Quran baxımından ailənin funksiyası
Höccətül-İslam vəl-müslimin Məhəmməd Hacı Əbülqasim Dolabi “Quran baxımından ailə və qadın” müzakirəsinin ilk söhbətində “ailə funksiyaları” mövzusunu araşdırıb. Onu aşağıda oxuyacağınız:
Bəqərə surəsinin 35-ci ayəsində insanın yaradılışının əvvəldən ailə quruluşu ilə bağlı olduğu və Allah-taalanın insanı ailə kontekstində yaratdığını göstərir: "(Sonra) Biz (Adəmə) dedik: “Ey Adəm, sən zövcənlə (Həvva ilə) Cənnətdə qal və hər ikiniz oradakı meyvələrdən, istədiyiniz kimi, bol-bol yeyin, yalnız bu ağaca (buğdaya) yaxın gəlməyin! Yoxsa (özünüzə) zülm edənlərdən olarsınız”. Hətta insanın yüksəliş və eniş yolu da ailə kontekstində və onun yanında baş verir. İstər cənnətdə olarkən ki, Allah buyurur: "Ey Adəm, sən zövcənlə (Həvva ilə) Cənnətdə qal". İstərsə də Cənnətdən yerə qovulduqda olsun ki, Allah buyurur: “Hamınız birlikdə göydən yerə enin!” (Bəqərə, 38). Bu, ailənin əhəmiyyətindən və yüksək statusundan xəbər verir. Burada ailənin ən mühüm funksiyalarından bəzilərini qeyd edirik.
Ailənin sosial həyatda ən mühüm funksiyalarından biri iffəti qorumaqdır; İnsanlar təbii ehtiyaclarını ailə kontekstində və ailə qurduqdan sonra ödəyir və nəticədə cinsi əxlaqsızlıq və onun zərərləri cəmiyyətdən uzaqlaşdırılır. Həzrət Peyğəmbər (s) buyurur: "Evlənən şəxs dininin yarısını təmin etmişdir və dininin digər yarısını qorumaq üçün təqvalı olmalıdır".
Ailənin ikinci funksiyası uşağı qorumaq və onu tərbiyə etməkdir. Ailə uşaqların qayğısına qalmaq üçün təhlükəsiz mərkəz hesab olunur. Əlbəttə ki, bu qayğı təkcə fiziki qayğı ilə məhdudlaşmır, mənəvi-əxlaqi qayğı da qayğının ən mühüm cəhətlərindən biridir. İslam Peyğəmbəri (s) buyurur: “Vay axırəz-zaman övladlarının halına ki, mömin ataları onların tərbiyəsinə etinasız yanaşırlar”.
Ailənin üçüncü funksiyası qocalara qayğı göstərməkdir ki, bu da sağlam ailənin üstünlüklərindən hesab olunur. Yaşlılara ailədə baxılsa, onların xəsarətləri azalar. İslam yaşlılara ailədə baxılmasına dəvət edib. “Rəbbin yalnız Ona ibadət etməyi və valideynlərə yaxşılıq etməyi (onlara yaxşı baxıb gözəl davranmağı) buyurmuşdur. Əgər onların biri və ya hər ikisi sənin yanında (yaşayıb) qocalığın ən düşkün çağına yetərsə, onlara: “Uf!” belə demə, üstlərinə qışqırıb acı söz söyləmə. Onlarla xoş danış!” (İsra, 23).
Sosial nəzarət ailənin başqa bir funksiyasıdır; Əksər hüquq pozuntuları və azğınlıq halları ahəngdar ailə keçmişi olmayan insanlarda müşahidə olunur. Digər funksiya iqtisadi funksiyadır; Ailə üzvlərində mövcud olan vəzifələri və üzvlərin bir-biri üçün göstərdiyi qarşılıqlı xidmətləri bölməklə, ailə üzvləri üçün iqtisadi sinerji əldə edilir.
4128876
