اهمیت وحدت اسلامی از منظر آیات و روایات

دوازدهم ربیع‌الاول به روایت اهل سنت ولادت پیامبر نور و مهربانی است. کسی که بزرگترین تحول را در تاریخ بشریت ایجاد و کامل‌ترین دین را برای سعادت انسان عرضه کرد. در روایات شیعه هفدهم ربیع‌الاول مصادف با ولادت پیامبر اسلام(ص) است. این یک هفته با فرمان امام خمینی(ره) به نام هفته وحدت نام‌گذاری شده است.

وحدت در لغت به معنای یکتایی و یک‌رنگی و وحدت اسلامی به معنای اتحاد و همبستگی پیروان مذاهب مختلف اسلامی با تکیه بر مشترکات است تا در برابر دشمنان اسلام از نفوذ و تسلط بر مسلمانان جلوگیری شود.

هفته وحدت تنها یک نام‌گذاری نیست و باید فراتر از یک نام‌گذاری ساده به آن پرداخته شود. در کشور پهناور ایران هزاران سال است که اقوام کُرد، لر، فارس، آذری، ترک، بلوچ، عرب و... با مذاهب مختلف زندگی می‌کنند و با تمام ناملایمات و سختی‌ها در کنار هم با یک دلی و اتحاد پیش می‌روند، به گونه‌ای که دشمنان در تمام تاریخ پر تلاطم و کهن این سرزمین همواره با شکست روبه‌رو بوده‌اند.

اهمیت وحدت در هر جامعه به اندازه‌ای است که خدواند در آیات قرآن مؤمنان را به این امر فرا می‌خواند همچنین در روایات نیز به این مهم توجه شده است. تعدادی از آیات و روایات که به نوعی امر وحدت و دوری از اختلاف مسلمانان را مورد توجه قرار داده‌اند در ادامه تقدیم مخاطبان ایکنا می‌شود.

«وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِيعًا وَلَا تَفَرَّقُوا: و همگی به رشته (دین) خدا چنگ زده و به راه‌های متفرّق نروید.» (سوره آل عمران، آیه ۱۰۳)

«وَأَطِيعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَا تَنَازَعُوا فَتَفْشَلُوا وَتَذْهَبَ رِيحُكُمْ وَاصْبِرُوا ۚإِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرِينَ: و همه پیرو فرمان خدا و رسول باشید و هرگز راه اختلاف و تنازع نپویید که در اثر تفرقه ترسناک و ضعیف شده و قدرت و عظمت شما نابود خواهد شد، بلکه همه باید یکدل، پایدار و صبور باشید، که خدا همیشه با صابران است.» (سوره انفال، آیه ۴۶)

«إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُوا بَيْنَ أَخَوَيْكُمْ ۚوَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ: به حقیقت مؤمنان همه برادر یکدیگرند پس همیشه بین برادران ایمانی خود صلح دهید و خدا ترس و پرهیزکار باشید، باشد که مورد لطف و رحمت الهی گردید.» (سوره حجرات، آیه ۱۰)

«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا يَسْخَرْ قَوْمٌ مِنْ قَوْمٍ عَسَىٰ أَنْ يَكُونُوا خَيْرًا مِنْهُمْ وَلَا نِسَاءٌ مِنْ نِسَاءٍ عَسَىٰ أَنْ يَكُنَّ خَيْرًا مِنْهُنَّ وَلَا تَلْمِزُوا أَنْفُسَكُمْ وَلَا تَنَابَزُوا بِالْأَلْقَابِ بِئْسَ الِاسْمُ الْفُسُوقُ بَعْدَ الْإِيمَانِ ۚوَمَنْ لَمْ يَتُبْ فَأُولَٰئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ: ای اهل ایمان، مؤمنان هرگز نباید قومی قوم دیگر را مسخره و استهزا کنند، شاید آن قوم که مسخره می‌کنند از خود آنان بهتر باشند و نیز بین زنان با ایمان قومی دیگری را سخریّه نکنند که بسا آن قوم از خود آن زنان بهتر باشند، و هرگز عیب‌جویی (از همدینان) خود مکنید و به نام و لقب‌های زشت یکدیگر را مخوانید که پس از ایمان به خدا نام فسق (بر مؤمن نهادن) بسیار زشت است و هر که توبه نکند چنین کسان بسیار ظالم و ستمکارند.» (سوره حجرات، آیه ۱۱)

«يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاكُمْ مِنْ ذَكَرٍ وَأُنْثَىٰ وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا ۚ إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ ۚ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ: ای مردم، ما همه شما را نخست از مرد و زنی آفریدیم و آن گاه شعبه‌های بسیار و فرق مختلف گردانیدیم تا یکدیگر را بشناسید، همانا بزرگوار و با افتخارترین شما نزد خدا با تقواترین شمایند، همانا خدا کاملاً دانا و آگاه است» (سوره حجرات، آیه ۱۳)

«يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تُحِلُّوا شَعَائِرَ اللَّهِ وَلَا الشَّهْرَ الْحَرَامَ وَلَا الْهَدْيَ وَلَا الْقَلَائِدَ وَلَا آمِّينَ الْبَيْتَ الْحَرَامَ يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِنْ رَبِّهِمْ وَرِضْوَانًا وَإِذَا حَلَلْتُمْ فَاصْطَادُوا وَلَا يَجْرِمَنَّكُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ أَنْ صَدُّوكُمْ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ أَنْ تَعْتَدُوا وَتَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوَىٰ وَلَا تَعَاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ: ای اهل ایمان، حرمت شعائر خدا (مناسک حج) و ماه حرام را نگه دارید و متعرض هَدْی و قلائد (قربانیان حاجیان چه علامت‌دار و چه بدون علامت) نشوید و تعرض زائران خانه محترم کعبه را که در طلب فضل خدا و خشنودی او آمده‌اند حلال نشمارید، و چون از احرام بیرون شدید (می‌توانید) صید کنید. و عداوت گروهی که از مسجد الحرام منعتان کردند شما را بر ظلم و بی‌عدالتی وادار نکند و باید با یکدیگر در نیکوکاری و تقوا کمک کنید نه بر گناه و ستمکاری. و از خدا بترسید که عقاب خدا سخت است.»(سوره مائده، آیه ۲).

«لَا تَجِدُ قَوْمًا يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ يُوَادُّونَ مَنْ حَادَّ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَوْ كَانُوا آبَاءَهُمْ أَوْ أَبْنَاءَهُمْ أَوْ إِخْوَانَهُمْ أَوْ عَشِيرَتَهُمْ أُولَٰئِكَ كَتَبَ فِي قُلُوبِهِمُ الْإِيمَانَ وَأَيَّدَهُمْ بِرُوحٍ مِنْهُ وَيُدْخِلُهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ أُولَٰئِكَ حِزْبُ اللَّهِ أَلَا إِنَّ حِزْبَ اللَّهِ هُمُ الْمُفْلِحُونَ: هرگز مردمی را که ایمان به خدا و روز قیامت آورده‌اند چنین نخواهی یافت که دوستی با دشمنان خدا و رسول او کنند هر چند آن دشمنان پدران یا فرزندان یا برادران یا خویشان آنها باشند. این مردم پایدارند که خدا بر دلهاشان (نور) ایمان نگاشته و به روح (قدسی) خود آنها را مؤید و منصور گردانیده و آنها را به بهشتی داخل کند که نهرها زیر درختانش جاری است و جاودان در آنجا متنعّمند، خدا از آنها خشنود و آنها هم از خدا خشنودند، اینان به حقیقت حزب خدا هستند، الا (ای اهل ایمان) بدانید که حزب خدا رستگاران عالمند. » (سوره مجادله، آیه ۲۲)

«اِسْمَعُوا وَ أَطِيعُوا لِمَنْ وَلاَّهُ اَللَّهُ اَلْأَمْرَ فَإِنَّهُ نِظَامُ اَلْإِسْلاَمِ: پیامبر اسلام(ص) می‌فرمایند، گوش كنيد و اطاعت نمایيد از آن كس كه خداوند امر شما را به دست او سپرده است،كه اين گونه طاعت و پيروى خود موجب برقرارى نظام اسلام است.» ( أمالی شیخ مفید، ترجمه استاد ولی، جلد اول، صفحه ۲۴)

«و علیکم بالتواصل و التباذل و ایاکم و التدابر و التقاطع. امام علی (ع) در وصیت به حسنین(ع) می‌فرمایند، و بر شما باد به ارتباط و بذل و بخشش و دوری گزیدن از جدائی و پشت کردن به یکدیگر.» (نهج‌البلاغه، نامه ۴۷)

«لاح ذات البین أفضل من عامة الصلاة و الصیام: امام علی(ع) فرمودند، اصلاح اختلاف‌ها، از تمامی نمازها و روزه‌ها برتر است.» (نهج‌البلاغه، وصیت ۴۷)

«صَدَقَةٌ يُحِبُّهَا اللّهُ إصْلاحٌ بَيْنَ النّاسِ إذاتَفاسَدُوا وَتَقارُبٌ بَيْنَهُم إذا تَباعَدُوا: امام صادق(ع) فرمودند، ايجاد وحدت هنگام پيدايش اختلاف و تباهى امت و نزديك كردن آنها در هنگام جدائى، صدقه‌ای است كه خداوند آن را دوست دارد » (اصول الكافى، جلد ۲، صفحه ۲۰۹).