نگاهی به وقف‌هایی با قدمت ۳ قرن در خراسان‌جنوبی
مدیرکل اوقاف و امور خیریه خراسان‌جنوبی گفت: از قرن‌ها پیش مردم منطقه خراسان‌جنوبی با کمک وقف، مشکلات اجتماعی خود را حل می‌کردند که این وقفها از رفع مشکل کمآبی تا اطعام و دستگیری از فقرا و حتی توجه به فعالیت‌های قرآنی را شامل می‌شود.
حجت‌الاسلام پرویز بخشی‌پور، مدیرکل اوقاف و امور خیریه خراسان‌جنوبی در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان‌جنوبی اظهار کرد: مردم خراسان‌جنوبی از دیرباز به وقف نگاه ویژه‌ای داشته و حتی مشکلات اجتماعی خود را با همین وقف حل می‌کردند.
وی افزود: خشکسالی و کمآبی مردم این منطقه را بر آن داشت تا در سال ۱۳۰۲ شمسی با وقف آب، مشکل مردم را حل کنند و بیرجند شهری باشد که ۳۲ سال زودتر از پایتخت کشور آب‌رسانی از طریق لوله در آن انجام شد و بنگاه خیریه آبلوله در سال ۱۳۰۲ هجری شمسی با همت اهالی بیرجند و واقفان خیراندیش بنیان شود تا مردم محروم بیرجند از گزند کمآبی و آب‌های شور و آلوده رهایی یابند و بیرجند شهر نامیده شود.
بخشی‌پور ادامه داد: موقوفه میرزا حبیب الله ابن علاه الدین تونی یکی دیگر از قدیمی‌ترین موقوفات خراسان جنوبی در شهرستان فردوس بوده که در سال 911 هجری قمری به ثبت رسیده است؛ این موقوفه که اکنون با نام مدرسه حبیبیه مشهور است، 8 واحد تجاری، 59 واحد مسکونی و 129 رقبه زراعی دارد و نیت آن صرف مدرسه علمیه و هزینه‌های روزانه مسجد است.
وی بیان کرد: یکی ديگر از قدیمی‌ترین وقفها در شهرستان قاینات، مدرسه جعفریه است که در سال 1137 هجری قمری ثبت می‌شود؛ این موقوفه اکنون پنج واحد تجاری، 121 رقبه زارعی و 43 واحد مسکونی دارد که درآمد آن صرف طلاب و محصلان حوزه علمیه می‌شود.
مدیرکل اوقاف و امور خیریه خراسان‌جنوبی تصریح کرد: در شهرستان خضری نیز موقوفه‌ای با نام موقوفه امیر رفیع الدین حسین در سال 920 هجری قمری ثبت شده که شامل31 رقبه زارعی و هفت واحد مسکونی است و درآمد حاصل از آن صرف تعمیر بازسازی مجسد جامع قدیم دشت بیاض، اطعام فقرا در عیدین، هزینه‌های فرش و روشنایی مسجد جامع می‌شود که همه این موارد در وقف‌نامه توسط واقف ذکر شده است.
بخشی‌پور ادامه داد: در شهرستان خوسف نیز قدیمی‌ترین وقف به سال 1022 هجری قمری برمی‌گردد که رقبات آن یک طاس آب و اراضی است و تعزیه‌داری، کمک به زیارت عتبات عالیات، رد مظالم، ختم و قرائت قرآن و قربانی کردن گوسفند از نیات آن است.
وی افزود: قدیمی‌ترین موقوفه شهرستان طبس نیز در سال ۱۱۵۳ هجری قمری توسط لطفعلی خان نادمی به ثبت رسیده که شامل 10 رقبه مسکونی، دو رقبه مزروعی و یک رقبه آموزشی است که نیات آن اطعام فقرا در شب جمعه و اطعام در ماه مبارک رمضان است.
مدیرکل اوقاف و امور خیریه خراسان‌جنوبی با بیان اینکه قدیمی‌ترین موقوفه در شهرستان بشرویه نیز توسط امیرحسنخانی در سال ۱۲۱۸ ثبت شده است که هم اکنون درآمد آن صرف نیاتی چون تعزیه‌داری، افطاری و خیرات می‌شود، افزود: در شهرستان زیرکوه نیز قدیمی‌ترین وقف توسط امیرعلم خان حشمت الملک ثبت شده که به سال 1278 برمی‌گردد که نیت آن رسیدگی به فقرای منطقه است.
بخشی‌پور تصریح کرد: قدیمی‌ترین موقوفه شهرستان سربیشه توسط امیر اسماعیل خان و امیر محمد ابراهیم در سال 1289 هجری به ثبت رسیده است که31 رقبه کشاورزی دارد و بر نیات کمک به فقرا و سادات، تأمین دارو و درمان بیماران بی‌بضاعت، حقوق مدرسان قرآن، فعالیت‌های قرآنی و عزاداری شهادت و برگزاری جشن ولادت ائمه(ع) ثبت شده است.
وی افزود: قدیمی‌ترین موقوفه شهرستان سرایان نیز توسط امیر حسن خانی عرب زنگویی در سال 1234 هجری قمری به ثبت رسیده و با 17 رقبه تجاری، 42 رقبه زراعی و 369 واحد مسکونی، 26 نیت برای آن دیده شده که عزاداری محرم و کمک به فقرا از جمله آن‌هاست.
بخشی‌پور ادامه داد: در شهرستان نهبندان نیز قدیمی‌ترین موقوفه به نام زینت نساء خانم ثبت شده که به سال 1223 هجری قمری برمی‌گردد و موضوع آن وقف مقداری آب از قنات خالق آباد نهبندان است که یک رقبه به مقدار 23 خابیه آب از قنات خالق آباد نهبندان وقف شده است که بر نیت تعزیه‌داری سیدالشهدا(ع) صرف می‌شود.
وی با بیان اینکه وقف از دیرباز در خراسان‌جنوبی جایگاه خاصی داشته است، گفت: از قرن‌ها پیش نیت این وقفها اجرایی می‌شده و اکنون نیز در حال اجراست و ما عقلا و شرعاً نمی‌توانیم در وقفها دخل و تصرفی داشته باشیم؛ در گذشته مردم با اجماع و مشورت مشکلات محلی را با کمک وقف حل می‌کردند و امروزه با وجود مشاوره‌های وقف مردم می‌توانند در حل مهم‌ترین مشکلات جامعه کمک مؤثری داشته باشند.
انتهای پیام
