Ədalət üstündür, yoxsa infaq etmək?
Sosioloq və din sahəsində tədqiqatçı olan İmad Əfruğ “Nəhcül-bəlağə”dən iqtibaslar haqqında mühazirəsində İmam Əlinin (ə) fikirlərini təqdim edir. O, İmam Əlinin (ə) nəzərindən “Ədalətin infaqdan üstünlüyü” mövzusunda danışıb. Bunu aşağıda ətraflı şəkildə oxuya bilərsiniz.
İmam Əlinin (ə) ictimai ədalətə diqqəti və Beytul-Mala qarşı həssaslığı, gəlir və təbəqə boşluqlarının doldurulması əvvəllər də qeyd edilmişdir. Bu gün üçün Nəhcül-bəlağənin 437-ci hikmətini seçdim. Bu hikmət Nəhcül-bəlağənin bütün xütbələri, məktubları və hikmətləri kimi, həqiqətən də şah əsərdir və nəzəriyyə vermə sahəsində misilsizdir.
İmam Əlidən (ə) soruşdular ki, hansı daha yaxşıdır, ədalət, yoxsa infaq? Həzrət (s) ədalət dedi Həzrət buyurdu ki, ədalət. Ədalət hər şeyi öz yerinə qoyur; infaq isə onu öz yerindən çıxarır. Ədalət xalqın ümumi planıdır; İnfaq müəyyən bir qrupa aiddir. Beləliklə, ədalət daha üstündür.
Ədalət bir haqq və vəzifədir. Ədalət xalqın haqqıdır, hökmdarların vəzifəsidir. Amma infaq belə deyil. İnfaq nə xalqın, nə də hökmdarların və xüsusi təbəqələrin vəzifəsidir. İnfaq əta etməkdir. Heç kəs verməməkdə ittiham olunmur. Lakin ədalət struktur və ümumi məsələdir.
İnfaq fərdi bir hərəkətdir və hər bir insan nəyisə əta edə də bilər, etməyə də bilər. Başqasının haqqı bizimdə olduqda, onun haqqını öz adımızdan əta edə bilmərik və buna icazə verilmir. Ona görə də ədalət məsələsinə daha çox diqqət yetirilməlidir.
Əgər biz yalnız infaq etməyə və bərabərliyə üz gətirsək, ədalətsizliyin struktur infrastrukturundan özümüzü laqeyd qoysaq və məhrum etsək, davranışımızda bir növ aldadıcı amillər meydana çıxacaq. Bununla da başqalarını bilərəkdən və ya bilməyərəkdən aldadırıq. Hətta bəzi hallarda infaq etdiyimiz və ya bunun üçün zəmin yaratdığımıza görə cəmiyyətə minnət də qoyuruq. İnsanlar bilməlidirlər ki, bu məsələ hökmdarların vəzifəsidir. Onlar ədalətin bərqərar olması üçün lazımi tədbirləri görməlidirlər.
Burada əxlaq və ədalət məsələsi ilə bağlı sual yaranır ki, hansı biri digərindən üstündür? Cavab budur ki, əvvəl ədalət, sonra əxlaq. Cəmiyyətdə ədalət bərqərar olunduqda və hər kəs əsas məqbul standart və həyat səviyyəsinə malik olduqda, insanların əxlaqlı olması üçün də zəmin yaranır.
İnsanı ilk növbədə əxlaqa dəvət etmək olmaz ki, bəlkə əxlaqlı olmaqla cəmiyyətdə ədalət də bərqərar oldu. Ən azından bu kontekstdə əxlaq ilə ədalətin qarşılıqlı əlaqəsini bəyan edə bilərik ki, bu ikisinin bir-biri ilə qarşılıqlı əlaqəsi var. Yəni əxlaqlı insanlar daha yaxşı edə bilərlər sosial ədaləti həyata keçirib və ona zəmin yaradsınlar. Deməli, İmam Əlinin (ə) nəzərindən ictimai ədalət xalqın ümumi planı, xalqın haqqı və idarəçilik vəzifəsidir. O, əta etmək, infaq etmək və bərabərlikdən qat-qat üstündür.
3966811
