احترام متقابل از شاخص‌های اصلی دیپلماسی اسلامی است
گروه اجتماعی: استادیار روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان در مورد شاخص‌های دیپلماسی اسلامی گفت: یکی از این شاخص‌ها احترام متقابل است، یعنی اولاً دو طرف باید یکدیگر را به شرافت و کرامت بپذیرند و حداقلی در دستیابی به اصول و اهداف در مذاکرات برای دو طرف ملاک قرار گیرد.
محمدعلی بصیری، استادیار روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) از اصفهان، اظهار کرد: اگر از طریق صلح نتیجه‌ای به دست نیامد از طریق جنگ اقدام می‌شود، ولی با این حال هدف هر دو راهکار بیان دیدگاه و اراده خود به طرف مقابل و چانه‌زنی و تحمیل اراده خود به طرف مقابل از موضع برابر یا از موضع احترام متقابل است.
وی افزود: این مقوله مهم در عرف، حقوق بین‌الملل، نزد عقلا و در اسلام پذیرفته شده است که ابتدا مسائل بین‌المللی و سیاست خارجی را از طریق مذاکره حل و فصل کنیم و اگر نتیجه‌ای گرفته نشد، وارد جنگ و ستیز شویم؛ برهمین اساس اکنون در بحث هسته‌ای در اولویت مذاکره را شروع کرده و گام به گام جلو می‌رویم.
استادیار روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان در مورد شاخص‌های دیپلماسی اسلامی گفت: یکی از این شاخص‌ها احترام متقابل است، یعنی اولاً دو طرف باید یکدیگر را به شرافت و کرامت بپذیرند و حداقلی در دستیابی به اصول و اهداف در مذاکرات برای دو طرف ملاک قرار گیرد.
وی ادامه داد: این تعابیری که گفته می‌شود در مذاکرات یک طرف باید از موضع برتری و تحکم جلو برود، مورد پذیرش اسلام نبوده و منطقی نیست.
بصیری با بیان اینکه اگر در مذاکره از موضع برتر بخواهیم عمل کنیم، مذاکره شکست خواهد خورد، تصریح کرد: مذاکره این است که از موضع برابر، احترام متقابل و به رسمیت شناختن یکدیگر شروع کنیم، ولو طرف مقابل دشمن باشد و چانه‌زنی‌ها ادامه پیدا کند تا خطوط قرمز دو طرف در نتیجه نهایی مورد توجه قرار گیرد.
استاد دانشگاه اصفهان بیان کرد: اگر در مذاکره هر طرف بخواهد از موضع قدرت، برتری و زیاده‌خواهی وارد شود، نتیجه‌ای جز بن‌بست ندارد و چیزی به دست نمی‌آید.
بصیری در پاسخ به این سؤال که با توجه به مفاد توافق لوزان، نسبت این توافق با اصل نفی سبیل که مورد تأکید در دیپلماسی اسلامی است، چگونه است؟، افزود: امروزه در حوزه بین‌الملل و در بحث هسته‌ای نمی‌توان گفت که می‌توانیم به‌طورکلی به اصل نفی سبیل دست پیدا کنیم.
وی با بیان اینکه نظام بین‌الملل فعلی بر سازمان‌های بین‌المللی، حوزه‌های نظامی، علم و فناوری، مالی و بانکی سلطه دارد، گفت: آنها براساس این سلطه اقتصادی، مالی، حقوقی و بانکی که بر نظام جهانی دارند، اگر دولتی نخواهد با آنها کنار بیاید، به راحتی آن دولت را در تنگنا قرار می‌دهند.
استاد دانشگاه اصفهان افزود: ما یک سری از موازین بین‌المللی را که عمدتاً دولت‌های غیر مسلمان طراحی کرده‌اند، پذیرفته ایم مثل حقوق بین‌الملل، اسناد بین‌المللی، آژانس و ان پی تی که عضویت در این نهادها دست و پای ما را می‌بندد.
وی ادامه داد: اصل نفی سبیل را در بعضی از مسائل مثل حوزه داخلی یک کشور در مقوله سیاست، حکومت و حقوق که دیگران سلطه و دخالت نداشته باشند را می‌توان داشت، ولی در حوزه بین‌الملل، منطقه و نظام جهانی چنین وضعیتی را نمی‌توان به صورت صد در صد نمی‌توان دست یافت.
استادیار روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان تصریح کرد: در اسلام این مسئله است که جامعه اسلامی باید از لحاظ تسلیحاتی و امکانات دفاعی همان حدی را که کفار دارند، داشته باشد تا تحت سلطه قرار نگیرد.
وی در ادامه درباره رعایت خطوط قرمز مذاکرات، گفت: اکنون در انتظار خروجی نهایی لوزان هستیم که قرار است تا 10 تیر مشخص شود، ولی مذاکره‌کنندگان معتقدند از خطوط قرمز رد نشده‌اند؛ زیرا مواردی مثل داشتن حق غنی‌سازی، داشتن چرخه غنی‌سازی در خاک ایران، نپذیرفتن نظارت‌های مازاد بر عرف آژانس و پروتکل و نپذیرفتن منع تحقیق و پژوهش در لوزان به‌عنوان خطوط قرمز پذیرفته شده است.
بصیری در مورد آینده مذاکرات گفت: ما نظامی ایدئولوژیک و منتقد نظام ناعادلانه بین‌المللی هستیم و قدرت‌های بانی این نظام همیشه با دولت های انقلابی و ایدئولوژیک مشکل دارند، یعنی در صدد مهار و کنترل چنین دولت‌هایی هستند، این در حالی است که دولت‌های انقلابی نیز در صدد تغییر نظم جهانی هستند.
وی ادامه داد: این چالش را 36 سال است با غرب داریم که امروز در مرحله‌ای به بحث هسته‌ای گره خورده و نهایتاً این روند در آینده هم ادامه دارد و این‌گونه نیست که تمام شود و با یک قرارداد هسته‌ای مشکلات حل شود.
استاد یار روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان افزود: شاید در بخشی از تنش‌ها و فشارها در بحث تحریم‌های مالی و اقتصادی کاهش پیدا کند، ولی همه آنها را حل و فصل نمی‌کند و احتمال دارد این روند سالیان سال استمرار پیدا کند.
بصیری با بیان اینکه مذاکره‌کنندگان و دستگاه سیاست خارجی باید واقع‌گرایی را در مسائل واقعی داخل کشور، منطقه و نظام بین‌الملل مد نظر داشته باشند، گفت: در مذاکرات نیز باید دیدگاه‌های موافق و مخالف جناح‌های مختلف در نشست‌ها حلاجی شود و حد وسط این دیدگاه‌ها محور قرار گیرد.
وی تصریح کرد: مذاکره‌کنندگان صرفاً به اکیپ تخصصی و یک سری از نخبگان مطرح کشور و احزاب اعتماد نکنند، بلکه باید اتاق‌های فکری طراحی شود از متخصصان علمی، دانشگاهی و کارشناسان ورزیده در حوزه‌های حقوقی، سیاسی، فنی، استراتژیک و نظامی تا مسائل را پیش ببرند تا قراردادی مرضی‌الطرفین و مورد اتفاق و اجماع نخبگان کشور به دست آید؛ نه اینکه قراردادی منعقد شود و بعد مذاکره‌کنندگان متهم شوند که به خاطر جناح خود، مصالح کشور را قربانی کرده‌اند.
