«به من چه‌های» خطرناک برای دنیا و آخرت

با آغاز ماه محرم، هفته احيای امر به معروف و نهی از منكر نیز آغاز شده است؛ البته همه به خوبی می‌دانیم که امر به معروف و نهی از منکر یکی از فروع دین است و آشنایی با ابعاد و نحوه عمل به آن بر هر مسلمانی واجب است و آن را به هیچ هفته یا دهه‌ای نمی‌توان محدود کرد.

خبرگزاری ایکنا بنا بر رسالت تبلیغی خود درصدد است طی این دهه به برخی از مباحث مهمی که مورد تأکید تعالیم اسلامی بوده بپردازد و امر به معروف در این زمینه می‌تواند به رشد و تعالی فرد و جامعه کمک کند.

فلسفه زندگی بسیاری از امثال ما در جامعه کنونی دو جمله شده است: «به من چه»، «به تو چه». این دو جمله بسیار بسیار ارزشمند هستند به شرطی که مانعی برای فضولی و دخالت بی‌جا در زندگی دیگران باشند و موجب شوند برای مسائل شخصی افراد (که در اسلام هم به آن احترام گذاشته شده است) حریم قائل باشیم.

سکوت در اسلام جایگاه بزرگ و ارزشمندی دارد وقتی به معنای حفظ زبان از زیاده‌گویی، بدگویی، غیبت، دخالت بی‌جا در حریم خصوصی دیگران، بیهوده گویی و ... باشد.

پبامبر گرامی اسلام(ص) می‌فرمایند که رهایی مؤمن در نگه‌داشتن زبان خود است؛ بنابراین کسی‌ که می‌خواهد از خسران و زیان ابدی و عذاب و خشم الهی رهایی یابد می‌بایست به پاسبانی از زبان خود اقدام کند؛ چراکه بسیاری از گناهانی که خسران ابدی را به همراه دارد، برخاسته از زبان آدمی است.

حضرت رسول(ص) در جایی دیگر می‌فرمایند: هر که پرحرف باشد خطایش فراوان است و هر که خطایش فراوان باشد، گناهانش بسیار است و هر که گناهانش بسیار باشد، آتش دوزخ به وی سزاوارتر است.

از این روست که امیرمؤمنان علی(ع) می‌فرماید: «خردمند کسی است که زبانش را در بند کشد و همین مسئله سبب شده است که لقمان به فرزندش بفرماید: پسرم اگر می‌پنداری که سخن گفتن نقره است، خاموشی و سکوت زر و طلاست».

پس یکی از معروف‌های بزرگی که می‌توانیم همدیگر را به آن دعوت کنیم، معروف بزرگ سکوت است.

اما همیشه سکوت جایز نیست. هر جایی در اسلام که سکوت به معنای بی‌تفاوتی در برابر اشتباه، ظلم و گناه باشد، سکوت جایز نیست. هر جایی که می‌بینید اسلام در حال تحریف یا تحقیر است سکوت جایز نیست. هر جایی می‌بینید دروغی گفته می‌شود که صدمه آن متوجه جامعه است، سکوت جایز نیست؛ نه تنها سکوت جایز نیست بلکه حتی فریاد واجب است.

سکوت در برابر هتک حرمت افراد جایز نیست. گاهی مواقع اگر بی‌تفاوت باشیم و نظرمان را بیان نکنیم، به گسترش بدعتی که در جامعه رخنه کرده کمک کرده‌ایم و یا ظالمی را یاری کرده و یا سنگ‌دلانه از کنار مظلومی عبور کرده‌ایم.

یعنی در بسیاری از مسائل مرتبط با جامعه «به من چه»، «به تو چه» یعنی نفی امر به معروف و نهی از منکر؛ یعنی سکوت در جایی که باید فریاد زد و سکون در جایی که باید عمل کرد. سکوت نکردن در برابر ظلم‌ها و بدعت‌ها درس جاودان حضرت سیدالشهدا(ع) است. درک اینکه قیام عاشورایی امام حسین(ع) یک معنا داشت و آن هم سکوت نکردن در برابر پلیدی‌ها است، مشکل و سخت نیست.

بر همین اساس یک امر به معروف بزرگ می‌تواند دعوت به سکوت نکردن در برابر اشتباهات، بدعت‌ها و ظلم‌هایی باشد که شاهد و ناظر آن هستیم. ظلم‌ها و بدعت‌ها در جامعه قدر مسلم به ما مربوط هستند چرا که کل جامعه را به فساد و تباهی می‌کشانند و دامن همه افراد جامعه را می‌گیرند.

اما آنچه اکنون جامعه ما شاهد آن است، جابه‌جا شدن معروف‌ها و منکرهاست. در برابر رفتارهای مخرب جامعه، ظلم‌ها، دروغ‌ها، تقلب‌ها، بدعت‌ها و ... سکوت می‌کنیم اما بیشترین بدگویی، غیبت و تهمت را در خصوص حریم خصوصی افراد (جایی که واقعاً به ما مربوط نیست) می‌زنیم و فلسفه «به من چه؛ به تو چه» فقط منحصر شده به زمانی که نباید سکوت کرد.

مراقب و هوشمند باشیم؛ برخی سکوت‌ها انسان را همردیف یاری‌دهندگان ظالمان قرار می‌دهد و برخی حرف زدن‌ها ما را تبدیل به فردی می‌کند که گوشت برادر مرده خود را می‌خورد.