آیا خلود کافران در جهنم ابدی است

به گزارش ایکنا، آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی، امروز، 29 بهمن‌ماه، در درس خارج فقه خود در مسجد اعظم قم با اشاره به روایتی از حضرت فاطمه(س)، گفت: در این حدیث مهم آمده که کسی که همسایه‌اش از دست او در امان نباشد، از مؤمنان نیست و کسی که ایمان به خدا و روز قیامت دارد، همسایه خود را اذیت نمی‌کند و کسی که مؤمن است حرف نیکو می‌زند و یا سکوت می‌کند و خداوند فرد خیر، حلیم و عفیف را دوست دارد و فرد گناهکار، بی‌بند و بار و ظنین را دوست ندارد.

وی افزود: در ادامه حدیث بیان شده که حیا از ایمان است و نتیجه ایمان، بهشت است و در مقابل، هم بی‌حیایی از زشتی است و نتیجه زشتی جهنم است؛ این حدیث جامعی از فاطمه(س) است و مطالب مهمی دارد که در کتاب دلائل‌الامامة ابن‌جریر طبری از علمای قرن 5 نقل شده است.

خلود ابدی در جهنم

آیت‌الله مکارم همچنین با اشاره به بحث خلود اهل جهنم در آتش اظهار کرد: اکثریت قاطعی از علما می‌گویند که خلود به معنای ابدیت و عده کمی هم می‌گویند به معنای ابدیت نیست؛ افراد معتقد به خلود دائمی استدلالاتی از قرآن می‌آورند؛ از جمله اینکه در دو آیه قرآن یعنی آیات 64 و 65 احزاب با تعبیر «ابداً» خلود را دائمی می‌داند و نمی‌توان گفت که مدت مدیدی است.

وی افزود: برخی گفته‌اند که اگر خالد در تعبیر خالدین ابداً به معنای ابدیت باشد، واژه ابد به کار رفته که می‌گوییم برای تأکید بیشتر است، همان طور که در سخنان فصیح و بلیغ انسان‌ها هم تأکید وجود دارد. 

وی افزود: در آیه 23 سوره مبارکه جن هم تعبیر خالدین فیها ابدا آمده است و غیر از این آیات هم تعبیر خالدین در قرآن در موارد زیادی به کار رفته است. البته در آیه 107 سوره هود استثنا در مورد خلود وجود دارد که دلیل بر قطعیت آن نیست؛ لذا در اینجا برخی گفته‌اند که این آیه در تعارض با نظر اکثریت قرار دارد.

این مفسر قرآن اضافه کرد: جواب این است که باید بعد از این آیه را هم دقت کنیم؛ در آیات 106 تا 108 همین سوره(هود) در مورد خلود بهشتیان هم استثناء وجود دارد و در خاتمه هم «عطاء غیر مجذوذ» بیان شده که به معنای ابدیت است؛ بنابراین این استثنا می‌خواهد قدرت خدا را بیان کند؛ یعنی اگر ابدیت برای جهنمیان و بهشتیان وجود دارد نشانه قدرت خدا و مشیت‌الله  است و از حیطه قدرت خدا بیرون نرفته است لذا تعارضی وجود ندارد.

آیت‌الله مکارم به روایاتی اشاره کرد که صحبت از خلود دارد و تصریح کرد: علامه مجلسی در جلد 8 بحار از صفحه 348 به بعد روایات زیادی در مورد صریح در خلود به معنای دوام آورده است؛ همچنین برخی ادعای اجماع کرده‌ و به مخالفت برخی عرفا مانند ابن عربی توجه نشان نداده‌اند.

این مفسر قرآن با بیان اینکه مخالفان خلود هم دو دلیل دارند، افزود: دلیل اول این است که می‌گویند جرم و جریمه باید با هم تناسب داشته باشد، یعنی یک فرد 50 تا 100 سال مثلاً کافر و مجرم بوده چرا باید تا ابد در جهنم باشد؟ بنابراین تناسب وجود ندارد؛ دلیل دیگر آنان مسئله عدالت، رحیمیت و مهربانی خداوند است.

این مرجع تقلید با بیان اینکه این دلایل عقلانی ظاهرا محکم هم هستند اضافه کرد: جواب ما این است که معاصی در نفس انسان نفوذ دارند؛ گاهی سطحی و موقتی و گاه عمقی است و روح و نفس انسان به شکل آن گناه در می‌آید؛ اگر قائل باشیم که مجازات‌ها اثر تکوینی معاصی هستند در این صورت ملکه نفس می‌شود، لذا نفس فرد جهنمی می‌شود همان طور که کسی ممکن است یک لحظه شیئی را در چشم خود فرو کند، ولی یک عمر پشیمان خواهد شد و این موضوع با عدل و حکمت الهی ناسازگاری ندارد.

تأکید بر حضور در انتخابات به معنای ندیدن مشکلات

این مرجع تقلید همچنین با اشاره به انتخابات پیش‌رو بیان کرد: چنان نیست که چشم ما بر حقایق بسته باشد؛ می‌دانیم مردم در فشار شدید هستند؛ از طرفی گرانی اجناس، از طرف دیگر مشکلات ازدواج و بیکاری جوانان و محدودیت برای مسکن و ...؛ این مشکلات غوغا می‌کند، لذا اگر در مورد انتخابات حرفی می‌زنیم نه اینکه نمی‌دانیم مشکلات چیست و چگونه است.

این مفسر قرآن با بیان اینکه باید عقل را حکمفرما کنیم، اظهار کرد: اگر حضور در انتخابات پرشور باشد موجب ناراحتی آمریکا خواهد شد؛ لذا چشم به این دوخته‌اند که مردم شرکت نخواهند کرد تا وقتی ببیند که مشارکت کم است، فشار تحریم خود را بیشتر کند، زیرا این گونه برداشت می‌کند که فشارها اثر خود را بر روی مردم باقی گذاشته است.

این مرجع تقلید اظهار کرد: اگر حضور پررنگ باشد باعث مأیوس و نومیدی مردم خواهد شد و خواهند گفت که سخت‌ترین تحریم‌ها را علیه ایران به کار گرفتیم، ولی اثر نکرد؛ حالا در این وضعیت باید شرکت کنیم یا نکنیم؛ معتقدم باید شرکت کنیم و ثابت کنیم که ایران کشوری مستقل است و روی پای خود ایستاد، قوی است و از کسی هراسی ندارد و نظام، پایدار است. به این دلایل می‌گوییم که بر همه لازم است  در انتخابات شرکت کنند

آیت‌الله مکارم شیرازی تصریح کرد: قدری از مشکلات کشور ما ناشی از استقلال‌خواهی ملت ایران، باج ندادن به آمریکا و مستکبران است؛ یا باید تسلیم و ضعیف و برده و ذلیل باشیم و یا باید مستقل باشیم و عزیز البته مقداری از مشکلات مربوط به عدم مدیریت صحیح است که اگر وجود داشته باشد خیلی از گرفتاری‌ها کاسته خواهد شد.

وی تاکید کرد: اگر دولتمردان درست عمل می‌کردند مقداری از این مشکلات کنونی کم شده بود.