اجرا نشدن اسناد تحولی؛ مهمترین چالش نظام تعلیم و تربیت
رئیس ستاد بزرگداشت مراسم هفته پژوهش در وزارت آموزش و پرورش ضمن تشریح برنامه‌های هفته پژوهش در کشور گفت: مهمترین چالش نظام تعلیم و تربیت کشور، اجرا نشدن اسناد تحولی است.
به گزارش خبرنگار ایکنا، نشست خبری علی محبی، رئیس ستاد بزرگداشت هفته پژوهش در وزارت آموزش و پرورش امروز، ۱۲ آذرماه در محل پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش برگزار شد.
در ابتدای این نشست خبری، محبی طی سخنانی در رابطه با اهمیت و جایگاه پژوهش در عرصه تربیت اظهار کرد: پژوهش هم در مبانی دینی و اندیشه‌های ائمه معصومین(ع) و بزرگان دین و هم در آرای فیلسوفان و علمای تربیت مهمترین رکن نظام‌های آموزشی است و چیزی مهمتر از پژوهش چه در مبانی دینی از جمله قرآن و روایات و چه در سیره و دیدگاه اندیشمندان جهان وجود ندارد.
وی با اشاره به فرمایش مقام معظم رهبری که می‌فرمایند پژوهش در هر نظام آموزشی رکن اساسی و مایه بقای آن‌است، افزود: به تعبیر پروفسور حسابی، تحقیق ریشه است و هر چه به ریشه بپردازیم، شاخه‌ها پربارتر می‌شوند. زمانی که موضوع پژوهش در دنیا را مرور می‌کنیم، مشاهده می‌کنیم که کشورهای پیشرفته بین سه تا پنج درصد درآمد ناخالص ملی خود را به پژوهش اختصاص می‌دهند اما در کشور ما این درصد بسیار پایین است و علیرغم تأکیدات مقام معظم رهبری، عددی که در این زمینه وجود دارد، به یک درصد هم نمی‌رسد.
محبی ادامه داد: امکان ندارد کشوری ادعای پیشرفت کند بدون اینکه از مسیر تحقیق عبور کرده باشد و اگر هم پیشرفت جزیی در جایی داشته باشد، بدون شک این توسعه پایدار نیست. سند تحول آموزش و پرورش به عنوان مهمترین مطالبه رهبری و دلسوزان و معلمان به عنوان سندی که قرار بوده است تا تحولی اساسی در نظام تعلیم و تربیت ایجاد کند، ۱۳۱ راهکار دارد که ۱۱ راهکار آن به صورت مستقیم و ۲۵ راهکار آن نیز به طور غیر مستقیم به پژوهش بازمی‌گردد.
رئیس ستاد بزرگداشت مراسم هفته پژوهش بیان کرد: در برخی بندهای این سند تحول صراحتاً موضوع چرخش از برنامه درسی آموزش‌محور به سمت پژوهش‌محور مطرح شده است. برای تحقق این سند نیز شش زیرنظام دیده شده که مبتنی بر پژوهش و ارزشیابی است. برای تحقق این سند ۱۱ راهکار مستقیم و ۳۸ برنامه طراحی شده است که اگر اجرا شود، بخش پژوهشی سند محقق خواهد شد.
سازمان پژوهنده
محبی با بیان اینکه سه مفهموم بسیار مهم و مترقی در سند تحول وجود دارد که اگر آن‌ها را دنبال کنیم، تحولی اساسی در کشور ایجاد می‌شود و نظام تعلیم و تربیت پیشرفته خواهد شد، گفت: اولین مفهوم سازمان پژوهنده است یعنی سازمانی یادگیرنده، در حال رشد و در معرض ارزبایی و نقد که برای امور مختلف راهکار علمی می‌دهد و منجر به توسعه می‌شود. طبق این منشور، تمام دستور کار شورای عالی آموزش و پروش، شورای معاونان و سایر شوراها باید حتما پیوست پژوهشی داشته باشند.
وی ادامه داد: دومین مفهوم در این زمینه، مدرسه پژوهنده است که طبق آن چنانچه قرار باشد تا تحولی رخ دهد، باید در مدرسه ایجاد شود یعنی مدرسه‌ای که برنامه درسی آن حافظه‌محور نبوده و پژوهش‌محور است. چنین مدرسه‌ای دانش‌آموز خلاق و توانمند می‌سازد و مجموعه مدیریت آن پژوهش را می‌شناسد. سومین مفهوم سند تحول نیز معلم پژوهنده است؛ یعنی معلمی که صلاحیت علمی خود را همواره به روز و دانش‌آموز را پرسشگر، خلاق و توانمند تربیت می‌کند. چنین دانش‌آموزی مسائل را به خوبی حل کرده و مهارت تصمیم‌گیری دارد.
رئیس ستاد بزرگداشت مراسم هفته پژوهش بیان کرد: پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش برای تحقق این امر مهم از ابتدای امسال یک سند راهبردی و نقشه راه تهیه کرده است که در هفت فصل تنظیم شده و تفاوت جدی با اسناد دیگر در نظام‌های تعلیم و تربیت دارد؛ از جمله اینکه این سند علاوه بر تحلیل محیط، تحلیل ذی‌نفعان را نیز دارد، یعنی ذی‌نفعان درون و بیرون از آموزش و پرورش از جمله دانش‌آموزان، معلمان، مدیران، دانشگاهیان، آحاد مردم و ... را شامل می‌شود.
محبی افزود: این سند برای پنج سال آینده تدوین شده که طی روز ملی پژوهش مصادف با ۲۰ آذرماه رونمایی می‌شود. یک فصل از این سند به ارزیابی و پایش و به روزرسانی اختصاص دارد که در این راستا نرم‌افزاری نیز تهیه شده که براساس میزان برنامه‌های اجرا شده از سند مشخص شده و نشان‌دهنده آن است که در چه نقطه‌ای از سند قرار داریم. این نرم‌افزار مشکلات موجود را بیان کرده و مدیران را در جریان آن‌ها قرار می‌دهد.
وی تصریح کرد: در این سند تحولی، سه مأموریت کلان برای پژوهشگاه دیده شده است. اولین مأموریت، توسعه فرهنگ پژوهش است که سه واژه مترقی سازمان مدرسه، معلم پژوهنده و دانش‌آموز جست‌وجوگر ذیل آن گنجانده شده است. دومین مأموریتی که برای پژوهشگاه در نظر گرفته شده است، پاسخگویی به نیازهای حال و آینده نظام تعلیم و تربیت اعم از پژوهش‌های آینده برای رفع چالش‌های تعلیم و تربیت و پژوهش‌های کاربردی برای پاسخگویی به چالش‌های امروز آموزش و پرورش است.
تصمیم‌سازی در پژوهشگاه آموزش و پرورش
رئیس ستاد بزرگداشت مراسم هفته پژوهش افزود: مأموریت سوم پژوهشگاه تصمیم‌سازی است یعنی در این زمینه بستر تصمیم‌گیری برای مدیران عالی آموزش و پرورش فعال می‌شود. امروز در این رابطه ظرفیت‌هایی وجود دارد که پاسخگوی نیازهای ما نیست اما در این سند راهکارهای خوبی ارائه شده و راهی نداریم جز اینکه از تمامی ظرفیت کشور در تمام ابعاد استفاده کنیم.
محبی بیان کرد: برای برنامه هفتم نیز چند پیشنهاد در قالب حکم ارائه شده است که طبق آن پیشنهاد دادیم که نیم تا یک درصد اعتبار پژوهشی نهادهای دولتی به مسائل کاربردی آموزش و پرورش اختصاص پیدا کند. همچنین، یکی از ظرفیت‌های دیگری که در اختیار داریم، حدود ۱۰ هزار دکترمعلم است که تجربه و تحصیلات را به صورت توأم در اختیار دارند اما از آن‌ها استفاده نمی‌شود. دلیل آن نیز وجود قانون منع مداخله کارکنان دولت در قرارگاه‌هاست که البته این قانون تاکنون برای اعضای هیئت علمی استثنا قائل می‌شد که پیشنهاد دادیم تا این قانون برای معلمان نیز استثنا قائل شود.
وی با اشاره به برنامه‌های هفته پژوهش نیز بیان کرد: این برنامه‌ها نمادین است که اعلام می‌کند پژوهش دارای ارزش است و باید بدان اهمیت داد. این برنامه نمادین برای تجلیل از پژوهشگران و محققان و افرادی است که خلاقیت و نوآوری دارند. یکی از برنامه‌های اصلی هفته پژوهش مربوط به مراسم روز ملی پژوهش است که با حضور دو وزیر آموزش و پرورش و علوم، تحقیقات و فناوری برگزار می‌شود. در این مراسم از برگزیدگان جشنواره جابر بن‌حیان در ۹ بخش تجلیل می‌شود. بخش اول مربوط به دانش‌آموزان پژوهشگر و فناور است که طی آن از ۹۰ نفر برگزیده کشوری تجلیل خواهد شد.
محبی ادامه داد: نقطه قوت این جشنواره این است که یکی از بزرگترین جشنواره‌های کشور است که بیش از ۱۲ میلیون نفر در آن شرکت کردند. همچنین، در بخش معلمان پژوهنده نیز از ۵۰ هزار نفر شرکت کننده، تعداد ۱۷۶ نفر به مرحله کشوری راه پیدا کردند و در نهایت نیز از ۲۱ نفر برگزیده این بخش تجلیل خواهد شد.
وی بیان کرد: در بخش دانشجومعلمان نیز تعداد سه نفر از هر دو دانشگاه شهید رجایی و تربیت معلم تجلیل شده و همچنین، از ۶۶ نفر ارائه کننده پایان‌نامه کارشناسی ارشد و رساله دکترا نیز یک پایان‌نامه ارشد و یک رساله دکترا تجلیل خواهند شد. در حوزه پژوهشگر برتر نیز از ۶۴ نفر شرکت‌کننده، سه پژوهشگر برتر مورد تقدیر قرار خواهند گرفت. در بخش انتخاب پژوهش‌سرای برتر نیز از ۶۹۱ پژوهش‌سرا، سه نفر از مدیران پژوهش‌سراهای برتر کشور تجلیل می‌شوند.
تنظیم‌گری و برنامه‌ریزی
رئیس ستاد بزرگداشت مراسم هفته پژوهش گفت: یکی از فعالیت‌های اساسی پژوهشگاه نقش تنظیم‌گری و برنامه‌ریزی است. در این زمینه باید از ظرفیت تمامی کشور استفاده کنیم. فعالیت مهم دیگر پژوهشگاه تعیین اولویت‌های پژوهشی بر اساس مشکل شناسی راهبردی است که در این زمینه کارگاه‌های زیادی برگزار شده و مشکلات موجود احصا شده است که طی این برنامه و در هفته پژوهش از اولویت‌های پژوهشی رونمایی خواهد شد.
محبی با بیان اینکه هر روز از هفته پژوهش با یک عنوان نام‌گذرای شده است، تصریح کرد: یکی از روزهای این هفته به معلمان پژوهنده اختصاص دارد که در این روز از طریق فضای مجازی با معلمان‌پژوهنده سراسر کشور ارتباط برقرار خواهد شد. یکی از ایام این هفته عنوان ارتباط مدرسه و دانشگاه دارد که طی آن و با هماهنگی‌های انجام شده، دانش‌آموزان تعدادی از مدارس سراسر کشور از مراکز علمی و دانشگاهی، پارک‌های علم و فناوری و پژوهشگاه‌های مختلف بازدید خواهند کرد.
وی بیان کرد: یکی از روزهای هفته پژوهش به ارتباط و تعامل با بخش فنی، حرفه‌ای اختصاص دارد که در این راستا تلاش داریم تا با مراکز فنی و حرفه‌ای ارتباط برقرار کرده و مسائل و مشکلات آن‌ها در حوزه پژوهش را شناسایی کرده و نسبت به رفع آن‌ها با راهکارهای علمی اقدام کنیم.
رئیس ستاد بزرگداشت مراسم هفته پژوهش با بیان اینکه مهمترین چالش نظام تعلیم و تربیت کشور، اجرا نشدن اسناد تحولی است، اظهار کرد: یکی از روزهای هفته پژوهش به پژوهش‌سراها اختصاص دارد که مصادف با ۲۱ آذرماه بوده و طی آن از تعدادی پژوهش‌سرا بازدید شده و مسائل و چالش‌های آن‌ها رصد می‌شود. همچنین، یکی از ایام هفته پژوهش نیز به مدیریت علمی اختصاص دارد که طی این روز نیز بسیاری از دانش‌آموزان و مدیران به صورت همزمان از مجموعه پژوهشگاه‌ها در کل کشور بازدید کرده و مسائل پژوهشی مرتبط با وضعیت مدیریت آموزش و پرورش در استان‌ها را رصد می‌کنند.
انتهای پیام
