قرآن كريم در تبيين معارف الهی شيوه‌های ويژه‌ای دارد
گروه انديشه و علم: قرآن كريم در تبيين معارف الهی شيوه‌های ويژه‌ای دارد و همين مسئله سبب تفاوت قرآن با ساير كتب علمی شده است.
به گزارش خبرگزاری قرآنی ايران (ايكنا) شعبه كرمان، خدای سبحان در مقام تبيين رسالت‌های پيامبر اكرم(ص) گاهی از تلاوت آيات بر مردم و تعليم كتاب و حكمت و تزكيه نفوس سخن می‌گويد و گاهی از خارج كردن انسان‌ها از تاريكی‌های جهل و تباهی و ضلالت به نور هدايت سخن می‌گويد.
خدای متعال قرآن كريم را راه توشه رسول اكرم(ص) در ايفای اين رسالت‌ها و دست مايه او در تعليم و تزكيه انسان‌ها معرفی می‌كند و بر اين اساس، قرآن نمی‌تواند مانند كتب علمی تنها به تبيين مسائل علمی و جهان‌شناسانه بپردازد و يا مانند كتب اخلاقی تنها به اندرز بسنده كند و يا همتای كتاب‌های فقهی و اصولی به ذكر احكام فرعی و بمانی آنها اكتفا كند و بطور كلی شيوه‌های رايج و معمول در كتب بشری را در پيش گيرد.
اين كتاب الهی در رسيدن به اهداف خود كه با اهداف رسالت پيامبر جهانی حضرت رسول اكرم(ص) متحد است روش‌های ويژه‌ای را برگزيده است كه به برخی از آنها اشاره می‌شود: استفاده گسترده از تمثيل برای تنزل دادن معارف سنگين و متعالی و بهره گيری از شيوه جدال احسن و پايه قرار دادن پيش فرض های مقبول خصم، در احتجاج با كسانی كه در برابر اصل دين يا خصوص قرآن سرسختی نشان می دهند.
آميختن معارف و احكام يا موعظه و اخلاق و تعليم كتاب و حكمت با تربيت و تزكيه نفوس و پيوند زدن مسائل نظری با عملی و مسائل اجرای آن است. داوری قاطع نسبت به اقوال و آرايی كه از ديگران نقل می كند قرآن كريم همانند برخی از كتب متداول، مجمع اقوال نيست تا آرای مختلف را نقل كند و بين آنها داوری نكند ، بلكه نقل‌های آن با داوری همراه است.
پيوند دادن مسائل جهان‌شناسی با خداشناسی يكی از مهم‌ترين تفاوت‌های قرآن كريم با كتب علمی است، چرا كه كتب علمی تنها به بررسی و تبيين سير افقی اشيا و پديده‌های جهان می‌پردازد، اما قرآن كريم كه كتاب هدايت و نور است، نه كتاب علمی محض، سخن از سير عمودی پديده‌های جهان و ارتباط آن از يك سو با مبدأ و از سوی ديگر با معاد دارد، يعنی از مبدأ غايی سير و تحول موجودات سخن می‌گويد.
گزينش صحنه‌های دست‌آموز تاريخی و تبيين قصه‌ها: قرآن كريم كتاب تاريخ نيست تا واقع‌نگاران در هر قصه آنچه رخ داده است بنگارند، بلكه تنها به بيان بخش‌هايی می‌پردازد كه با هدف آن هماهنگ باشد سپس آن را به عنوان سنت الهی بازگو می‌كند.
يكی از اساسی‌ترين تفاوت‌های قرآن كريم با كتب علمی بشری آن است كه محور اصلی تعليم در كتب بشری علومی است كه دستيابی به آنها ميسر است، اما مدار تعليم در قرآن كريم علوم و معارفی است كه انسان‌ها بدون استمرار از نور وحی توان دستيابی به آن را ندارند.
اين مطلب بر گرفته از كتاب «تسنيم- تفسيرقرآن كريم» است و مؤلف آن ايت‌الله جوادی آملی است.
خدای متعال قرآن كريم را راه توشه رسول اكرم(ص) در ايفای اين رسالت‌ها و دست مايه او در تعليم و تزكيه انسان‌ها معرفی می‌كند و بر اين اساس، قرآن نمی‌تواند مانند كتب علمی تنها به تبيين مسائل علمی و جهان‌شناسانه بپردازد و يا مانند كتب اخلاقی تنها به اندرز بسنده كند و يا همتای كتاب‌های فقهی و اصولی به ذكر احكام فرعی و بمانی آنها اكتفا كند و بطور كلی شيوه‌های رايج و معمول در كتب بشری را در پيش گيرد.
اين كتاب الهی در رسيدن به اهداف خود كه با اهداف رسالت پيامبر جهانی حضرت رسول اكرم(ص) متحد است روش‌های ويژه‌ای را برگزيده است كه به برخی از آنها اشاره می‌شود: استفاده گسترده از تمثيل برای تنزل دادن معارف سنگين و متعالی و بهره گيری از شيوه جدال احسن و پايه قرار دادن پيش فرض های مقبول خصم، در احتجاج با كسانی كه در برابر اصل دين يا خصوص قرآن سرسختی نشان می دهند.
آميختن معارف و احكام يا موعظه و اخلاق و تعليم كتاب و حكمت با تربيت و تزكيه نفوس و پيوند زدن مسائل نظری با عملی و مسائل اجرای آن است. داوری قاطع نسبت به اقوال و آرايی كه از ديگران نقل می كند قرآن كريم همانند برخی از كتب متداول، مجمع اقوال نيست تا آرای مختلف را نقل كند و بين آنها داوری نكند ، بلكه نقل‌های آن با داوری همراه است.
پيوند دادن مسائل جهان‌شناسی با خداشناسی يكی از مهم‌ترين تفاوت‌های قرآن كريم با كتب علمی است، چرا كه كتب علمی تنها به بررسی و تبيين سير افقی اشيا و پديده‌های جهان می‌پردازد، اما قرآن كريم كه كتاب هدايت و نور است، نه كتاب علمی محض، سخن از سير عمودی پديده‌های جهان و ارتباط آن از يك سو با مبدأ و از سوی ديگر با معاد دارد، يعنی از مبدأ غايی سير و تحول موجودات سخن می‌گويد.
گزينش صحنه‌های دست‌آموز تاريخی و تبيين قصه‌ها: قرآن كريم كتاب تاريخ نيست تا واقع‌نگاران در هر قصه آنچه رخ داده است بنگارند، بلكه تنها به بيان بخش‌هايی می‌پردازد كه با هدف آن هماهنگ باشد سپس آن را به عنوان سنت الهی بازگو می‌كند.
يكی از اساسی‌ترين تفاوت‌های قرآن كريم با كتب علمی بشری آن است كه محور اصلی تعليم در كتب بشری علومی است كه دستيابی به آنها ميسر است، اما مدار تعليم در قرآن كريم علوم و معارفی است كه انسان‌ها بدون استمرار از نور وحی توان دستيابی به آن را ندارند.
اين مطلب بر گرفته از كتاب «تسنيم- تفسيرقرآن كريم» است و مؤلف آن ايت‌الله جوادی آملی است.
