چگونه آشفتگی سیاسی در غرب باعث ظهور داعش در آفریقا شد؟

به گزارش ایکنا به نقل از 9 News، بریدن سر مار از دیرباز یک استراتژی دوران جنگ بوده است. این ضرب‌المثل می گوید از شر رهبری دشمن خلاص شوید، تا دشمنی کوتاه شود.

اما جنگ با تروریسم یک مبارزه غیر متعارف، علیه دشمنی جدید و خطرناک است.

گرچه حمله تفنگداران نیروی دریایی آمریکا (SEAL) و هجوم هواپیماهای بدون سرنشین که رهبران القاعده و داعش را به هلاکت رساند، از اهمیت برخوردار بوده اما تاریخ همچنین ثابت کرده است که این پاکسازی تأثیر کمی بر بقای طولانی‌مدت هر دو گروه داشته است.

درگیری طاقت‌فرسای 20 ساله آمریکا در افغانستان که شامل شکار اسامه بن لادن نیز شد، بیش از مجموع هر دو جنگ جهانی اول،‌ دوم و ویتنام طول کشید.

و طی سه سال پس از بیرون راندن داعش از آخرین سرزمینی که در سراسر سوریه و عراق تصرف کرده بود، و علی‌رغم ضربات مرگبار متعدد به رهبری آن، این گروه تروریستی بی سر و صدا و پیوسته در حال بازسازی خود در جنوب صحرای آفریقا بوده است.

همه پیشبینی‌ها اشتباه بود!

مایکل اس. اسمیت (Michael S. Smith)، کارشناس تروریسم القاعده و داعش مستقر در ایالات متحده، به 9news.com.au گفت: کشتن شخصیت‌های رهبری در گروه‌های تروریستی نابودی آنها را تسریع نمی‌کند.

اسمیت افزود: چند هفته پس از مرگ بن لادن، فرض غالب این بود که مرگ او،‌ در کنار به اصطلاح تغییرات گسترده‌ای که در طول بهار عربی رخ داد، خطر القاعده و سایر گروه‌های الهام گرفته از همان ایدئولوژی سلفی ـ جهادی را کاهش خواهد داد اما آنچه که در عرض چند سال دیدید، دو برابر شدن اقدامات آن گروه‌ها بود.

اسمیت تصریح می‌کند که برای هر کسی که نمی‌داند پس از سقوط خلافت خودخوانده داعش در سوریه و عراق در مارس 2019 چه اتفاقی برای این گروه افتاده است، ارزیابی بدی دارد.

وی گفت: من از گفتن آن متنفرم، اما برای جنبش گسترده‌تر سلفی ـ جهادی، آینده بسیار روشن به نظر می‌رسد.

در حالی که آخرین پایگاه‌های (داعش) در سوریه و عراق در حال سقوط بود، جایی که چندین سال با خشونت قرون وسطایی حکومت می‌کرد، این گروه پیش‌تر تمرکز نیروهای خود را به آفریقا منتقل کرده بود. برآوردها ممکن است نادرست باشد، اما ممکن است 10 هزار جنگجوی وابسته به داعش در سراسر موزامبیک، نیجریه، بنین، غنا و توگو وجود داشته باشند.

اسمیت گفت: بسیار مهم است که در زمان جو بایدن، ایالات متحده رویه خود را در مورد اینکه اکنون چگونه برای مقابله با تهدید تروریستی برنامه‌ریزی می‌کند، تغییر داده است.

این کارشناس حوزه تروریسم ادامه داد: ایالات متحده از رهبری ابتکارات جهانی علیه داعش و القاعده عقب‌نشینی کرده بود و اکنون در کنار متحدان خود یک استراتژی توانمندساز را اتخاذ می‌کند. تغییر در معناشناسی مهم است و پیامدهایی برای امنیت جهانی خواهد داشت.

اسمیت گفت: اراده ملی برای مبارزه با تروریسم در ایالات متحده به شدت کاهش یافته است. آنچه در جامعه اطلاعاتی و دفاعی به خوبی درک شده و شاید در میان سیاستمداران به خوبی درک نشده باشد، این است که هرچه زمان و مکان بیشتری به این گروه‌ها بدهید، فرصت بیشتری برای برنامه‌ریزی، سازماندهی و تلاش برای بسیج حملات علیه غرب دارند. داعش نمی‌تواند مجموعه‌ای از فرصت‌ها را بهتر از آنچه در حال حاضر دارند، داشته باشد.

این کارشناس حوزه تروریسم تصریح کرد: بدون رویکرد دقیق‌تر و تهاجمی‌تر از سوی غرب، داعش آزاد خواهد بود تا در آفریقا به روش‌هایی متوسل شود که بتواند این گروه را برای دهه‌های آینده حفظ کند. کاری که شما در نهایت انجام می‌دهید، شاید ناخواسته، ایجاد چشم‌انداز دوام است، زیرا جمعیت‌های محلی نسبت به اینکه آیا تواناترین قدرت‌های جهان تمایل دارند تا این موضوع را کم‌رنگ کنند یا خیر، حساس هستند.

آشفتگی سیاسی غرب به داعش فرصت بازسازی داد

اسمیت در مورد نقش مسائل سیاسی در شکل‌گیری داعش تصریح کرد: عنصر خطرناک دیگر در همه اینها، وضعیت آشفته و تفرقه‌انگیز سیاست در ایالات متحده و بریتانیا از زمان انتخاب ترامپ و برگزیت در سال 2016 بود.

وی ادامه داد: آنچه برای (ایدئولوژی سلفی ـ جهادی) ضروری است، شیطان‌سازی غرب است. این واقعاً یکی از بزرگترین مؤلفه‌های روایت اصلی برای همه این گروه‌ها است. وقتی امروز به ایالات متحده نگاه می‌کنید، چه می‌بینید؟ آیا کشوری را می‌بینید که قوی یا متحد به نظر برسد؟ یا کشوری بسیار تقسیم شده را می‌بینید؟

اسمیت با اشاره به سیاست‌های حزبی، که با شورش 6 ژانویه (تسخیر کنگره از سوی طرفداران ترامپ) به اوج خود رسید، گفت که غرب در خطر از دست دادن کنترل پیش‌فرض اساسی در مبارزه با تروریسم است: بازدارندگی.

وی افزود: همه ما از نظر تمدنی با این همه جنگ داخلی چه می‌کنیم؟ مطمئناً این یک بازدارندگی مؤثر ایجاد نمی‌کند. یکی از کارهایی که ایالات متحده همچنان به خوبی انجام می‌دهد، ردیابی و کشتن رهبران داعش و شخصیت‌های ارشد این گروه است.

خطرناک‌ترین شغل جهان !

شین هیلی (Shane Healey)، سرباز سابق نیروهای دفاعی استرالیا(ADF)  و تحلیلگر اطلاعات عملیات ویژه، گفت که رهبر داعش بودن «خطرناک‌ترین شغل روی زمین» است زیرا آمریکایی‌ها همیشه می‌خواهند او را بکشند.

هیلی که علیه داعش در عراق جنگیده گفت: احمقانه است که فکر کنیم داعش از بین رفته فقط به این دلیل که حملات علیه غرب در حال حاضر خاموش بوده و به اصطلاح خلافت در عراق و سوریه شکست خورده است.

او گفت: آنها هنوز به مبارزه خود اعتقاد دارند و این اعتقاد هرگز نخواهد مرد. آنها یک تهدید بزرگ هستند زیرا هنوز قصد دارند هر کسی را که در کنار آنها نیست بکشند. بسته به اینکه آنها در کجای جهان هستند و این به توانایی آنها بستگی دارد.

به گفته سازمان ملل، هنوز حدود 10 هزار جنگجوی داعش در عراق و سوریه پراکنده هستند.

اما معمای بزرگ‌تر، اردوگاه‌های عظیم پناهندگان در عراق و سوریه است که در آن صدها هزار آواره، از جمله جنگجویان داعش و همسران و فرزندان جهادی‌هایی که توسط نیروهای تحت رهبری ایالات متحده کشته شده‌اند، زندگی می‌کنند؛ این یک چالش چند نسلی است.

علی‌رغم نگرانی برخی، هیلی معتقد است که دولت فدرال باید شروع به آوردن زنان و کودکان منتخب استرالیایی به خانه کند تا بتوانند با دقت زیادی در جامعه ادغام شوند.

هیلی، کارشناس تحلیل تهدید سازمان‌های تروریستی، گفت که بسیاری از زنان مرتبط با داعش در اردوگاه‌ها احتمالاً به عنوان تهدید در نظر گرفته می‌شوند.

وی گفت: شما می‌توانید هر خطری (زنان و کودکان) را تا جایی کاهش دهید که اگر یک فرد خاص خیلی زیاد باشد، آن‌ها را به کشور بازگردانید. این سطح تهدید آنهاست که اهمیت دارد. تهدید یک فرد به انجام خشونت علیه جامعه استرالیا عامل کلیدی است که باید ارزیابی شود. محاسبه ریسک افراد بر اساس آسیب‌پذیری و انگیزه است، در حالی که سطح تهدید مربوط به توانایی و قصد است.

هیلی گفت که ایدئولوژی افراطی داعش در اردوگاه‌ها بیداد می‌کند.

اسمیت با این موضوع موافقت کرد و گفت که هزاران نفر در اردوگاه‌ها زندگی می‌کنند که دکترین داعش را چشیده‌اند.

او گفت: آنچه نشان می‌دهد این است که برای جذابیت آنچه (داعش) در گذشته انجام داده، واقعاً دوام دارد.

از سال 2020، داعش مسئولیت 17 حمله تروریستی در سراسر جهان را بر عهده گرفته است که نسبت به ده‌ها حمله تروریستی بین سال‌های 2015 تا 2018 کاهش قابل توجهی دارد.

ترجمه: محمدحسن گودرزی