تمام بضاعت سی و شش سالگی ما/ بررسی ادبیات کودک و نوجوان درباره امام علی(ع)

به گزارش ایکنا، محمدرضا سرشار نویسنده، در شبکه اجتماعی خود در مطلبی با عنوان «تمام بضاعت سی و شش سالگی ما» به بررسی ادبیات کودک و نوجوان درباره امام علی(ع) پرداخته و در این باره می‌نویسد؛ از نظر تصویرگری، این آثار را به چهار گروه می‌توان تقسیم کرد: آثاری با تصاویر بسیار ضعیف و ابتدایی، آثار متأثر از تصویرگری بازار‌ی کتاب‌های کودک و نوجوان کشورهای عربی، آثار با تصاویر قوی، اما کلاسیک کتاب‌های کودک و نوجوان و تصاویر خلاقانه خاص کودک و نوجوان.
آثار متأثر از تصویرگری بازار‌ی کتاب‌های کودک و نوجوان کشورهای عربی؛ از جمله این تصاویر می‌توان به کارهای کلثوم نظری، حامد غفاری، صفیه احمدپور، رضا کاظمی، لیلا باباخانی، حکیمه شریعتی، طیبه توسلی، گروه هنری شرکت مهرین و کانون طراحی و تصویرگری جارچی اشاره کرد. حدود 20درصد این‌گونه تصاویر مربوط به ناشران تهرانی، 20 درصد مربوط به ناشران مشهدی و 60 درصد به ناشران قمی است.
آثار با تصاویر قوی، اما کلاسیک کتاب‌های کودک و نوجوان؛ که به نوعی، آنها را می‌توان ادامه تصویرگری کتاب‌های داستانی مسیحیِ- برگرفته از کتاب‌های مقدس- برای کودک و نوجوانان، نیز دنباله روش تصویرگری تصاویر چهاررنگ صادق صندوقی در تصویرگری کتاب‌های تاریخی مذهبی برای کودکان و نوجوانان در سال‌های اوایل پیروزی انقلاب در کشور به شمار ‌آورد.
از این گروه تصویرگران می‌توان به معصومه پورمند، سعید رزاقی، حسین آسیوند و منصور محمدی اشاره کرد. حدود 80 درصد ناشران این آثار تهرانی و ناشر 20درصد بقیه، یک انتشاراتی قزوینی است.
تصاویر خلاقانه خاص کودک و نوجوان؛ کارهای تصویرگرانی چون محمدحسین صلواتیان و میترا چرخیان از ناشران تهرانی و مشهدی از این زمره‌ است.
اکثر این آثار، از نظر متن، در حد یک رونویسی یا ساده‌نویسی- که اغلب حتی نتوانسته‌اند به زبان خاص مخاطبان مورد ادعای خود نیز نزدیک شوند- باقی مانده‌اند. به طوری که مطلقا نمی‌توان آنها را داستان تلقی کرد. در این میان، اثری مانند «غدیر» اثر علیرضا میرزامحمد، یک استثناست. آثار منتشره در سال‌های اولیه پس از پیروزی انقلاب اسلامی، غالباً ضعیف‌تر از مشابه خود در دهه‌های بعدند. در دهه 1360 هیچ داستان بلندی در این زمینه، برای گروه سنی ج ، د یا هـ منتشر نشده است.
تنها اثر نسبتأ قابل تأمل دهه 1360 برگرفته از نهج‌البلاغه – آن نیز صرفاً به واسطه شکل ظاهری و تصاویرش- «طاووس از زبان پیشوای اول» است؛ که به همت مرکز آموزش‌های فرهنگی کانون پرورشی فکری کودکان و نوجوانان ، در خرداد 1360 منتشر شده است.
هر چند پیشتاز گزینش و طرح بخش‌هایی از نهج‌البلاغه برای کودکان–به شکل دلپذیر–غلامرضا امامی، با کتاب قأبل تأمل«فرزند زمان خویشتن باش» (چاپ اول:1351؛ کانون پرورشی فکری کودکان و نوجوانان) است، اما این اثر، صرفاً گزینشی ساده و عمومی، از سخنان قصار این کتاب ‌است. در حالی که «طاووس از زبان پیشوای اول» گزینشی مناسب برای کودکان، هدفمند و متکی بر یک موضوع خاص (طاووس)، همراه با تصاویر متناسب با متن – هر چند با کیفیت چاپ نه چندان مطلوب برای امروز- است .لذا نام هر دوی این کتاب‌ها را، به عنوان آثاری مبتکرانه، پیشتاز و راه‌گشا، باید به خاطر سپرد. هرچند متون هردوی این آثار عیناً، برگرفته از نهج‌البلاغه‌اند؛ و در آنها هیچ دخل و تصرف یا ابتکار ویژه‌ای، انجام نشده است.

انتهای پیام