چه کسانی نقش والدین ما را دارند + فیلم

به گزارش ایکنا، به مناسبت ماه رمضان پای درس صحیفه سجادیه از زبان حجت‌الاسلام سیدمهدی حائری‌زاده، استاد حوزه و دانشگاه، نشسته‌ایم تا درس‌های عملی این ادعیه پرفیض را برای زندگی امروز بشر مرور کنیم.

حجت‌الاسلام حائری‌زاده در دومین قسمت از این مجموعه به موضوع «چه کسانی نقش والدین ما را دارند» پرداخت که مشروح آن را در ادامه می‌بینید و می‌خوانید.

در صحیفه سجادیه دعایی با عنوان دعای والدین وجود دارد که در آن امام سجاد(ع) وظایف فرزندان را به والدین گوشزد می‌کند که بسیار قابل توجه است و چه زیباست که از فرصت ماه مبارک رمضان برای انس بیشتر با صحیفه سجادیه، نهج‌البلاغه و قرآن کریم استفاده کنیم.

امام سجاد(ع) در فراز سوم دعای والدین صحیفه می‌فرمایند: «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ أَلْهِمْنِی عِلْمَ مَا یَجِبُ لَهُمَا عَلَیَّ إِلْهَاماً، وَ اجْمَعْ لِی عِلْمَ ذَلِکَ کُلِّهِ تَمَاماً، ثُمَّ اسْتَعْمِلْنِی بِمَا تُلْهِمُنِی مِنْهُ، وَ وَفِّقْنِی لِلنُّفُوذِ فِیما تُبَصِّرُنِی مِنْ عِلْمِهِ حَتَّى لَا یَفُوتَنِی اسْتِعْمَالُ شَیْ‌ءٍ عَلَّمْتَنِیهِ، وَ لَا تَثْقُلَ أَرْکَانِی عَنِ الْحَفُوفِ فِیما أَلْهَمْتَنِیهِ؛ خدایا بر محمد و آل محمد درود فرست و دانش آنچه را از حقوق والدین بر من واجب است به من الهام کن و دانش همه آن حقوق واجب را برایم فراهم آور. سپس مرا به آنچه الهام کرده‌ای به کار گیر و برای انجام آنچه به دانستنش بینایم می‌کنی توفیق ده تا به کار بستن چیزی که به من آموخته‌ای از دستم نرود و اندامم از خدمت کردن براساس حقوقی که به من الهام فرموده‌ای، سنگین نشود.»

تعریف والدین در دین و معارف دینی ما چیست؟ از منظر روایات و قرآن چهار نوع والدین داریم. اولین مورد والدین اعتقادی یا معنوی هستند که منظور از آن پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) است و هر آنچه آن‌ها گفتند چشم بگوییم. روایات فراوانی ذیل آیه «وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً» هست که در یکی از آنها امام صادق(ع) فرمودند که پیامبر(ص) و امیرالمؤنین(ع) والدین معنوی شما هستند. پیش‌تر پیامبر(ص) نیز فرموده بودند: «انا و علی ابوا هذه الامه؛ من و علی پدران این امتیم.»

وظیفه‌ای که ما در برابر پدران معنوی داریم این است که آنچه آن‌ها گفتند چشم بگوییم؛ به این معنی که خداوند در اولین آیه از سوره مبارکه حجرات می‌فرمایند: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تُقَدِّمُوا بَیْنَ یَدَیِ اللَّهِ وَرَسُولِهِ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ سَمِیعٌ عَلِیمٌ؛‌ ای کسانی که ایمان آورده‌اید (در هیچ کار) بر خدا و رسول تقدم مجویید و از خدا پروا کنید که خدا شنوا و داناست.» یعنی امت نباید جلوتر از خدا و پیامبر(ص) حرکت کند. باید سعی کنیم هر آنچه را خدا و رسولش در سبک و آداب زندگی، دعا، نماز، اخلاق، خانواده و در تمام شئونات گفتند به کار گیریم.

دومین مورد والدین نسبی هستند که سبب تولد انسان می‌شوند؛ یعنی همان پدر و مادر حقیقی افرادند و طبق روایات، فرزندان در برابر آنان حدود ۸۰ وظیفه دارند که ۴۰ وظیفه در زمان حیات و ۴۰ وظیفه دیگر در زمان مماتشان است که در برنامه‌های آینده به  آنها اشاره خواهم کرد.

سومین مورد والدین سببی هستند که به دلیل ازدواج شکل می‌گیرد. پدرزن، مادرزن، پدرشوهر و مادرشوهر والدین سببی‌اند و باید همان احترامی را که برای والدین نسبی قائل می‌شویم برای والدین سببی نیز قائل شویم.

چهارمین مورد والدین تعلیمی‌اند که در تربیت و سوادآموزی ما از قبل از دبستان تا دانشگاه و در حوزه یا مؤسسات نقش دارند؛ حتی یک کودک هم که سمت استادی ندارد، اما از او چیزی بیاموزیم جزو والدین تعلیمی است. بنابراین هرکجا امام سجاد(ع) و اهل بیت(ع) در مورد والدین صحبت کردند باید بدانیم که منظور فقط والدین حقیقی نیست، بلکه والدین معنوی، سببی و تعلیمی را نیز شامل می‌شود.