مسجد در عصر پیامبر(ص) محلی برای دادخواهی بود

حجت‌الاسلام مصطفی اژدری، مدیر مرکز رسیدگی به امور مساجد استان کرمان در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا از کرمان با تبریک روز جهانی مسجد، با بیان اینکه اهمیت و جایگاه مسجد را باید سیره پیامبر اکرم (ص) و اهل بیت(ع) جستجو کرد، اظهار کرد: از بدو تأسیس حکومت اسلامی در صدر اسلام، مهم‌ترین مراکز تجمع، عبادت، آموزش معارف دینی و علمی، تصمیم‌گیری و حل مسائل مهم مسلمانان مساجد بوده‌اند. 

وی افزود: پیامبر گرامی اسلام (ص) در گفتار و کردار خویش، مسلمانان را به بزرگداشت و احترام مساجد رهنمون می‌شدند. در این باره بیان شده که رسم رسول خدا (ص) این بود که هر گاه از سفری برمی‌گشت، ابتدا به مسجد می‌رفت و دو رکعت نماز می‌خواند، سپس در آن جا می‌نشست و مردم به دیدنش می آمدند.

حجت الاسلام اژدری گفت: ابوبصیر می‌گوید: از امام صادق (ع) علت تعظیم مساجد را پرسیدم، فرمودند: «به این دلیل به تعظیم مساجد امر شده که آن ها خانه های خدا در زمین اند». در این باره، روایت دیگری از پیامبر اسلام (ص) بیان شده که حضرت فرمودند: «خداوند تبارک و تعالی فرموده است: مساجد خانه های من در زمین به شمار می آیند؛ آن ها برای اهل آسمان می درخشند، همان طور که ستارگان برای اهل زمین درخشش دارند».

وی به اشاره به اینکه در روایات اهل بیت (ع) درباره تعظیم مساجد، کارهای زیر پیشنهاد شده است، افزود: خوشبو کردن مساجد، پوشیدن لباس های نیکو برای حضور در مسجد، خواندن دو رکعت نماز تحیت در ابتدای ورود به مسجد، باقی ماندن در مسجد پس از شنیدن صدای اذان، رعایت بهداشت مسجد، نخوابیدن در مسجد، محل داد و ستد قرار ندادن مساجد، پرهیز از خواندن شعرهای دنیایی، توجه به روشنایی مساجد و هر کاری که باعث رونق و آبادانی مسجد می‌شود نیز از جمله کارهایی هستند که می‌توان در جهت تعظیم به مسجد انجام داد.

مدیر مرکز رسیدگی به امور مساجد استان کرمان اظهار کرد: کارکرد دینی و تبلیغی مساجد در درجه اول وظیفه نهادهای دینی جامعه اسلامی به شمار می آیند که شعائر دینی و آداب مذهبی در آن اقامه شده و دین خدا به صورت دائمی در آنجا از سوی پیروان به نمایش گذاشته می‌شود، همچنین تبلیغ دین، ایراد خطبه های تبلیغی و نیز ابلاغ احکام مهم دین، یکی دیگر از کارکردهای مساجد است.

وی در ادامه سخنانش از کارکرد حقوقی و قضایی مساجد سخن به میان آورد و افزود: یکی از برنامه‌های پیامبر در مساجد، رسیدگی به امور قضایی بود. مسجد در آن روزگار، یک دادگستری به تمام معنا بود که عموم کارهای دادخواهی در آنجا صورت می پذیرفت. همچنین، ظرفیت‌های مسجد در حل مشکلات خانوادگی، نظیر آموزش مهارت‌های زندگی، مداخله در بحران‌های خانوادگی، سرکشی از خانواده‌های آسیب‌دیده و ایجاد مراکز مشاوره خانواده در مساجد و در یک کلام استفاده کاربردی و نظام‌مند از آموزه‌های اسلامی با محوریت خانه‌های مردمی خدا، باعث حل بهتر و مؤثرتر مشکلات زوجین و خانواده‌ها می‌شود.

حجت‌الاسلام اژدری ادامه داد: در کنار کارکرد دینی، وسیع ترین کارکرد مساجد در صدر اسلام، کارکرد سیاسی آنها بود، به طوری که مسجد رسما یک نهاد سیاسی در جامعه به شمار می‌رفت. صدور فرمان‌های حکومتی، اعلام برنامه‌های حکومت، پذیرش سفیران کشورها و اقوام دیگر، انتشار و ابلاغ اخبار مهمی چون اخبار جنگ، برپایی محافل مشورتی، بیعت کردن، انتصاب کارگزاران و سفیران و نیز استیضاح کارگزاران، از کارکردهای سیاسی مهم آن زمان بود که همگی در مسجد انجام می‌شد.

وی اظهار کرد: در جریان انقلاب اسلامی ایران، امامین انقلاب کوشیدند مساجد را احیا نمایند و آنها را به جایگاه اصلی خودشان برگردانند. به همین دلیل، پس از انقلاب، مساجد بیش از پیش مورد توجه قرار گرفتند و با گسترش خدمات و فعالیت‌های آنها، در عرصه‌های گوناگون فردی و اجتماعی نقش‌آفرین شدند.