فناوری؛ ابزاری برای ورود قرآن به خانه‌ها
محمدرضا توحیدی‌پور گفت: مؤسسات از ظرفیت شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های بومی برای ارتباط مستمر با قرآن‌آموزان استفاده کنند. نگاه ما این است که فناوری نه رقیب آموزش سنتی، بلکه مکمل آن است؛ ابزاری که می‌تواند قرآن را به خانه‌ها ببرد.
اولین جلسه هیئت مدیره اتحادیه مؤسسات قرآن و عترت استان کرمان طی هفته گذشته برگزار و مدیرعامل اتحادیه مؤسسات قرآن و عترت استان کرمان انتخاب شد. این انتخاب نشان‌دهنده یک رویکرد مدیریتی جدید است، رویکردی که به‌دنبال ادغام تجربه موفق مدیریتی در حوزه‌های صنعتی و کارآفرینی با مأموریت اصلی نهادهای امور قرآنی است. با در نظر گرفتن چالش‌هایی نظیر لزوم بازیابی ظرفیت‌های پساکرونا و نیاز به ایجاد پایداری مالی در مؤسسات، این انتصاب بر لزوم بهره‌گیری از الگوهای نوین مدیریتی و توسعه پایدار در این نهاد فرهنگی تأکید دارد. در شرایطی که مؤسسات قرآنی استان پس از چالش‌های اخیر به رویکردهای مدیریتی نوین و شیوه‌های درآمدی پایدار نیاز دارند؛ در این راستا خبرنگار ایکنا از کرمان گفت‌وگویی را با محمدرضا توحیدی‌پور، مدیرعامل اتحادیه مؤسسات قرآن و عترت استان کرمان داشته است که در ادامه با هم می‌خوانیم؛
بیشتر بخوانید
اولین جلسه هیئت مدیره اتحادیه مؤسسات قرآن و عترت استان کرمان برگزار شد
ایکنا_ به‌عنوان مدیرعامل اتحادیه تشکل‌ها و مؤسسات قرآن و عترت استان کرمان، اصلی‌ترین چالش ساختاری یا حمایتی که هم‌اکنون بر سر راه توسعه فعالیت‌های این مؤسسات در سطح استان کرمان وجود دارد، چیست و چه راهکاری برای برطرف کردن آن پیشنهاد می‌دهید؟
اصلی‌ترین چالشی که مؤسسات قرآنی استان با آن روبه‌رو هستند، ضعف در ساختار حمایتی و شبکه‌ای است. مؤسسات فعالی داریم که از نظر محتوا و انگیزه بسیار قوی‌اند، اما چون ارتباط سازمان‌یافته‌ای با هم و با نهادهای بالادستی ندارند، بعضی ظرفیت‌ها هدر می‌رود.
از طرف دیگر، عدم ثبات در منابع مالی و نبود سازوکارهای نظارتی یکپارچه باعث می‌شود برنامه‌ریزی بلندمدت برای توسعه فعالیت‌ها دشوار شود. در اتحادیه، تلاش خواهیم کرد تا با ایجاد یک سامانه جامع اطلاعات مؤسسات قرآنی استان، ارتباط ساختاری بین شهرستان‌ها برقرار کنیم و ضمن شفاف‌سازی عملکرد، بستر هم‌افزایی و حمایت هدفمند را فراهم کنیم.
همچنین به‌دنبال این هستیم که از ظرفیت خیران و صنایع استان برای حمایت غیردولتی و پایدار از فعالیت‌های قرآنی استفاده کنیم تا مؤسسات بتوانند با استقلال بیشتری کار کنند.
ایکنا_ از سال 91 فعالیت خود را در مؤسسه محبین اهل بیت(ع) رفسنجان آغاز کردید و در دوران کرونا با کاهش تعداد قرآن‌آموزان همراه بودید، برای بازیابی و افزایش مجدد نشاط حضوری در مؤسسات قرآنی استان در دوران پس از کرونا چه استراتژی‌هایی اتخاذ کرده‌اید؟
دوران کرونا برای همه مؤسسات فرهنگی، دوران سختی بود، چون ارتباط حضوری که اساس کار تربیتی و قرآنی است، تقریباً از بین رفت. بعد از کرونا، یکی از اولویت‌ها در مؤسسه ما و سپس در سطح اتحادیه این بود که نشاط جمعی و ارتباط چهره‌به‌چهره را دوباره احیا کنیم.
برای این کار، چند اقدام انجام دادیم: اول، کلاس‌ها را با برنامه‌های جذاب‌تر و ترکیبی از آموزش و نشاط فرهنگی شروع کردیم تا مخاطب به فضای مؤسسه برگردد. دوم، از ظرفیت خانواده‌ها استفاده کردیم؛ یعنی والدین را هم در برنامه‌ها دخیل کردیم تا فرزندان را به استمرار حضور تشویق کنند و سوم، آموزش مجازی را کنار نگذاشتیم بلکه به‌صورت تکمیلی نگه داشتیم تا کسانی که امکان حضور ندارند، ارتباطشان با قرآن قطع نشود. در بسیاری از مؤسسات شاهد بازگشت تدریجی قرآن آموزان هستیم و برنامه‌هایی برای توسعه گروه‌های سنی نوجوان و جوان در دست داریم.
ایکنا_ دریافت نشان عالی مدیر سال نشان‌دهنده موفقیت شما در مدیریت صنعتی است. چگونه توانسته‌اید آموخته‌ها و الگوهای موفقیت‌آمیز خود در مدیریت کارآفرینی و افزایش تولید را در حوزه فرهنگی و قرآنی نهادینه کنید؟
مدیریت، اگر بر پایه اصول علمی و روحیه جهادی باشد، در هر حوزه‌ای جواب می‌دهد؛ چه در صنعت، چه در فرهنگ. تجربه صنعتی به من یاد داد که برای رسیدن به نتیجه، باید فرآیندها را دقیق طراحی کرد و منابع انسانی را به‌درستی هدایت کرد. در حوزه قرآنی هم از همین نگاه استفاده خواهم کرد؛ یعنی به‌جای کارهای پراکنده، برنامه‌محوری، هدف‌گذاری و ارزیابی مستمر را جدی بگیریم.
سعی خواهم کرد فرهنگ «کار تیمی»، «انضباط اجرایی» و «نتیجه‌محوری» را از فضای صنعت به فضای فرهنگی منتقل کنم. البته در حوزه قرآنی، روح معنویت و اخلاص هم به این ترکیب اضافه می‌شود که آن را بسیار ارزشمندتر می‌کند.
ایکنا- نقش اتحادیه تشکل‌ها و مؤسسات قرآن و عترت در ایجاد هم‌افزایی و جلوگیری از موازی‌کاری بین مؤسسات کوچک و بزرگ در شهرستان‌های مختلف استان کرمان چیست؟
اتحادیه دقیقاً برای همین مأموریت شکل گرفته است؛ یعنی ساماندهی و هم‌افزایی. ما امروز در استان کرمان بیش از صد‌وهشتاد مؤسسه قرآنی داریم که هر کدام ظرفیت‌های خاصی دارند، اما اگر این ظرفیت‌ها در یک مسیر مشترک قرار نگیرند، بخشی از انرژی‌ها هدر می‌رود.
در اتحادیه سعی خواهیم کرد با تشکیل کارگروه‌های تخصصی (مثل آموزش، تبلیغ بانوان، فضای مجازی و اقتصاد قرآنی) مؤسسات را حول مأموریت‌های مشترک جمع کنیم. اتحادیه نقش نقشه راه واحد را دارد؛ یعنی مؤسسات به‌جای رقابت بی‌ثمر، می‌توانند در یک مسیر هم‌افزا فعالیت کنند و تجربه‌هایشان را با هم به اشتراک بگذارند.
ایکنا_ با توجه به اهمیت کارآفرینی، آیا برنامه‌ای برای ایجاد مدل‌های درآمدزایی پایدار برای مؤسسات قرآن و عترت استان کرمان وجود دارد تا وابستگی آن‌ها به کمک‌های دولتی کاهش یابد؟
بله، یکی از دغدغه‌های جدی من همین موضوع است. واقعیت این است که اگر مؤسسات قرآنی بخواهند روی کمک‌های مقطعی دولتی تکیه کنند، برنامه‌ریزی بلندمدت ممکن نخواهد بود.
به همین دلیل در اتحادیه به‌دنبال طراحی مدل‌های درآمدزای پایدار و متناسب با شأن قرآنی مؤسسات هستیم. مثلاً در برخی شهرستان‌ها طرح‌هایی مثل تولید محصولات فرهنگی با محتوای قرآنی، راه‌اندازی کارگاه‌های آموزشی مهارتی با محوریت اخلاق و قرآن، و ایجاد مراکز مشاوره خانواده بر پایه آموزه‌های دینی را در دست اجرا داریم.
همچنین ارتباط با صنایع و خیرین استان را برای جذب حمایت‌های هدفمند و غیرمستقیم دنبال می‌کنیم تا مؤسسات به استقلال مالی برسند. هدف ما این است که مؤسسات قرآنی، نه فقط مصرف‌کننده منابع، بلکه تولیدکننده ارزش فرهنگی و اقتصادی باشند.
ایکنا_ در حوزه آموزش مجازی و استفاده از فناوری‌های نوین در آموزش قرآن، مؤسسات استان کرمان در چه جایگاهی قرار دارند و برنامه‌ریزی شما برای ارتقای این بخش چیست؟
کرمان در این زمینه پیشرفت خوبی داشته ولی هنوز تا نقطه مطلوب فاصله داریم. در دوران کرونا تجربه‌های ارزشمندی در آموزش مجازی به دست آمد که نباید کنار گذاشته شود.
برنامه اتحادیه این است که از این تجربه برای ایجاد یک بستر آموزش ترکیبی (حضوری و مجازی) استفاده کنیم. ضمن اینکه به مؤسسات توصیه کرده‌ایم از ظرفیت شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های بومی برای ارتباط مستمر با قرآن‌آموزان استفاده کنند. نگاه ما این است که فناوری نه رقیب آموزش سنتی، بلکه مکمل آن است؛ ابزاری که می‌تواند قرآن را به خانه‌ها ببرد.
ایکناـ سابقه شما در یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان که منجر به افزایش تولید و اشتغال‌زایی شده قابل تأمل است. آیا به‌دنبال بومی‌سازی نوآوری‌ها در محتوای آموزشی قرآن و عترت استان هستید؟
قطعاً همین‌طور است. باور دارم که نوآوری در حوزه دینی هم به همان اندازه‌ای که در صنعت اهمیت دارد، ضروری است. در حوزه آموزش قرآن باید بتوانیم محتوا را متناسب با زبان نسل جدید ارائه دهیم.
برای مثال، در مؤسسه محبین اهل بیت(ع) طرحی را اجرا کردیم با عنوان «قرآن برای زندگی» که هدف آن پیوند دادن مفاهیم قرآنی با مسائل روزمره زندگی بود.
یعنی به‌جای اینکه صرفاً به حفظ آیات اکتفا کنیم، تلاش کردیم کاربرد عملی آیات در رفتار، اخلاق، روابط اجتماعی و شغلی افراد را آموزش دهیم. این نوع نگاه، دقیقاً همان بومی‌سازی نوآوری است؛ یعنی تولید محتوایی متناسب با فرهنگ و نیاز جامعه‌ی خودمان.
ایکناـ ارزیابی شما از سطح تعامل و همکاری بین مؤسسات مردمی قرآن و عترت و نهادهای رسمی در استان کرمان چگونه است؟ آیا ظرفیت‌های خالی در این همکاری‌ها وجود دارد؟
همکاری‌ها در مجموع خوب بوده، اما به نظرم هنوز از همه ظرفیت‌ها استفاده نشده است. در برخی شهرستان‌ها ارتباط مؤسسات با نهادهای رسمی کاملاً فعال و اثرگذار است، اما در بعضی نقاط، هنوز موازی‌کاری یا نبود هماهنگی دیده می‌شود.
یکی از وظایف اتحادیه دقیقاً همین است که به‌عنوان پل ارتباطی بین مؤسسات مردمی و دستگاه‌های حاکمیتی عمل کند. ما در حال تدوین یک نقشه تعامل مشترک با اداره‌کل ارشاد و سازمان تبلیغات هستیم تا مأموریت‌ها تقسیم و ظرفیت‌ها تجمیع شود. معتقدم هرچه این همکاری‌ها نظام‌مندتر شود، بازده فرهنگی فعالیت‌های قرآنی در استان چند برابر می‌شود.
ایکناـ شما به‌عنوان یک چهره قرآنی و مدیری موفق، برای جذب نسل جوان و نوجوان به فعالیت‌های مستمر در مؤسسات، به‌جای فعالیت‌های مقطعی، چه رویکرد مدیریتی جدیدی را توصیه می‌کنید؟
جوان نیاز به ارتباط صمیمی، تجربه واقعی و حس اثرگذاری دارد. ما اگر بخواهیم آن‌ها را به حضور مستمر در فعالیت‌های قرآنی ترغیب کنیم، باید فضا را از حالت رسمی و خشک خارج کنیم. اعتقاد دارم مؤسسات باید به‌جای کلاس قرآن، سبک زندگی قرآنی را ترویج کنند.
یعنی مثلاً نوجوان وقتی وارد مؤسسه می‌شود، علاوه بر آموزش تلاوت، در قالب فعالیت‌های اجتماعی، فرهنگی، ورزشی و هنری هم درگیر شود.
در واقع باید برای او «تجربه زیسته قرآنی» بسازیم، نه فقط آموزش نظری. از نظر مدیریتی هم باید جوانان را در تصمیم‌سازی‌ها مشارکت دهیم تا احساس کنند بخشی از حرکت مؤسسه هستند، نه فقط مخاطب آن.
ایکنا_ در افق پنج‌ساله، هدف کلان شما به‌عنوان مدیر جدید مؤسسات قرآن و عترت استان کرمان چیست؟
هدف من در افق پنج‌ساله این است که مؤسسات قرآنی استان کرمان به مرحله‌ای برسند که هم از نظر کیفیت آموزشی استاندارد باشند و هم از نظر ساختاری و مالی مستقل. به عبارت دیگر، می‌خواهیم از وضعیت فعالیت‌های جزیره‌ای به سمت یک شبکه منسجم، پویا و خودکفا حرکت کنیم.
افزایش درصد نفوذ آموزش‌های قرآنی در بین دانش‌آموزان، راه‌اندازی سامانه جامع مؤسسات و تربیت نیروی انسانی متخصص در حوزه قرآن و عترت از اهداف اصلی این برنامه است. ان‌شاءالله در پنج سال آینده، کرمان بتواند الگوی مدیریت قرآنی مردمی برای سایر استان‌ها باشد.
انتهای پیام
