تبلیغ دینی موثر؛ نیازمند اهتمام حوزه و دانشگاه / مبلغان مسئولیت‌پذیر باشند
یک کارشناس اخلاق تحقیق فراوان، مطالعه دقیق، دقت و اندیشه‌ورزی در قرآن و احادیث و سخنان بزرگان، اخلاص در کار و مسئولیت‌پذیری را از مهمترین ویژگی‌هایی دانست که مبلغان و سخنرانان دینی و مذهبی باید از آنها برخوردار باشند.
به گزارش ایکنا، تبلیغ و دعوت و نیز ارشاد و هدایت مردم به ارزش‌های الهی از اصول رسالت پیامبران الهی بود و خط اصلی برنامه آنان را تشکیل می‌داد و تمامی پیامبران الهی خود را مبلغ و پیام‌رسان پروردگار و اندرزگویی امین خوانده‌اند.
مبلغان مرزداران اندیشه‌های دینی و فرهنگی جامعه هستند. آنچه در کلام و قلم و هنر این سفیران سعادت موج می‌زند، بیدارگری نسل‌های امروز و فرداهاست و تبلیغ، هنری است جاودانه که با تلاش پیگیر مبلغان بر تابلوی هستی به نمایش درمی‌آید. در این میان تبلیغ دینی از اهمیت شایانی برخوردار است.
اسلام، کامل‌ترین شریعت آسمانى، با تبلیغ متولد شد و بقا و جاودانگی آن نیز در سایه‌سار تبلیغ مبلغان و هدایت‌گران مذهبی به وجود خواهد آمد. از این رو آشنایی مبلغان فرهیخته و وارسته عرصه دین‌باوری با شیوه‌های گوناگون تبلیغی در سراسر گیتی امری ضروری است. آگاهی از ابزارهای تبلیغ و جدیدترین شیوه‌ها و روش‌ها به مبلّغان این امکان را خواهد داد که افزون بر هدایت جامعه اسلامی به سوی سعادت و سلامت دینى، از ورود افکار و اندیشه‌هایی که بر مبنای دین‌گریزی یا دین‌ستیزی است ممانعت ورزند.
در جامعه کنونی به علت گسترش ارتباطات و سهولت دست‌یابی به اندیشه‌های به ظاهر منطقی غرب و پیشرفت سریع فناوری در جوامع گوناگون و در نتیجه مورد تهاجم فرهنگی قرار گرفتن کشورهای جهان سوم و در حال توسعه، تبلیغ‌های دینی باید تحولی ژرف یابد و در شیوه‌ها و ابزارهای تبلیغی تجدید نظر شود. فضای مجازی، ماهواره‌ها و ... چشم‌های ناپاک قرن بیستم هستند که به عنوان خطری نابودکننده، فرهنگ و مبانی دینی ما را مورد حمله قرار داده‌اند و تبلیغات ما باید علاوه بر تعلیم مفاهیم و تعالیم مذهبی و دینی، در پی خنثی کردن آثار شوم این پدیده فرهنگ‌برانداز باشند. این نوشتار در پی بیان شیوه‌ها و ابزارهای تبلیغ است که با تجربه‌ای نه‌چندان بزرگ آمیخته است تا چه قبول افتد و چه در نظر آید.
حجت‌الاسلام والمسلمین اسماعیل غفاری، کارشناس اخلاق، در گفت‌وگو با ایکنا، در رابطه با ابزارها و مهارت‌های لازم در امر تبلیغ و تأثیرگذاری آن در جامعه، اظهار کرد: تبلیغ دینی به معنای رساندن و فهماندن معارف و حقایق دین به مخاطبان است و این مهم در صورتی محقق می‌شود که در مخاطب تفکر، اعتماد و پذیرش ایجاد شود و به عبارت دیگر تأثیرگذاری و برانگیختگی در مخاطب به وجود آید. برای رسیدن به این هدف مقدس نیازمند ابزار و مهارت یا بهتر از آن، نیازمند روش هستیم. سخن بسیار است، ولی به چند نکته و روش اشاره می‌کنم.
این کارشناس اخلاق در رابطه با راهکارهای جذابیت منابر و سخنرانی‌ها به ویژه در دوران شیوع کرونا که بسیاری از منابر در کشور تعطیل هستند، تصریح کرد: یکی از راهکارهای جذابیت منابر برای مخاطبان، ارتباط مؤثر با آنان است. چنانچه مبلغان و سخنرانان بتوانند از راه‌های مختلف نسبت به برقراری ارتباط مؤثر با مخاطبان خود اقدام کنند، منابرشان برای مردم جذاب می‌شود و افراد بیشتری پای سخنانشان می‌نشینند.
وی با بیان اینکه تکریم مخاطبان از دیگر راهکارهای جذب مخاطب است، تصریح کرد: روحانیون و مبلغان باید طوری به بیان مطالب بپردازند که بتوانند موقع سخن گفتن به خوبی از اندیشه خود استفاده کنند تا تفکرات و اندیشه‌شان را در رابطه با موضوع مورد بحث به خوبی به مخاطبان القا کنند.
غفاری با اشاره به موضوع مهم ایجاد انگیزه در مخاطب برای مبلغان و سخنرانان، گفت: جذاب بودن مطالب نیز باعث می‌شود که سخنان و بیانات مبلغان و سخنرانان به دل و جان مخاطبان بنشیند. البته این مسئله نیز به خودی خود در ارتباط مستقیم با قدرت بیان و استدلال مبلغان قرار دارد. زمانی ارتباط ارزش بالایی خواهد داشت که محتوای آن باارزش باشد و برقرارکننده آن نیز بر محتوای سخنان خود تمرکز کند. مبلّغان باید دقیقا بدانند که مخاطبانشان چه چیزی می‌خواهند و اگر چیزی مورد علاقه آنها نباشد، به راحتی آن را کنار گذارند. یکی از مهمترین و تأثیرگذارترین راهکارهای جذابیت منابر و محافل سخنرانی، اعجاب‌آور بودن مطالب است. مباحث اعجاب‌آور و طرح مسائلی که باعث تأثیرگذاری بر روی مخاطبان شود، موجب جذابیت سخنان و در پی آن جذب هرچه بیشتر مخاطب خواهد شد.
غفاری در رابطه با میزان تأثیر موضوع مخاطب‌پسند و آسان‌فهم‌تر در جذب مخاطب نیز گفت: استفاده از بیان زیبا در ارائه موضوع مخاطب‌پسند به همراه تنظیم و دسته‌بندی مطالبی که قرار است در اختیار مخاطبان قرار گیرد، موجب فهم بهتر بیانات و پذیرش آن از سوی مخاطب می‌شود. مبلغان باید از روی علم و آگاهی سخن بگویند و می‌توانند برای جذب بیشتر مخاطبان از لطیفه‌گویی استفاده کنند و با بیان نکات ظریف و طنزآمیز احساس قوی‌تری را در مستمعان ایجاد کنند. البته توجه به نیازهای مخاطبان نیز از جمله مواردی است که باید بدان توجه کرد. از روی دلسوزی و محبت سخن گفتن و استفاده از ادبیات نو در ارائه مطالب نیز از جمله مواردی است که به میزان تأثیر موضوعات مخاطب‌پسند و آسان‌فهم‌تر کمک شایانی خواهد کرد و مبلّغان و سخنرانان باید به این موضوع نیز توجه ویژه‌ای کنند.
وی با بیان اینکه انتخاب موضوع یکی از عوامل موفقیت مبلّغ است، تصریح کرد: چنانچه مبلغان و منبرداران کشور برای فهم آسان‌تر مطالب خود از داستان، تمثیل و شعر استفاده کنند، به نتایج بهتری در مسیر انتقال پیام خواهند رسید.
این کارشناس اخلاق در پاسخ به این سؤال که مبلّغان دینی باید از چه ویژگیهای فردی برخوردار باشند؟ گفت: تحقیق فراوان، مطالعه دقیق، دقت و اندیشه‌ورزی در قرآن و احادیث و سخنان بزرگان، اخلاص در کار و مسئولیت‌پذیری از مهمترین ویژگی‌هایی است که مبلغان و سخنرانان دینی و مذهبی باید از آنها برخوردار باشند.
وی در ادامه با اشاره به میزان تأثیر برگزاری دوره‌های مهارت‌افزایی و بازآموزی برای یک مبلغ موفق، اظهار کرد: مسئله آموزش مبلغان ضروری است و دانشگاه و حوزه نیز مسئول اصلی رسیدگی به این مهم هستند. امروز حوزه و دانشگاه وظیفه سنگین تربیت مبلغان توانمند و موفق کشور را برعهده دارند و باید بدانند که کوتاهی در این مورد کم‌توجهی به امر تبلیغ دین است.
غفاری در پاسخ به این سؤال که مبلغان برای تبلیغ دین در عرصه فضای مجازی باید از چه روش‌ها و محتواهایی بهره‌‌مند شوند تا مخاطبان به آنها اعتماد و اطمینان کنند، تصریح کرد: امروزه نمی‌توان فضای مجازی را نادیده گرفت، اما چگونگی استفاده از آن نیازمند ارزیابی و بازخوردگیری از فعالیت‌هاست. ارائه مطالب زیاد و بدون هدفمندی ویژه در فضای مجازی ممکن است که از ارزش آنها بکاهد. بنابراین، مبلغان و سخنرانان باید همواره در مورد ارائه مطالب مختصر، متقن و تأثیرگذار در فضای مجازی دقت لازم و کافی را به خرج دهند.
انتهای پیام
