اصل هدف آفرینش شهود باطنی خداوند است

معصومه حاجی‌مقصودی، مدرس حوزه و دانشگاه در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا از کرمان، به شرحی از آیه شریفه «أَ يَحْسَبُ الْإِنْسانُ أَنْ يُتْرَكَ سُدىً: آیا انسان گمان می‌کند بیهوده و مهمل [و بدون تکلیف و مسئولیت] رها می‌شود؟!»(سوره قیامت آیه 36) پرداخت و گفت: در این آیه به یک استدلال درباره معاد برای انسان ‌های منکر قیامت پرداخته شده است و هدفمندی آفرينش از سوی خداوند حکیم را بیان کرده است.

وی با بیان اینکه اصل آیه، هدفمندی زندگی دنیوی را بیان می‌کند، ادامه داد: آیه 36 سوره قیامت نشان می‌دهد که انسان براى هدف بزرگترى يعنى زندگى جاويدان در جوار قرب رحمت خداوند و تكامل آفريده شده است و همین که در این دنیا تکالیف الهی متوجه اوست باید اعمالش در آخرت مورد محاسبه قرار گیرد و لازمه این امر، عدالت و حسابگری خداوند نسبت به اعمال صالحان و طالحان در قیامت است. 

حاجی‌مقصودی در پاسخ به این سؤال که با توجه به تفاسیر متعدد از آیه 36 سوره قیامت، هدف از آفرینش انسان چیست، بیان کرد: آیه فقط به اصل هدفمندی آفرینش اشاره دارد و به هدف اشاره صریح نکرده است. اما با مراجعه به آیات دیگر از جمله آیه شریفه «يَا أَيُّهَا الْإِنْسَانُ إِنَّكَ كَادِحٌ إِلَی رَبِّكَ كَدْحًا فَمُلَاقِيهِ» می‌توان فهمید هدف نهایی همان ملاقات و شهود باطنی خداوند است.

این مدرس حوزه علمیه در خصوص اینکه آیا آیه 36 سوره قیامت متوجه زندگی دنیوی نیز است یا نه، بیان کرد: این آیه در حقیقت به انسان می‌فهماند که در این دنیا بیهوده رها نشده است و نباید در طی مسیر دنیا، آخرت را فراموش کند. باید مقصد اصلی او آخرت باشد که این خود سبب رحمت و پادش بزرگ است. البته این مسئله به معنای کنار گذاشتن دنیا و زیبایی­‌های دنیا نیست بلکه بهره­‌مندی از دنیا با هدف رسیدن به عاقبت و آخرتی سعادتمندانه است.

حاجی‌مقصودی در پاسخ به این سؤال که این آیه تا چه میزان به رحمانیت خداوند اشاره دارد، بیان کرد: آیه ۳۶ سوره قیامت به طور ضمنی می­‌رساند که همه‌ انسان­‌ها حتی کفار و معاندان و منکران همواره مورد عنايت و فضل پروردگار هستند و خدای متعال فضائل و استعدادهای بى‏‌شمار مادی و حتی معنوی در وجود آن‌ها نهاده است و در کنار همه اینها نيروى اراده و اختيارى به او داده و از طرفی همه وسايل سير و سلوک را در اختيارش قرار داده است تا بتواند كمالات را به دست آورد.

وی با بیان اینکه این آیه خطاب به انسان‌های منکر قیامت که دوست دارند آزادانه و بدون قید و بند در این دنیا از مواهب مادی بهره­‌مند باشند، تصریح کرد: در این سوره هم در خصوص آفرینش اولیه انسان و هم زندگی پس از مرگ سخن گفته شده است و با توجه به هدف آفرینش و اینکه خداوند انسان را رها نمی‌کند، هدف غایی و نهایی انسان باید دستیابی به رحمت واسعه و ماندگار همراه با ملاقات و قرب الهی باشد.

این مدرس دانشگاه ادامه داد: در حقیقت خدای متعال بر اساس آیه شریفه سوره ملک که می‌فرماید: «الَّذِي خَلَقَ الْمَوْتَ وَالْحَيَاةَ لِيَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا»، انسان را خلق کرده تا با آزمایش و امتحان افراد و امت­ها به شکل­‌های گوناگون لیاقت­‌ها بروز کند و مشخص شود چه افرادی از انسان­ها بهتر عمل می­‌کنند تا جایگاه ابدی آن‌ها بر اساس لیاقت‌ها تعیین شود و بر پایه حکمت و عدالت الهی همه انسان­‌ها به جزای شایسته عمل خود برسند. از آنجا که ملاک پاداش­‌ها و تعیین درجات، بهره‌­مندی از نعمات اخروی بر اساس بهترین کارکرد­ها است باید برای رسیدن به قرب و رضوان الهی نهایت تلاش خود را از گذرگاه دنیا داشت.