Lübnan’da vakıf ve hayır kurumlarının durumuna kıs bir bakış
Lübnan, batı Asya'da, kuzeyde Suriye ile sınırlarını ve güneyde işgal altındaki Filistin'i paylaşan bir ülkedir. Lübnan'ın yönetmen ve Arap dünyasının kesişim noktasındaki coğrafi konumu, zengin bir tarihsel oluşuma ve dini, ırksal ve kültürel çeşitliliğe yol açmıştır.
Lübnan nüfusunun %54 Müslüman (Sünni, Şii, Dürzi ve Alevi) ve %40 Hıristiyan (çoğunlukla Maronit, Rum Ortodoks, Rum Katolik, Süryani ve Bölgesel Kilise) dır. Ülkede ayrıca kuzey Lübnan ve Türkiye'nin güneydoğusundan göç eden ve Sünni bölgelerde yaşayan küçük bir Kürt nüfusu var.
Şiiler (tek başına) Lübnan'daki en büyük mezheptir ve dünya çapında yaklaşık 16 milyon Lübnan asıllı insan yaşamaktadır. Brezilya en büyük Lübnan topluluklarına sahiptir. Arjantin, Avustralya, Kanada, Kolombiya, Fransa, İngiltere, Meksika, Venezuela ve Amerika Birleşik Devletleri'nde de büyük Lübnan toplulukları var.
Lübnanlıların çoğu iki dilli Arapça ve Fransızca konuşuyor. Sadece Hıristiyanlığın İslam ile kavşak noktası değil, aynı zamanda Arap dünyasını Avrupa'ya bağlayan kapıdır.
Lübnan'da Vakıflar
Lübnan'da bağışlar için iki yasal kaynak vardır:
Birinci tür kaynak, aile vakfı ile kamu vakfı vakfı arasındaki aile veya ortak vakf ile ilgilidir. İkinci tür yasal kaynaklar, çoğu İslami dini hükümler olan ve Ebu Hanife dinindeki en iyi görüşlere ve fetvalara dayanan kamu sadakalarının bağışlanmasıyla ilgilidir. Ancak, dini okullara ve hayır kurumlarına ilişkin hayır kurumları, onların dini kurallarına ve özel kanunlarına tabidir.
Lübnan Aile Vakfı Kanunu'nda (1947) vakıfla ilgili hukuki metinlerin İslam hukuku kurallarından türetilmiş olması ve dolayısıyla bu kanunların söz konusu İslam mezheplerinden birini kısıtlamaması, tüm İslam hukukunun kurallarını kullanması dikkat çekicidir. Her mezhepten istenilen ilgiyi sağlayan, toplumun şart ve koşullarına uygun ve amaçlanan hedeflere daha uygun olanı alınmıştır.
Lübnan'ın önde gelen camileri
Lübnan, camilerin ve kiliselerin yan yana inşa edildiği bir ülke olarak biliniyor ve tüm il ve şehirlerdeki camiler, nüfus türüne göre Şii ve Sünnilere tahsis edilmiş. Trablus ve Seyda’daki Al-Omari Camii, Baalbek'teki Ras Al-Imam Al-Hüseyin Camii ve Lübnan'ın Cabal eyaletindeki Deyr el Kamer ve Cebil camileri gibi birçok tarihi cami var.
Ayrıca Lübnan'da Şii ve Sünnilerin farklı bölgelerinde Enbiyalara atfedilen onlarca cami var. Örneğin Akkar'daki Hızır Camii, Al-Nabi Şit Camii, Bekaa'daki Al-Nabi Al-İlya Camii ..vb
Lübnan'daki Sünni camileri sadece namaz vakitlerinde açıktır, ancak Şii camileri her zaman açıktır ve bazı özel camiler dışında genellikle kadınların cemaat namazı kılmaları için özel bir yer yoktur. Ramazan Bayramı ve Kurban Bayramı gibi günlerde cemaatle namaz kılınır ve camilerde fitre, zekat ve sadakalar toplanır.
Cami inşası ve vakıf meselesine gelince, Lübnan'da insanlar camileri hayattayken inşa eder yada ölen şahsın varisleri tarafından inşa edilmeleri yaygındır, ancak camilere genellikle peygamberler, imamlar ve halifelerin adı verilir.
El Omari Ulu Camii
Geçtiğimiz yüzyıllarda ve İslam'ın fetihleri sırasında Beyrut'ta "El-Omar Camii" olarak adlandırılan ilk Lübnan camisi, Beyrut'un fethi sırasında Ömer bin Al-Hattab tarafından yaptırılmıştır. Şu anda Lübnan Temsilciler Meclisi'nin ve ülkenin en eski camisinin yanındadır. Frenkler döneminde kiliseye dönüştürülen bu caminin MS 1189'da Selahaddin tarafından restore edildiği söylenmektedir. Frenklar 1197'de Beyrut'u işgal ettiklerinde, 1291'de Müslümanlar tarafından geri alınıncaya kadar onu bir katedrale dönüştürdüler.
Ras Al-Imam Al-Hüseyin Camii
Ras al-Hüseyin Camii, Lübnan'ın Baalbek şehrinde yer almaktadır. Baalbek, Lübnan'da Kerbela olayından sonra esirlerin bir süre kaldığı ve İmam Hüseyin'in (a.s) mübarek başını taşıyan Yezidi ordusunun bu şehirde bir derenin yanına çadır kurduğu tarihi ve dini bir şehir.
Bugün farklı İslam ülkelerinde Ras el-İmam El-Hüseyin (a.s) Camii adı verilen camiler bulunmakta olup, bunlardan biri Lübnan'ın Baalbek kentinde İmam Mübarek'in (a.s) mübarek başının tutulduğu yerde inşa edilmiştir.
Camide bu hikayenin doğruluğunu teyit eden bir kitabe vardır ve bu caminin varlığı Baalbek kentinin tarihi dini değerine katkıda bulunur. O sırada İmam Zeynel Abidin'in (a.s) orada namaz kıldığı ve halka hitaben bir konuşma yaptığı söylenir. Bu camide, üzerine İmam Hüseyin'in (a.s) mübarek başının konduğu söylenen büyük bir taş vardır.
Fahreddin Camii
Fahreddin Camii, Lübnan'ın Deir al-Kamar kentinde bulunan bir camidir. Bu cami 1493 yılında inşa edilmiştir. Bölgedeki ve Lübnan'ın Cebal eyaletindeki en eski camidir. Fahreddin, Osmanlı döneminde bölgeye hakim olmuştur. İyi ve sağduyulu bir hükümdar olarak yad edilmektedir.
Muhammed El-Amin Camii
Muhammed Al-Amin Camii (sav), Beyrut'un merkezinde, Şüheda Meydanı yakınında bir camidir. Bu camide ibadet edenler çoğunlukla Sünni Müslümanlardır. 2002-2007 yılları arasında inşa edilen cami, ölümünden sonra aynı camiye gömülen eski Lübnan Başbakanı Refik Hariri tarafından kuruldu. Bu caminin mimarı Azmi Fahuri, bu caminin firuze kubbesini Osmanlı sanatının birleşiminden seçmiştir. Bu nedenle bu cami İstanbul'daki Sultan Amir Ahmed Camii'ne çok benzemektedir. Bu cami Lübnan'daki en büyük ve en güzel camidir.
Lübnan Dar-ul Fetvası
Lübnan'daki ana Sünni dini yapı olarak kabul edilen Lübnan Fetvası, Lübnan'daki ana Sünni otoritedir. Aynı zamanda dini okullar işletir ve ülkedeki camileri denetler. Dar al-Fetva'nın merkezi Beyrut'ta, ancak kuzey bölgesinde ve Trablus'ta Lübnan'da, özellikle çevre bölgelerde dini faaliyetlerle ilgilenen başka bir merkez daha bulunmaktadır.
Lübnan Genel Vakfı
Genel olarak, Lübnan Vakıflar Genel Müdürlüğü iki alanda faaliyet göstermektedir: vakıflar ve camiler. Vakıflar alanında, bu ofis vakfiyeleri denetlemek, mülk yatırımı yapmak ve vakıfları korumakla görevlidir ve camiler alanında da camileri denetler ve kontrol eder.
Şii Yüksek Konseyi
Yüksek Şii Konseyi, Başbakan'ın gözetiminde faaliyet gösteren ve İmam Musa Sadr tarafından kurulan ülkede Lübnanlı Şiilerin ana otoritesidir. Konsey 1967'de kuruldu ve 1969'da İmam Musa Sadr ilk başkanlığına seçildi.
Sosyal İşler Bakanlığı
Lübnan toplumunun insani gelişimi ve halka sosyal hizmetlerin sunulması amacıyla kurulan Sosyal İşler Bakanlığı, kuruluşundan bu yana tüm çabalarını toplumun gelişmesine ve ihtiyaç sahiplerine yardım sağlamaya adamıştır.
Zekat Sandıkları
Zekat Sandıkları, Lübnan'ın 1984 yılından beri faaliyet gösteren sosyal, kültürel ve kalkınma alanlarında faaliyet gösteren hayır merkezlerinden biridir. Bu merkezin temel amacı, Müslümanlardan zekat almak ve gerekli mahallelerde ve bu yardımı hak edenler için kullanmaktır.
Zekat Sandıklarının faaliyetleri arasında yaşlılara, kadınlara, dullara, hastalara ve diğer ihtiyaç sahiplerine maddi yardımda bulunulmaktadır.
Çocukları Himayet Hayır Vakfı
Bu topluluk, çocukları çeşitli alanlarda destekleyen ve önemseyen bir hayır ve insani yardım kuruluşudur. Enstitü 1949 yılında kurulmuş ve faaliyetlerine çocukların bakımı ve velayeti ile başlamıştır. Bu cemiyet, 48 diğer cemiyet ve diğer kurumlarla işbirliği içinde çalışmaktadır.
İslami destinasyonlar hayır enstitüsü
İslami Amaçlar Enstitüsü, 1878 yılında Lübnan'da kurulmuş ve ülkede yaklaşık 1,5 asırdır faaliyet göstermektedir. Enstitü, sağlık hizmetlerinin sağlanması, eğitim ve kültür hizmetleri dahil olmak üzere çeşitli alanlarda faaliyet göstermektedir.
Muberrat Hayır Kurumu
Bu hayır kurumu 1978 yılında Lübnan'da kuruldu. Başlangıçta bu enstitünün kuruluş amacı yetim ve sokak çocuklarını korumaktı. Ancak birkaç yıl sonra, merkezin faaliyetleri eğitim, kültür ve sağlık faaliyetleri de dahil olmak üzere diğer insani faaliyetleri içerecek şekilde genişledi.
İslami Vakıflar Genel Müdürlüğü
Lübnan'ın Sünni Müslümanları, 1955 Lübnan kanunu uyarınca din işleri ve hayır işleri konularında tam bağımsızlık kazanabildiler ve vakıfları İslami kanunlara ve şeriata göre yönetebildiler. Lübnan Cumhuriyeti Baş Müftüsü, Lübnan'daki Sünni Müslümanların dini lideridir ve vakıfların yönetimi ile ilgili tüm kararları ve yasaları inceler ve yayınlar ve ayrıca Lübnan'ın çeşitli bölgelerindeki yerel müftüleri denetler.
Başmüftü ayrıca cami imamlarını, vaizleri, Kur’an ve dini ilimler hocalarını ve müezzinleri tayin eder .
Akar Vakıflar Ofisi
Bu ofis, Akar bölgesinde vakıfla ilgili faaliyetler yürütmektedir. Akar Vakıflar Vakfı, vakfiye faaliyetlerine ek olarak bölgedeki camileri ve din işlerini takip ve denetler.
Akar Vakıflar Diyanet İşleri Başkanlığı, Akar Vakıflar Şubesi bünyesinde faaliyet göstermekte olup, bölgenin din işleri arasında imamlar ve vaizlerle toplantılar yapmak, dini bayramları denetlemek, okullara din hocası sağlamak, okullara dini eğitim kitapları vermek yer almaktadır. , dini konularda süreli yayınlar hazırlar ve bu tür faaliyetlerde bulunur.
Kaynaklar:
"Lübnan'da Bağış ve Yardım Sistemine Giriş" kitabı, derleyen: Yenileme ve Dönüşüm Ofisi, Vakıf ve Hayır Kurumu Kalkınma ve Destek Yardımcısı, Tahran, 2017
https://ar.wikipedia.org/wiki/ المجلس_الإسلامي_الشييي_الأعلى
https://www.zakat.org.lb
http://www.makassed.org.lb
https://mabarrat.org.lb
https://www.darelfatwa.gov.lb
En çok konuşulan başlıklar 