پیام قیام حسینی برای هنرمند؛ کربلا همیشه در تاریخ جاری است + صوت

ایکنا به مناسبت ماه محرم به سراغ هنرمندانی رفته که آثاری با موضوع عاشورا تولید کردند و گفت‌وگویی پیرامون آثار آنها کرده است.

مرتضی گودرزی‌دیباج از هنرمندان هنرهای تجسمی است که آثار نقاشی و حجم در ارتباط با عاشورا و واقعه کربلا خلق کرده است. در ادامه گفت‌وگو با این هنرمند را می‌خوانید؛

ایکنا- در رابطه با آثاری که در رابطه با عاشورا و واقعه کربلا خلق کردید توضیح دهید.

واقعه کربلا وجوه مختلفی دارد؛ زوایای نگاهی که هنرمندان به آن دارند نیز متفاوت است. شخصیت‌های مثبت و منفی در عرصه کربلا ظاهر شدند؛ دنیاپرستان، جاهلان و کسانی که به امام حسین‌(ع) خیانت می‌کنند در طیف‌های مختلفی قرار می‌گیرند.

دسته دیگر افرادی هستند که با اینکه می‌دانند امام حسین(ع) فرزند امیرالمومنین(ع) و نوه پیغمبر(ص) است با ایشان مبارزه می‌کنند و دنیا را انتخاب می‌کنند‌. دسته دیگر؛ افرادی هستند که به قول خودشان جهاد می‌کنند و برای اینکه حضرت را به شهادت برسانند حتی غسل شهادت می‌کنند.

برای من بحث روشنگری در واقعه عاشورا بسیار مهم‌تر از وجوه دیگر مطرح بوده است از همین روی؛ گاهی به آثار فیگوراتیو با نگاه واقع‌گرایانه پرداختم و گاهی انتزاعی کار کردم. مفاهیم کلی برای من از اهمیت بیشتری برخوردار بوده است و سعی کردم برخوردهای نوگرایانه‌ای با واقعه کربلا داشته باشم.

حضور زن در واقعه کربلا برای من به عنوان عنصر نمادین مادر و همسر بسیار مهم بوده است. در واقعه کربلا استواری زن را در عرصه‌های مختلف می‌بینیم که کمال آن در شخصیت حضرت زینب(س) متبلور شده است. سعی کردم در آثارم پلی بین واقعه کربلا و امروز نیز داشته باشم. معاصرسازی واقعه کربلا همیشه از دغدغه‌های من بوده و همیشه به دانشجویان و هنرمندان تأکید کردم که این پل را ایجاد کنند. اگر مفاهیم حقیقی واقعه کربلا و عاشورا معاصرسازی نکنیم موفق نمی‌شویم و کربلا به عنوان یک عنصر تاریخی در دل تاریخ می‌ماند.

ایکنا- کارکرد معاصر واقعه کربلا چیست؟

پیام امام حسین(ع) و حضرت زینب(س) این است که کربلا در کربلا نماند و کربلا باید در تاریخ جاری شود. اگر کربلا در تاریخ جاری شد، فهم شده است. امام حسین(ع) و یارانش تکلیف خود را به درست‌ترین و شایسته‌ترین وجه انجام دادند، اما کسانی که از آن تاریخ به بعد به کربلا نگاه می‌کنند باید بدانند برای روشنگری و رفع جهالت چه اتفاقاتی رخ داده است. زندگی امام حسین(ع) سراسر صحنه‌پردازی عجیب و حیرت انگیزی است که باید به آن پرداخت.

عصاره عاشورا و واقعه کربلا، جهل در برابر دانایی و دنیاطلبی در برابر نگاه به حقیقت اُخری است. متأسفانه به این مسائل کم‌تر پرداخته شده است و هنرمندان نیز اکثراً به خود واقعه می‌پردازند در صورتی که ما به حقیقت و معاصرسازی این واقعه نیاز داریم.

اگر ما توانستیم حقیقت واقعه کربلا را به دوره معاصر بیاوریم موفق شدیم. تمام شخصیت‌های مثبت و منفی که در واقعه کربلا حضور دارند در دوره معاصر مصداق دارند و می‌شود به آنها پرداخت و کاملاً آنها را دید. در دوره معاصر، موضعی که نسبت به مسائل مختلف ‌گرفته می‌شود، دقیقاً انگار تکرار آن واقعه است. پس در واقع ما با آزمایش دائمی روبرو هستیم. ما با توجه به افق کربلا و چشم‌انداز آخرالزمانی‌ای که باید داشته باشیم متوجه می‌شویم که مسئله عاشورا باید معاصرسازی شود وگرنه با کم‌لطفی خود، جان‌فشانی‌های شهیدان کربلا را تباه کردیم. بنده در آثارم سعی کرده‌ام به این موضوع در حد بضاعت اندک خودم بپردازم.

ایکنا- در رابطه با معاصرسازی بیشتر توضیح دهید.

وقتی گفته می‌شود معاصرسازی؛ یعنی کسانی در واقعه کربلا و عاشورا حضور داشتند که با عشق به شهادت تن دادند و نسبت به نوشیدن شربت شهادت در رکاب حضرت، مسابقه می‌دادند. آنها در زندگی‌های فردی خود به قول شهید سلیمانی «شهید بودند که شهید شدند».

شهدای کربلا در رفتار، زندگی اجتماعی و تعاملات خود با دیگران خود به گونه‌ای بوده‌اند که شهادت جایزه‌ آنها بوده است. آنها در زندگی‌ فردی خود به قدری زیبا عمل کرده‌اند که توفیق پیدا کردند در رکاب امام حسین(ع) به این درجه عالی برسند. بنابر  این باید بر موضوعاتی تأکید کرد که برای شهدای کربلا لیاقت دیدن حقیقت را به وجود آورد. موضوعاتی مانند تحت لوای ولایت عمل کردن و در کل زندگی تابع محض امام(ع) بودن.

ایکنا- موضوع معاصرسازی عاشورا چقدر مورد توجه هنرمندان است؟

وضعیت خیلی بهتر از گذشته است. حجم آثاری که امروزه به مسئله کربلا و عاشورا پرداخته به خصوص در حوزه ادبیات بسیار است اما در بخش هنرهای تجسمی از نظر تعدد آثار ضعیف هستیم. حوزه هنرهای تجسمی از نظر کمیت و تنوع حوزه‌های تخصصی، کثیرترین بخش هنری جامعه است، اما هنرمندان به این موضوع آن طور که باید نپرداخته‌اند.

 این امر علل مختلفی می‌تواند داشته باشد که بخشی از آن به عدم مطالعه و کمتر توجه کردن به مسائلی از جمله نوآوری و پیدا کردن زوایای جدید باز می‌گردد. این اتفاق کم لطفی است که امیدوارم حرکت جدی‌تری در این رابطه انجام گیرد.