکان های قدیمی شامل حسینیه توده، حسینیه رودی و میدان اللهیار انجام می گیرد، اشاره کرد. در گوشه این مکان ها مشعلی برپا می‌شود که یاد آور شب های قبل از عاشورا می باشد که یاران امام حسین (ع ) آن آتش را افروختند تا محیط اطراف روشن باشد. همچنین برخی گفته اند که این مشعل می‌تواند نمادی از آتش گرفتن خیمه ها در روز عاشورا باشد.
مراسم روز تاسوعا از دیگر مراسم این شهرستان است که در دو بخش صورت می گیرد. صبح روز تاسوعا مراسم طوق ‌گردانی (طوق یک تیغه فولادی با زبانه ای بلند که روی صندوقچه فلزی کوچک ضریح مانندی برپایه ای چوبی فلزی شکل استوار است)،  در میدانی معروف به «جلو خان» برگزار می شود. در دومین بخش، این مراسم عصر روز تاسوعا در صحن زیارت امامزاده عبدالله علی برگزار می شود.
از آن جایی که تاسوعای حسینی در این شهرستان به روز «عباس علی» (عباس ابن علی علیهم السلام) مشهور است و طوق ها نمادی از علمداری و قطع شدن دست های حضرت ابوالفضل العباس (ع) است، در این روز فقط مراسم طوق گردانی اجرا می شود و مراسم نخل برداری اجرا نمی شود.
مهمترین مراسم عزاداری در شب عاشورای حسینی به نام « آئین الوداع» در این شهرستان برگزار می شود. این مراسم به وداع سرور و سالار شهیدان ابا عبدالله الحسین (ع) با حضرت زینب (س) در روز عاشورا اشاره دارد، که مردم عزادار در حسینیه توده ابوزیدآباد جمع می شوند و روحانی بر روی منبر اشعاری با لحن جانسوز قرائت می کند.همچنین نخلی که توسط عزاداران از حسینیه ی توده به طرف میدان اعتمادی حرکت کرده بود در 100متری میدان گذاشته می شود. در این میان مردم خطه ابوزیدآباد به رسم دیرین خود گوسفندانی را به عنوان نذر جلوی نخل ذبح می کنند.
براساس این گزارش، ابوزیدآباد از توابع شهرستان آران و بیدگل در 30 کیلومتری کاشان واقع شده است که مردم آن به گویش راژی صحبت می کنند و هر ساله در ماه محرم به مراسم سنتی مذهبی نخل برداری و طوق گردانی می پردازند.
گزارش از فائزه صفری ، خبرنگار ایکنا در کاشان