عرضه ۹۰ هزار جلد کتاب علوم اسلامی در پایگاه نورلایب

به گزارش خبرنگار ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسین بهرامی، رئیس مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی امروز چهارم آذر در دیدار میهمانان غیرایرانی شرکت‌کننده در کنگره بین‌المللی امناءالرسل، اظهار کرد: امروز در موقعیت و عصری قرار داریم که اگر کسی به فناوری اطلاعات مسلح نباشد، حتماً در میدان رقابت عقب خواهد افتاد. هر کسی در هر کار و حرفه‌ای که مشغول است اگر خود را به فناوری‌های نوین مجهز نکرده و با آن عجین نباشد، نمی‌تواند مدعی سرآمد و پیشتاز بودن باشد.

عضو هیئت علمی جامعةالمصطفی العالمیه افزود: شاید تصور شود که علوم‌ اسلامی و انسانی در بین سایر رشته‌های علوم کمترین تأثیر را از فناوری اطلاعات گرفته است، چون مبتنی بر بررسی سنت‌ها، نظرات گذشتگان و ابتکارات علمی، ذهنی و خلاقیت علما است و این دو چندان متاثر از فناوری اطلاعات نیست، ولی در تلاقی فناوری اطلاعات و علوم اسلامی و انسانی مشاهده می‌شود که تأثیر بسیار عمیقی رخ داده است. فناوری اطلاعات به شدت این علوم‌ را تحت تأثیر قرار داده و این مسئله موجب شده است که در دنیا، رشته علمی جدیدی با عنوان علوم‌ انسانی دیجیتال تأسیس شود.

رئیس انجمن مطالعات فضای مجازی حوزه‌ علمیه بیان کرد: پیش‌بینی می‌شود در آینده نزدیک وقتی می‌گوییم علوم‌ انسانی یعنی علوم‌انسانی دیجیتال و اگر کسی بخواهد پژوهش خودش را به روش سنتی سامان دهد، اوست که باید بگوید پژوهش من غیردیجیتال است والا به صورت مطلق علوم‌ انسانی یعنی علوم انسانی دیجیتال.

استاد حوزه و دانشگاه در بخش دیگری از سخنان خود اظهار کرد: علوم‌ اسلامی به عنوان یکی از بخش‌های علوم‌ انسانی از این امر مستثنا نیست و در علوم اسلامی هم به خصوص، ما حوزه‌های شیعه باید این آمادگی را داشته باشیم که به فضای دیجیتال و به ابزار دیجیتال مسلط و مسلح باشیم و بتوانیم از آن بهره لازم را ببریم. یکی از دلایل ضرورت این امر، آن‌ است که امروز رقبای ما در سایر ادیان، فرق و مذاهب مثل مستشرقان به وفور و به شدت بروی منابع اسلامی و به صورت خاص روی منابع شیعی با ابزار فناوری دیجیتال کار پژوهشی انجام می‌دهند و برونداد‌ها و خروجی‌های آن به زودی شب‌هات جدیدی را در این عرصه ارائه خواهد کرد که اگر آماده و مجهز باشیم، سریع پاسخ آنان را داده و پیش خواهیم افتاد، والا باید از موضع سلبی و از موضع انفعالی با دنیای جدید مواجه شویم.

بهرامی در ادامه با اشاره به بحث تعامل بین حوزه‌های علمیه جهان تشیع به‌ویژه حوزه‌علمیه قم و نجف، گفت: فناوری اطلاعات می‌تواند در این تعامل و هم‌افزایی نقش جدی داشته باشد. برقراری ارتباط میان افراد، طلاب و اساتید و علما، ارتباط بین شاگرد و استاد، تماماً نیازمند ابراز به‌روز و کارآمد است. در برهه‌ای از زمان، در سنت حوزه‌ای ما رحله‌های علمی و حدیثی یک ارزش بود، کسی که به محضر علمای مختلف در شهر‌ها و کشور‌های مختلف می‌رسید و از علم و دانش آنان استفاده می‌کرد، یک ارزش و اعتبار علمی محسوب می‌شد، اما امروز فناوری اطلاعات این موضوع را در محلی که ما در آن ساکن هستیم در دسترس قرار داده است.

وی خاطرنشان کرد: کرونا آسیب‌های زیادی به کرسی‌های درس و بحث زد، ولی نشان داد ما چقدر ظرفیت داریم برای تعاملات برخط، برای کلاس‌های به اصطلاح مجازی. اگر کسی ساکن قم است، نباید از درس خارجی که در نجف در حال برگزاری است، محروم باشد و کسی که در نجف ساکن است اگر نشست علمی در قم برگزار می‌شود، نباید محروم باشد، همینطور بین سایر مراکزی که وجود دارد.

رئیس مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی افزود: ما در مرکز نور، پایگاهی اینترنتی با عنوان «اندیشوران» را ایجاد کرده‌ایم، در این پایگاه ارزشمند، چهار هزار و سیصد نفر از علما را به همراه آثار، زمینه فعالیت علمی و علاقه‌مندی علمی معرفی کرده‌ایم که از این میان ۳۶۰ نفر از علما و طلاب غیر ایرانی از جمله علما و محققان نجف هستند.

عضو هیئت علمی جامعةالمصطفی العالمیه در بخش دیگری از سخنان خود به هم‌افزایی علمی و گردآوری آثار علمای قم و نجف پرداخت و گفت: محور دیگری که می‌توان به آن اشاره کرد، در واقع گردآوری و کنار هم قرار دادن محصولات علمی است، اگر در جایی کتاب یا مجله‌ای منتشر می‌شود، اگر در جایی کلاسی برپا و برای آن کلاس تقریری نوشته می‌شود، یا پایان‌نامه‌ای در دانشگاه یا یک مرکز علمی کتابت می‌شود، همه باید بتوانند به آن دسترسی داشته باشند و حتی مورد مقارنه قرار بگیرند، البته باید این امکان وجود داشته باشد. ما بعضی وقت‌ها می‌گوییم باید مقارنه بشود، ولی زمینه آن وجود ندارد، عالمی که فرض کنیم کتاب‌های فقهی شیعه و دیگر مذاهب را دارد و معتقد است که در هر بحث باید همه این مباحث را کنار هم ببیند، ولی بدون تردید این اقدام خیلی دشوار است که یک بحثی را شما در چند کتاب شیعی ببینید، بعد همزمان در سایر کتب با تعابیر خاصشان مورد تطبیق و بررسی قرار دهید، ولی فناوری اطلاعات به شما این ظرفیت را می‌دهد در همان لحظه‌ای که بحثی را از یک عالمی می‌بینید، بدون سختیِ پیدا کردن کتاب و مطلب در دل آن کتاب، همزمان مقارنه کنید.

این فعال عرصه فناوری و اطلاعات اذعان کرد: شاید قریب به اتفاق آقایان از نرم‌افزار جامع التفاسیر استفاده کرده باشند، در این نرم‌افزار شما وقتی آیه‌ای را انتخاب می‌کنید تمام تفاسیر ذیل آن آیه را از فرق مختلف، از افراد مختلف، از ادوار مختلف در لحظه می‌توانید مشاهده کنید، خب تصور کنید در بحث‌های فقهی که امروز شکل می‌گیرد، وقتی استادی امروز نکته‌ای را بیان می‌کند، اگر یک ماه پیش در نجف کسی این بحث را انجام داده باشد ما در لحظه بتوانیم نظر، یافته و خروجی بحث او را هم مشاهده کنیم، این فضایی است که فناوری اطلاعات می‌تواند در اختیار ما قرار بدهد.

بهرامی ادامه داد: بانک اطلاعات جامعی از علوم‌اسلامی شامل کتاب‌ها، مقالات، تحقیقات دروس خارج، پایان‌نامه‌ها، به صورت فعال و جزئی می‌توانیم کنار هم قرار داده، مقایسه کنیم و ببینیم چه بخشی از هر مطلب جدید و چه بخشی از آن مطلب تکراری است و یا در گذشته چه کسانی به این مطالب اشاره کرده‌اند. این فرصتی است که فناوری اطلاعات در اختیار ما قرار می‌دهد؛ لذا در مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی هم اکنون پایگاهی با چنین مشخصاتی با عنوان نورلایب در دسترس علاقه‌مندان قرار دارد و یا در پایگاه نورمگز قریب به یک و نیم میلیون مقاله ارائه کرده‌ایم که بخش قابل توجهی از کتب و مجلات منتشر شده در عراق و در حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌های این کشور در این پایگاه و در نرم‌افزار‌های نور به صورت یکجا گردآوری و ارائه شده است.

وی ادامه داد: طی دهه‌های اخیر نرم‌افزار‌هایی با همکاری مؤسسات و اشخاص تولید کرده‌ایم و تاکنون ۳۰ نرم‌افزار را با مؤسسات و شخصیت‌های برجسته حوزه علمیه عراق تولید کردیم.

حجت‌الاسلام بهرامی در پایان از آمادگی مرکز نور برای برپایی نمایشگاه‌های تخصصی در مراکز علمی و حوزوی عراق، همچنین آمادگی تعریف پروژه‌هایی مشترک در زمینه‌های مختلف علوم‌اسلامی بر روی پلتفرم‌های مختلف ویندوزی، وبی و موبایلی اشاره کرد.

وی با بیان اینکه از سال گذشته در ۵ نمایشگاه متنوع عراق حضور داشته‌ایم برای برگزاری دوره‌های آموزشی ویژه دانشجویان، طلاب و اساتید به زبان عربی و به صورت مجازی یا حضوری اعلام آمادگی کرد.

گزارش از اکبر پوست‎چیان